Ο ρόλος της Οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού

Βιβλιογραφική αναφορά σε αυτή τη σελίδα:
1998

ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ Εισαγωγή Αγωγή Ρόλος Γονείς και οικογένεια Δομή της Οικογένειας Ιστορική Αναδρομή   Ο ρόλος του πατέρα Χαρακτηριστικά πατέρα Πατέρας και διαζύγιο Ο ρόλος της  μητέρας Εργαζόμενη μητέρα Υιοθεσία Ειδική αγωγή Λάθη των γονιών Τύποι Γονιών Καινοτομίες Επίλογος Βιβλιογραφία

Κεφ 3 Οι ρόλοι στην οικογένεια

3.1.Κοινωνιολογική έννοια του ρόλου.

Ως τα 1930, η έννοια του ρόλου αντιμετωπιζόταν ως ένας τεχνικός επιστημονικός όρος. Μόλις στα 1950 έγινε μια θεωρητική προσέγγισή του.

Ο Parsons υποστηρίζει ότι οι ρόλοι είναι τόσοι όσες και οι διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Κάτι ανάλογο εννοεί και ο Mead όταν λέει ότι οι ρόλοι αναπτύσσονται στις αλληλεπιδράσεις των ατόμων.⁽¹⁰⁾

Από κοινωνιολογικής άποψης, η έννοια του ρόλου οριοθετείται ως εξής: Είναι το σημείο τομής του ατόμου με την κοινωνία, και αποτελεί ένα πλέγμα από προσδοκίες και μορφές συμπεριφοράς, που απευθύνει η κοινωνία προς τον κάτοχο μιας θέσης ή τον φορέα ενός ρόλου.⁽¹¹⁾ Ο ρόλος που έχει ένα άτομο του δίνει δικαιώματα και υποχρεώσεις. Οι ρόλοι πρέπει να είναι καθορισμένοι και οριοθετημένοι ώστε να σταθεροποιούνται οι διαπροσωπικές σχέσεις των ατόμων, δη. οι σχέσεις πομπού και δέκτη. Ο Parsons πιστεύει ότι για κάθε πρόσωπο ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, τις προσδοκίες και τα γνωρίσματα που έχει και που του έχει δώσει ο κοινωνικός περίγυρός του, αντιστοιχεί και ένας συγκεκριμένος ρόλος.⁽¹²⁾

Στα παραπάνω έγινε αναφορά στην έννοια της θέσης, έννοια η οποία είναι -πολλές φορές λανθασμένα- ταυτισμένη με την έννοια του ρόλου. Ας δούμε όμως τη διαφόρα που υπάρχει ανάμεσα στη θέση και τον ρόλο:

3.2. Έννοια της θέσης

Η θέση ενός ατόμου στην οικογένεια, στον επαγγελματικό τομέα, στον κοινωνικό περίγυρο κλπ, είναι ευρύτερη και σταθερότερη έννοια από τον ρόλο, ο οποίος μπορεί να διαμορφώνεται ανάλογα με τις υπάρχουσες καταστάσεις κι ανάγκες.

Συγκεκριμένα, η θέση είναι το σύνολο δικαιωμάτων και καθηκόντων ενός ατόμου μέσα στο περιβάλλον που ζει και κινείται. Ανάλογα με τη θέση που έχει κάποιος, δημιουργούνται προσδοκίες και υποχρεώσεις για την συμπεριφορά του κι έτσι δημιουργείται ο κοινωνικός του ρόλος. Ο ρόλος είναι η δυναμική όψη μιας θέσης, είναι δηλ. η συμπεριφορά του ατόμου στην κοινωνική δομή.

Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, ότι η θέση και ο ρόλος είναι πολύ στενές έννοιες και κάθε θέση συνδέεται με ένα ρόλο, μιας και είναι ευρύτερη έννοια.⁽¹³⁾

3.3. Ο ρόλος των γονιών

Ο ρόλος των γονιών είναι ιδιόμορφος και απαιτητικός, μιας και απαιτητικό είναι το "κοινό" όπου απευθύνεται.

Οι γονείς ανάλογα με τα πρότυπα με τα οποία έχουν μεγαλώσει, τις προσδοκίες τους και τις προτιμήσεις τους, διαμορφώνουν την συμπεριφορά τους και τον ρόλο τους απέναντι στα παιδιά.

Ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός, για την ανάπτυξη του χαρακτήρα του παιδιού και την κοινωνικοποίησή του, γιατί δημιουργούνται ισχυροί φυσικοί και ψυχικοί δεσμοί. Η επίδραση του ρόλου αυτού έχει μεγάλη χρονική διάρκεια και είναι φυσική αβίαστη και αυθόρμητη.⁽¹⁴⁾

Για να μπορέσει ο γονιός να ανταποκριθεί στον γονεϊκό του ρόλο, δεν θα πρέπει να ταυτιστεί απόλυτα μαζί του, παραγκωνίζοντας εντελώς τους άλλους ρόλους που πρέπει να διεκπεραιώσει. Φυσικό, λοιπόν, είναι να υπάρχουν συγκρούσεις στον γονεϊκό ρόλο, γιατί οι προσδοκίες των γονιών ίσως να διαφέρουν από τις προσδοκίες και απαιτήσεις των παιδιών τους και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζουν.

Οι συγκρούσεις που υπάρχουν στο γονεϊκό ρόλο γίνονται για τους εξής λόγους:

α) Δεν είναι σαφώς οριοθετημένος, μιας και δεν υπάρχουν ρητοί κανόνες εφαρμογής του και μέθοδοι για την επιτυχία του.

β) Έχει μεσολαβητικό χαρακτήρα, δηλαδή ενώνει το παρόν και το παρελθόν, τη νέα γενιά με την παλιά κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα τις διαφορές απόψεων και τις συγκρούσεις.

γ) Γίνεται συνεχής "έλεγχος" από τα παιδιά, τα οποία επικρίνουν και καταδικάζουν τους γονείς τους όταν πέφτουν σε λάθη και σφάλματα.

δ) Τέλος, οι συγκρούσεις μπορούν να υπάρξουν κυρίως στα πρωτότοκα παιδιά, στα οποία οι γονείς εξ αιτίας της άγνοιάς τους, δεν ξέρουν πώς να εφαρμόσουν το ρόλο, γιατί είναι κάτι το πρωτόγνωρο και δεν υπάρχουν "συνταγές" για σίγουρη επιτυχία.⁽¹⁵⁾

Φανερό τέλος είναι ότι διαφορετικός είναι ο ρόλος του πατέρα από εκείνον της μητέρας, μέσα στην οικογένεια, χωρίς όμως να τους αντιλαμβανόμαστε ξεχωριστά, αλλά μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας και του διαλόγου για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος

.

Βιβλιογραφία Κεφαλαίου

10) Παπαναούμ-Τζίκα Ζ. "Θεωρία του ρόλου και κοινωνικοποίηση" , στο "Φιλόλογος", 1979, 18, τ. Δ'

11) Ξωχέλλη Π. "Το εκπαιδευτικό έργο ως κοινωνικός ρόλος", εκδ. Αφών Κυριακίδη, Θεσ/νίκη 1984. σελ 25-26.

12) Χελμουτ Φ. "Κοινωνική ένταξη κι εκπαίδευση", εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1989, σ. 133-138

13) Παπαναούμ-Τζίκα οπ.π.

14) Ηλιοπούλου Δ. "Για να γνωρίσουμε και να διαπαιδαγωγήσουμε σωστά το παιδί", Πάτρα, σελ. 21-22

15) Ξωχέλλη Π. "Το εκπαιδευτικό έργο ως κοινωνικός ρόλος", εκδ. Αφών Κυριακίδη, Θεσ/νίκη 1984. σελ 25-26.

Βιβλιογραφική αναφορά σε αυτή τη σελίδα: