Ο ρόλος της Οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού

Βιβλιογραφική αναφορά σε αυτή τη σελίδα:
1998

ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ Εισαγωγή Αγωγή Ρόλος Γονείς και οικογένεια Δομή της Οικογένειας Ιστορική Αναδρομή   Ο ρόλος του πατέρα Χαρακτηριστικά πατέρα Πατέρας και διαζύγιο Ο ρόλος της  μητέρας Εργαζόμενη μητέρα Υιοθεσία Ειδική αγωγή Λάθη των γονιών Τύποι Γονιών Καινοτομίες Επίλογος Βιβλιογραφία

Κεφ 11. Εργαζόμενη μητέρα

11.1. Εργαζόμενη γυναίκα

Η βιομηχανική επανάσταση η οποία συνέβαλε στην αναθεώρηση και κατάρριψη πολλών οικογενειακών θεσμών και ιδεών, και το φεμινιστικό κίνημα της δεκαετίας του '70, συντέλεσαν στην έξοδο της γυναίκας στον εργασιακό χώρο. Οι απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας και οι αυξημένες οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η οικογένεια, επέβαλαν την εργασία στην μητέρα.

Έτσι η γυναίκα της σημερινής εποχής θα πρέπει να επιτελέσει πολλούς ρόλους: πάνω απ' όλα είναι γυναίκα, επίσης είναι σύζυγος, νοικοκυρά, μητέρα και υπάλληλος. Λογικό, λοιπόν είναι, κάποιοι ρόλοι να αποδυναμώνονται ή να μην εφαρμόζονται πολύ σωστά και από την άλλη η γυναίκα να αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα από την ύπαρξη τόσων ρόλων στη ζωή της. Μερικά από τα προβλήματα αυτά είναι τα εξής:

Η αρμονική συνύπαρξη των ρόλων.

Η ταυτόχρονη επιτέλεση αυτών των ρόλων. Στην προσπάθειά της να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της, συναντά εμπόδια από το περιβάλλον που ζει, είτε αυτό είναι το οικογενειακό είτε το εργασιακό

Πρέπει ακόμα να αντιμετωπίσει και ίσως να πολεμήσει τις αντιλήψεις που συνεχίζουν να θέλουν τη γυναίκα στο σπίτι κοντά στα παιδιά της

Και τέλος, πρέπει η ίδια να θεωρεί τον εαυτό της ικανό και σθεναρό, για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενα προβλήματα και συγκρούσεις.⁽⁷⁰⁾

Οι λόγοι που μια έγγαμη γυναίκα βρίσκει δουλειά είναι αρκετοί. Οι πιο σημαντικοί είναι:

- Θέλει να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά της

- Θέλει να νιώθει χειραφετημένη και ανεξάρτητη, διαχειριζόμενη η ίδια τα χρήματά της.

- Θέλει να συντηρήσει την οικογένειά της αν είναι διαζευγμένη ή χήρα

Αν ο σύζυγος είναι για αρκετό χρόνο άνεργος, τότε αναγκάζεται να βρει η ίδια εργασία.⁽⁷¹⁾

11.2. Ο ρόλος της εργαζόμενης γυναίκας απέναντι στο παιδί

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι εργαζόμενες μητέρες ασχολούνται 40 ώρες με την εργασία και 36 ώρες ασχολούνται με τις δουλειές του νοικοκυριού, με τα παιδιά και τον σύζυγο μέσα στην εβδομάδα.

Οι γυναίκες με τέτοιο ωράριο προσπαθούν να ισορροπήσουν τους ρόλους τους και τις καταστάσεις. Λίγες όμως είναι αυτές που καταφέρνουν να κρατήσουν τις ισορροπίες. Αν δεν είναι ικανοποιημένες από τον ένα ή τον άλλο ρόλο, φαίνεται στην προσωπική τους ευτυχία και στην συμπεριφορά τους απέναντι στην οικογένεια.

Για να καταφέρουν να αποδίδουν καλά στον επαγγελματικό και στον οικογενειακό χώρο, αφιερώνουν ελάχιστο χρόνο για την περιποίηση του εαυτού τους και στο να κάνουν πράγματα που τις ευχαριστούν, αισθάνονται μονίμως κουρασμένες, νιώθουν μόνες από κοινωνικής πλευράς και πιστεύουν ότι όλα τα βάρη πέφτουν πάνω της, με αποτέλεσμα να γίνονται ευέξαπτες και νευρικές. Επίσης, έχοντας πιεσμένο πρόγραμμα, αγχώνονται και δεν απολαμβάνουν τις στιγμές που αφιερώνουν στα παιδιά τους.

Τα παιδιά από την πλευρά τους νιώθουν παραμελημένα και μόνα, κι έχουν έντονη την ανάγκη να επικοινωνήσουν και να βελτιώσουν τη σχέση που έχουν μαζί τους.

Πολλές είναι αυτές που νιώθουν ένοχές και ότι δεν είναι καλές μητέρες μιας και δεν περνούν πολύ χρόνο με τα παιδιά τους. Βέβαια λύσεις για την αναπλήρωση της επικοινωνίας υπάρχουν, όπως η ενασχόληση κατά το υπόλοιπο της ημέρας εποικοδομητικά με τα παιδιά, το να πηγαίνουν βόλτες, η συζήτηση όλων των προβλημάτων των παιδιών και η παροχή συμβουλών και λύσεων, η βοήθεια στα μαθήματα, η ανάγνωση παραμυθιών και το παίξιμο με τα μικρότερα παιδιά. Εν ολίγοις πρέπει να δείχνουν τεράστιο ενδιαφέρον για τον τρόπο ζωής του παιδιού τους και να ασχολούνται συνέχεια μαζί του, όσο βέβαια τους επιτρέπουν οι δυνάμεις και η αντοχή τους.⁽⁷²⁾

11.3.Εναλλακτικές λύσεις για την φροντίδα των παιδιών όταν η μητέρα εργάζεται.

Με την έξοδο της γυναίκας στον εργασιακό τομέα άλλαξαν πολλά πράγματα στην φροντίδα του παιδιού. Ο πατέρας έχει την δουλειά του σε απόλυτη προτεραιότητα και πολλοί πιστεύουν ότι ίσως να μην τα καταφέρνει εξ ίσου καλά με την μητέρα στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Μειώθηκε η επιθυμία των συγγενών για την φύλαξη των παιδιών, ενώ παλιότερα τα παιδιά, όταν δούλευαν οι γονείς, τα πρόσεχαν κυρίως οι παππούδες. Τέλος, έχει αλλάξει η ιδέα ότι οι γονείς πρέπει να θυσιάσουν τα πάντα, ακόμα και την επαγγελματική καριέρα τους για τα παιδιά.⁽⁷³⁾

Έτσι, η εργαζόμενη μητέρα αναγκάζεται να βρει εναλλακτικές λύσεις για την φύλαξη των παιδιών. Βέβαια όλοι οι τρόποι δεν είναι βολικοί ή διαθέσιμοι για την οικογένεια, ούτε είναι σύμφωνοι με τις αρχές της.

Δύο είναι οι βασικοί τύποι φροντίδας του παιδιού, όταν εργάζεται η μητέρα.

α) Η φροντίδα του παιδιού στο σπίτι

β) Η φροντίδα του παιδιού σε νηπιαγωγείο ή παιδικούς σταθμούς.

Η μητέρα νιώθει ικανοποιημένη και σίγουρη όταν γνωρίζει την επίβλεψη που έχει το παιδί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όταν αυτή απουσιάζει.

Αναλυτικότερα:

α) Φροντίδα του παιδιού στο σπίτι. Μπορεί να γίνει στο σπίτι του παιδιού ή στο σπίτι κάποιου άλλου. Το πιο καλό θα ήταν το παιδί να μένει στον δικό του χώρο, στον οποίο έχει προσαρμοστεί, νιώθει άνετα και τον γνωρίζει καλύτερα.

Η φροντίδα αυτού του τύπου, μπορεί να γίνει από τον πατέρα, τα αδέλφια, τη γιαγιά ή άλλους συγγενείς και τέλος από παραμάνες - νταντάδες.Το να έχει το παιδί φροντίδα στο σπίτι, έχει τα εξής πλεονεκτήματα:

Οι ώρες είναι ευέλικτες

Το περιβάλλον είναι γνωστό και οικείο

Το παιδί δεν χρειάζεται να μετακινηθεί (στην περίπτωση που μένει στο δικό του σπίτι)

Από οικονομικής πλευράς είναι ευνοϊκότερα όταν το προσέχει η γιαγιά ή κάποιος συγγενής.

Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα τα οποία είναι:

Η νταντά ίσως είναι ανειδίκευτη και συνεπώς δεν έχει κατάλληλες γνώσεις για την παιδική ψυχολογία.

Αν η μητέρα έχει αναθέσει την φύλαξη του παιδιού σε συγγενικό η σε φιλικό της πρόσωπο, ίσως την συγκεκριμένη στιγμή να μην είναι κανείς διαθέσιμος και να αναγκάζεται να δίνει το παιδί σε διαφορετικά πρόσωπα.

Υπάρχει η περίπτωση η μητέρα να μην μένει ικανοποιημένη με τις παραμάνες που προσλαμβάνει κι έτσι θα πρέπει να τις αλλάζει, κάτι που είναι ιδιαίτερα αρνητικό για το παιδί, το οποίο δεν μπορεί να συνηθίσει και να εμπιστευτεί αυτές τις γυναίκες που εισβάλλουν κατά διαστήματα στη ζωή του.

Το πιο σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι το παιδί, μιας και δεν συναναστρέφεται με ομηλίκους του, δεν κοινωνικοποιείται σωστά, δεν μορφώνεται όπως τα παιδιά που πηγαίνουν σε νηπιαγωγεία και παρατηρείται ακόμα καθυστέρηση στην γλωσσική ικανότητά του, μιας και η επαφή που έχει με τα μεγαλύτερα παιδιά, είναι διαφορετική από αυτή που έχει με τα παιδιά της ηλικίας του.

β) Τα νηπιαγωγεία και οι βρεφικοί σταθμοί είναι ο άλλος τύπος φροντίδας των παιδιών με εργαζόμενες μητέρες. Τα πλεονεκτήματα αυτού του θεσμού είναι:

Υπάρχει σταθερό ωράριο, κάτι που ευνοεί τις μητέρες, γιατί γνωρίζουν και μένουν καθησυχασμένες ότι ως μια συγκεκριμένη ώρα το παιδί θα μένει στο νηπιαγωγείο.

Το προσωπικό είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο, γνωρίζει καλά την ψυχολογία του παιδιού και το φροντίζει.

Το περιβάλλον είναι συνήθως όπως το σπίτι του παιδιού, με τα παιχνίδια και τα παραμύθια και έτσι τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια και οικειότητα.

Το προσωπικό είναι κάθε στιγμή ελεγχόμενο από την μητέρα και δημοσίως υπόλογο, οπότε δεν επιτρέπονται λάθη και ανευθυνότητες.

Τέλος, το παιδί κοινωνικοποιείται, δημιουργεί φίλους, αναπτύσεται η ομιλία και η φαντασία του μέσα από το ομαδικό παιχνίδι και η εκπαίδευση που λαμβάνει είναι ωφέλιμη για την πρόοδό του.

Βέβαια, κι αυτός ο τύπος έχει τα μειονεκτήματά του:

Συνήθως το νηπιαγωγείο είναι μακριά από το σπίτι και το παιδί πρέπει να φεύγει νωρίς, ενώ αν δεν συμβαδίζει το ωράριο του νηπιαγωγείου με το ωράριο της εργασίας της μητέρας του, δημιουργείται πρόβλημα στην μεταφορά του.

Ο οικονομικός παράγοντας, σε περίπτωση που το νηπιαγωγείο ανήκει σε ιδιώτη, δεν είναι ευνοϊκός για τους γονείς.

Αν το παιδί αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα ή αν η οικογένεια αντιμετωπίζει προβλήματα, η κατάσταση του παιδιού ίσως επιδεινωθεί στα κέντρα ημερήσιας φροντίδας, γιατί τα παιδιά αυτά χρειάζονται ειδική φροντίδα και προσοχή, κάτι που μόνο οι γονείς μπορούν και πρέπει να αντιμετωπίσουν.

Τα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνει υπ' όψιν η μητέρα ώστε να μπορέσει να εμπιστευτεί ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας είναι τα εξής:

Να έχει επαρκή και θρεπτικά γεύματα.

Να προσφέρει υγιεινές συνθήκες για όλα τα παιδιά

Να συμβάλλει θετικά στην αρμονική πνευματική, κοινωνική, συναισθηματική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού.

Το προσωπικό πρέπει να είναι εκπαιδευμένο και να γνωρίζει τις ανάγκες των παιδιών και

Να μπορεί η ίδια να συνεργάζεται με το προσωπικό του νηπιαγωγείου προς όφελος του παιδιού και να μπορεί να επιβλέπει όποτε θέλει.⁽⁷⁴⁾

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου

70) Παπανικολάου Ν. "Προβλήματα της εργαζόμενης έγγαμης μητέρας", στο "Σχολείο και Ζωή" ,1982, τ.30, 3, σελ. 135-138

71) Κρίμπα Π. "Τα παιδιά των εργαζόμενων μητέρων και των "κοσμικών μαμάδων"", στο "Σχολείο και Ζωή" ,1955, τ. 3,12 σελ. 536-538

72) Clarke - Stewast A. "Το παιδί όταν η μητέρα εργάζεται", εκδ. Π. Κουτσούμπος, Αθήνα,1998, σελ 11-13

73) Οπ.π. σελ.24-26

74) Οπ.π. σελ.129-135

Βιβλιογραφική αναφορά σε αυτή τη σελίδα: