Ο Φάκελος Εργασιών Μαθητή ως μέσο αυθεντικής αξιολόγησης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Κεφ. 9: Προτάσεις

Από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση, το θεωρητικό πλαίσιο, τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της έρευνας αλά και με βάση τη στοχοθεσία της θα μπορούσαμε να προτείνουμε τα εξής:

Καθώς η αξιολογική διαδικασία όπως εφαρμόζεται σήμερα στο Δημοτικό Σχολείο δεν είναι εύκολο να αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τον Φάκελο Εργασιών Μαθητή ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα και ως μέσο διδασκαλίας.

Φαίνεται πως είναι αναγκαίο οι ατομικές ή ομαδικές επιδόσεις των μαθητών να αξιολογούνται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μάθησης παρά με την παραδοσιακή βαθμολόγηση μέσω τυποποιημένων τεστ και γραπτών διαγωνισμάτων. Οι Φάκελοι Εργασιών του Μαθητή, αποτελούν μεθόδους εναλλακτικής αξιολόγησης καθώς παρακολουθούν την εξέλιξη των μαθητών και κρίνουν τις επιδόσεις τους κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας. Επιπλέον, οι ΦΕΜ είναι εργαλείο αξιολόγησης βασισμένο στις σύγχρονες θεωρίες μάθησης όπως είναι ο κονστρουκτιβισμός, η θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης ή του μοντέλου επεξεργασίας πληροφοριών.

Η αξιολόγηση μέσω ΦΕΜ δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές επιδόσεις τους, να εντοπίσουν τα ισχυρά και ασθενή σημεία τους, να παρακολουθούν την πρόοδό τους κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας, και τους ενθαρρύνει να αναλάβουν τις ευθύνες για τη δική τους μάθηση. Καθώς οι ΦΕΜ επιτρέπουν τη συλλογή πληροφοριών από διάφορες πηγές, όπως οι γονείς, οι φίλοι των μαθητών, οι δάσκαλοι αλλά και το ίδιο το παιδί, παρέχουν στους εκπαιδευτικούς αξιόπιστες πληροφορίες για το μαθητή. Αποτελούν σημαντικά εργαλεία για την αξιολόγηση τόσο του εκπαιδευτικού προϊόντος όσο και της διαδικασίας μάθησης.

Καθώς η βασική ιδιότητα του ΦΕΜ είναι ότι επιτρέπει στους μαθητές να μαθαίνουν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης και να αξιολογούνται κατά τη διάρκεια της μάθησης, θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και σε διαφορετικά μαθήματα όπως η Φυσική, τα Μαθηματικά, και η Γλώσσα ώστε να παρακολουθείται η πρόοδος των μαθητών κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας και να τους παρέχεται η απαιτούμενη βοήθεια, ανάλογα με τις επιδόσεις τους.

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ενός ΦΕΜ, πρώτα απ' όλα, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί ο σκοπός του, και να σχεδιαστούν τα περιεχόμενά του έτσι ώστε να καλύπτονται διαφορετικές δεξιότητες και γνωστικές διαστάσεις (γνωστική, συναισθηματική και ψυχοκινητική), καθώς και να καθοριστούν τα κριτήρια αξιολόγησης με σαφήνεια. Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν ορισμένα πεδία όπου ο ΦΕΜ έχει περιορισμένη χρήση.

Η αποτελεσματική χρήση του ΦΕΜ ως εργαλείο μάθησης και αξιολόγησης, εξαρτάται από τη γνώση και την εμπειρία των εκπαιδευτικών που τον χρησιμοποιούν σε ευρεία κλίμακα. Καταδείχθηκε ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια εφαρμογής της μεθόδου στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, με πολλά θετικά αποτελέσματα, κυρίως τώρα που τα περισσότερα μαθήματα διδάσκονται με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο, φυσική συνέπεια της οποίας δείχνει να είναι ο Φάκελος Εργασιών του Μαθητή.

Απαιτείται ενημέρωση των εκπαιδευτικών πάνω σ’ αυτή την πρακτική, και συνεχής στήριξή τους μέχρι να υπάρξουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς παρά το ότι γνωρίζουν ήδη πολλά θεωρητικά στοιχεία, δεν τον χρησιμοποιούν στην τάξη τους.

Η αναγκαιότητα της ύπαρξης των Διδασκαλείων ως μέσου υλοποίησης της μετεκπαιδευτικής πολιτικής, αποδείχθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας και το έργο τους πρέπει να στηριχθεί και να αναβαθμιστεί. Θα πρέπει επίσης να ενισχυθεί η τάση των νέων εκπαιδευτικών να αποκτούν μεταπτυχιακή εκπαίδευση.

Καθώς όμως οι επιμορφωμένοι εκπαιδευτικοί έχουν την τάση να μην επιστρέφουν στην τάξη, είναι πολύ σημαντικό να διδάσκονται τις νέες μεθόδους κατά την περίοδο των αρχικών τους σπουδών, αλλά και να πραγματοποιηθούν τα απαραίτητα σεμινάρια στους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν ήδη.

Μεγάλη ανάγκη ενημέρωσης για τις νέες παιδαγωγικές μεθόδους έχουν οι Γυμναστές αλλά και οι εκπαιδευτικοί κάποιων ειδικοτήτων και χρειάζεται ιδιαίτερα προσεκτικός σχεδιασμός εκ μέρους του ΥΠΕΠΘ προς την κατεύθυνση αυτή.

Θα πρέπει να σταλεί στους εκπαιδευτικούς κατάλληλο υλικό και λεπτομερείς επεξηγήσεις με παραδείγματα για τη μέθοδο αξιολόγησης μέσω ΦΕΜ, για να γενικευτεί η χρήση του στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς το έδαφος είναι ήδη έτοιμο.

Ιδιαίτερα στα μαθήματα των ξένων γλωσσών, τα αποτελέσματα φαίνεται να είναι τόσο θετικά που θα μπορούσαννα οδηγήσουν ακόμη και στη μείωση του φαινομένου της παραπαιδείας. Έτσι οι αντίστοιχοι εκπαιδευτικοί χρειάζονται ιδιαίτερη ενίσχυση στο να εφαρμόζουν τα προτεινόμενα πρότζεκτ και τις αξιολογικές μεθόδους που υπάρχουν ήδη στο εγχειρίδιο των μαθητών και του δασκάλου.

Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας θα πρέπει να συστήσει ειδική online υπηρεσία μέσω της οποίας οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να επικοινωνούν και να μοιράζονται την απαραίτητη πληροφόρηση και το υλικό που αφορά στη χρήστη του ΦΕΜ στη διδασκαλία.

Αυτό θα είναι κρίσιμος παράγοντας αφού διαπιστώθηκε ήδη ότι με τα νέα βιβλία υπάρχει ξεκάθαρη μετακίνηση προς τις μεθόδους αυθεντικής αξιολόγησης. Μένει οι εκπαιδευτικοί να πάψουν να φοβούνται την αυτοαξιολόγηση και την αξιολόγηση των συμμαθητών και να διδάξουν τον τρόπο εφαρμογής της.

Εκτός αυτού, οι διευθύνσεις των σχολείων θα πρέπει να αναλάβουν το έργο της πληροφόρησης των γονέων και των μαθητών σε επίσημες και τακτικές συγκεντρώσεις. Σε αυτές τις συναντήσεις, οι γονείς θα πρέπει να πληροφορηθούν επαρκώς για την αξιολόγηση μέσω ΦΕΜ και τη σημασία που έχει τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους μαθητές.

Είναι σημαντικό να βελτιωθούν οι συνθήκες στα μικρά σχολεία και να εκδοθεί ειδικός οδηγός για όσους υπηρετούν σε αυτά, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη την υπάρχουσα κατάσταση και θα προωθεί την εκπαιδευτική καινοτομία σε κάθε ευκαιρία.

Τέλος, ως αποτέλεσμα των συμπερασμάτων αυτής της έρευνας προέκυψε και το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για αλλαγή του βιβλίου των Μαθηματικών της Πέμπτης Τάξης, αλλά και του τρόπου διδασκαλίας της Ιστορίας, πιθανώς με την εισαγωγή στοιχείων Τοπικής Ιστορίας στο Αναλυτικό Πρόγραμμα, ώστε να πλησιάσει περισσότερο τα ενδιαφέροντα και την καθημερινότητα των μαθητών.