Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού

Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού (από έκδοση του ΚΕΘΕΑ εγκεκριμένη από το Π.Ι.)

Ενότητα 4. Μαθαίνω καινούριες δεξιότητες

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΙΤΛΟΣ		4.2 Μαθαίνω να επικοινωνώ σωστά
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ		45 - 60 λεπτά
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΝΑΡΞΗΣ		Τα παιδιά μεταφέρουν το μήνυμα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1		Μια ιστορία χωρίς λόγια
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2		Ξαναφτιάχνοντας την εικόνα μου.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3		Συζήτηση και ανταλλαγή. Τι είναι καλή επικοινωνία
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ		Ομαδικός γύρος: «Αυτό που μου άρεσε περισσότερο στο σημερινό μάθημα ήταν...», «Αυτό που μου φάνηκε δυσκολότερο στο σημερινό μάθημα ήταν...».
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ		Τα παιδιά θα μπορούσαν: να μιλήσουν σε κάποιον γονείς, φίλους για το σημερινό μάθημα. Βάλτε τα να τους πουν για να ελέγξετε την κατανόηση τους. να γράψουν ένα γράμμα σε ένα φίλο τους περιγράφοντας μια ολόκληρη μέρα.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Να βοηθήσει τα παιδιά:

να καταλάβουν τη σημασία της σωστής επικοινωνίας.
να εντοπίσουν διάφορους τομείς της επικοινωνίας.
να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας τους εφαρμόζοντας διάφορους τρόπους επικοινωνίας.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ

μολύβια, στυλό, χαρτιά.
έναν πίνακα, μεγάλα χαρτιά σε πίνακα και χοντρούς μαρκαδόρους.
άδεια κουτιά κονσέρβα από φαγητό χωρίς ετικέτες, το καθένα να έχει μια τρύπα στον πάτο ένα κουτί για κάθε παιδί (το κάθε παιδί μπορεί να φέρει το δικό του).
κομμάτια σπάγκο μήκους 12 μέτρα, ένα για κάθε δύο παιδιά.
μικρές κάρτες για το χωρισμό των παιδιών σε τετράδες η κάθε κάρτα με οδηγίες για μια κίνηση, π.χ. βάζω τα χέρια μου στο κεφάλι μου, κουνάω τους γοφούς μου, μία κάρτα για κάθε δύο.
ατομικά τετράδια.

ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τα παιδιά μπορούν:

να μιλήσουν με τα μέλη της οικογενείας τους για διασκεδαστικά περιστατικά που προκαλούνται από κακή επικοινωνία.
να καταγράψουν στα τετράδια τους κάποια περίπτωση κατά την οποία κάτι που είπαν δεν έγινε σωστά αντιληπτό και να εξηγήσουν τους λόγους για τους οποίους έγινε αυτό.

Εναλλακτικές δραστηριότητες

Τα παιδιά θα μπορούσαν:

να προετοιμάσουν και να πραγματοποιήσουν δίλεπτη ηχογράφηση για να την ακούσει ο συνεργάτης τους.
να σκεφτούν τους πολλούς διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας και να τους παρουσιάσουν με ρόλους, ζωγραφική, παντομίμα, κουκλοθέατρο κλπ.
να γράψουν ένα μήνυμα, να το συντομεύσουν και να το κάνουν σε παντομίμα κατά ζευγάρια.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

καλά • λέω • χαμηλά • ακατάλληλο • υψηλός • εκφράζω • δυνατά μονολογώ • μιλάω καθαρά / μπερδεμένα • έκφραση • σκέφτομαι πρώτα • μουρμουρίζω • ψιθυρίζω • φωνάζω • επιδεικνύω • ψηλά • σφιχτά • οδηγία • προφορικός • φωνή

ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Δραστηριότητα 1
	Τα παιδιά επιλέγουν συνεργάτη. Δείξτε στα παιδιά πώς μπορούν να φτιάξουν απλές «τηλεφωνικές συσκευές» περνώντας το κορδόνι μέσα από την τρύπα στον πάτο του άδειου κουτιού και δένοντας το κόμπο στις δυο άκρες ώστε να μην μπορεί να γλιστρήσει. Ζητήστε από τα παιδιά να πάρουν από ένα κουτάκι το καθένα και να το χρησιμοποιούν είτε ως μικρόφωνο είτε ως ακουστικό, μιλώντας με τη σειρά πότε ο ένας και πότο ο άλλος στη «γραμμή». Ζητήστε από τα παιδιά να βρουν τον καλύτερο τρόπο κάθε φορά για να μεταφέρουν το μήνυμα στο συνομιλητή τους, τεντώνοντας ή χαλαρώνοντας το σκοινί, το ύφος και τον τόνο της φωνής τους κλπ. Οι συνεργάτες δεν πρέπει να κοιτούν ο ένας τον άλλο. Ένα καλό μήνυμα είναι να ζητήσουν βοήθεια σε περίπτωση ανάγκης. Ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν: Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να μιλήσουν; Τι χαλάει το αποτέλεσμα; Τι το βελτιώνει; Μέχρι ποιο βαθμό ένα ξεκάθαρο μήνυμα εξαρτάται από τον ομιλητή; Τι μπορεί να βοηθήσει τον παραλήπτη του μηνύματος να το καταλάβει καλύτερα; Τι λείπει; Εξηγήστε ότι η έλλειψη οπτικής επαφής μειώνει την κατανόηση. Η γλώσσα του σώματος και οι εκφράσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία.
	Συζητήστε τα ευρήματα και ανταλλάξτε συναισθήματα σε μια ομάδα.
Δραστηριότητα 2
	Τα παιδιά να επιστρέψουν στους συνεργάτες τους. Ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν μια απλή χαρούμενη ή λυπητερή ιστορία, π.χ. χάνω το ρολόι μου, μου δίνουν ένα δώρο. Οι ιστορίες να είναι σύντομες. Τα παιδιά να αναπαραστήσουν την ιστορία στο συνεργάτη τους τα λόγια απαγορεύονται αυστηρά! Οι συνεργάτες πρέπει να μαντέψουν την ιστορία.
Δραστηριότητα 3
	Για τα μεγαλύτερα παιδιάΕπαναλάβετε την άσκηση, μόνο που αυτή τη φορά τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιήσουν γλώσσα του σώματος και εκφράσεις του προσώπου αντίθετες με αυτό που θέλουν να πουν, π.χ. να χαμογελούν όταν θέλουν να δείξουν πόσο στενοχωρημένα είναι, να κλαίνε όταν θέλουν να περιγράψουν ένα ευχάριστο γεγονός, να σφίγγουν τα χέρια τους όταν θέλουν να δείξουν ότι είναι χαλαρωμένοι
	Συζήτηση και ανταλλαγή. Πιθανές ερωτήσεις: Πώς νιώθατε; Πόσο εύκολο ήταν να μαντέψετε τι ήθελε να σας δείξει ο συνεργάτης σας; Ποια ήταν τα στοιχεία; Υπενθυμίστε στα παιδιά ότι αυτά που λέμε σε συνδυασμό με τις «σωστές» εκφράσεις του προσώπου και τη γλώσσα του σώματος, βοηθούν πολύ στην ξεκάθαρη και αποτελεσματική μεταβίβαση του μηνύματος (επικοινωνία). Τα μικτά μηνύματα προκαλούν σύγχυση! Για τα μικρότερα παιδιά: Αυτό μπορεί να γίνει με τη μορφή ομαδικής δραστηριότητας, ως τάξη, ενώ εσείς θα καθοδηγείτε τα παιδιά. Τα παιδιά σε ζευγάρια. Μοιράστε μολύβια και χαρτιά, δώστε τους και χρώματα. Ζητήστε από κάθε παιδί να σκεφτεί κάτι που θα ήθελε να ζωγραφίσει και να μην το πει σε κανέναν. Παραδείγματα ένα αυτοκίνητο, ένα ζώο, ένα σπίτι, ένα διακοσμητικό σχέδιο. Κατόπιν με τη σειρά τα παιδιά δίνουν οδηγίες το καθένα στο συνεργάτη τους για να ζωγραφίσει το επιλεγμένο αντικείμενο, χωρίς να του λένε τι είναι. Προτείνετε στα παιδιά να σκεφτούν και να προετοιμάσουν τις οδηγίες που θα δώσουν στο συνεργάτη τους. Όταν τελειώσουν και οι δύο με τις ζωγραφιές, αφήστε χρόνο στα παιδιά να μιλήσουν για τις απαντήσεις τους και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν.
Συνέχεια και αξιολόγηση
	Συζήτηση και ανταλλαγή. Ερωτήσεις κλειδιά: Πόσο δύσκολο ήταν να ζωγραφίσετε αυτό που σας έλεγε ο συνεργάτης σας; Κατά πόσο η ζωγραφιά σας ήταν αυτό που είχε σκεφτεί ο συνεργάτης σας; Τι θα μπορούσε να σας έχει βοηθήσει; Παράδειγμα: οι οδηγίες να ήταν γραμμένες. Μιλήστε με τα παιδιά για τη σημασία της καλής επικοινωνίας και για τις περιπτώσεις που η προσεκτική οργάνωση του τι θα πούμε προκαλεί διαφορά στο αποτέλεσμα, π.χ. πριν να ζητήσουμε αύξηση στο χαρτζιλίκι μας. Συζητήστε τι εμποδίζει την αποτελεσματική επικοινωνία και καταγράψτε πρακτικούς τρόπους για να ξεπερνούμε τα εμπόδια, π.χ. μιλώ αργά, σκέφτομαι από πριν τι θέλω να πω. Δείξτε τον κατάλογο. Γύρος αξιολόγησης: «Αυτό που μου άρεσε περισσότερο στο σημερινό μάθημα ήταν.....», «Αυτό που μου φάνηκε δύσκολο ήταν.....».
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια
	Ζητήστε από τα παιδιά: να μιλήσουν σε κάποιον, γονείς ή φίλους, για το σημερινό μάθημα, και πείτε τους να μεταφέρουν αυτά που έχετε ήδη πει εσείς. να γράψουν ένα γράμμα σε ένα φίλο περιγράφοντας μια ολόκληρη ημέρα.
Επιπλέον εργασίες
	να ερευνήσουν τον ήχο και τον τόνο και την επιρροή τους στην ακρόαση να συνεχίσουν να ερευνούν τον ήχο μέσα από τη μουσική και τα μουσικά όργανα. να ερευνήσουν τον κόσμο της επικοινωνίας. Αυτό μπορεί να γίνει με τη μορφή άσκησης για ολόκληρη την τάξη και να αρχίσουν να ερευνούν για τα παλιά και σύγχρονα μέσα επικοινωνίας περιλαμβανομένων των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των ηλεκτρονικών υπολογιστών, των δορυφόρων κλπ. και για τα υλικά που παράγουν ήχο ή διακόπτουν την παραγωγή του. να εντοπίσουν και να ερευνήσουν ιστορικά περιστατικά κατά τα οποία η κακή επικοινωνία προκάλεσε σημαντικές αναταραχές ή καταστροφές. να ερευνήσουν τους κώδικες επικοινωνίας και τη χρήση τους. να δημιουργήσουν εφημερίδα της τάξης και με τη σειρά να γράφουν όλοι «άρθρα» ενημερωτικά σχετικά με τις δραστηριότητες της τάξης. να γράψουν ιστορίες και να τις αναπαραστήσουν επιδεικνύοντας καλούς και κακούς τρόπους επικοινωνίας. Σε αυτά μπορεί να συμπεριληφθεί και η ορθή χρήση του τηλεφώνου. να συγκεντρώσουν ονοματοποιημένες λέξεις και να γράψουν ποιήματα με ήχους για να τα παρουσιάσουν στα άλλα παιδιά. να μαζέψουν οικείους ήχους σε κασέτες, να τις ακούσουν και να αναγνωρίσουν τους ήχους. και πολλά ακόμη.