Η διαχείριση της Αλλαγής στην Εκπαίδευση - Σημειώσεις

Βιβλιογραφική αναφορά σε αυτή τη σελίδα:
2007

ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΑ Τι σημαίνει διαχείριση της Αλλαγής Σημειώσεις Ματθαίου Ένα σενάριο Διαχείρισης Εκπαιδευτικής Αλλαγής σε τοπικό επίπεδο

Γιατί όλη αυτή η έμφαση στη διαχείριση της αλλαγής;

Η αλλαγή είναι συνυφασμένη με τη ζωή

• του ανθρώπου

• του φυσικού κόσμου

• της κοινωνίας

 Η διαχείριση της ήταν πάντοτε ένα αναγκαίο ζητούμενο

• Η μετάβαση στον κόσμο της μετανεωτερικότητας και η ανάγκη διαχείρισης της αλλαγής

Η κυριαρχία της οικονομίας πάνω στην πολιτική και κοινωνική ζωή και η επίδραση των αξιακών και λειτουργικών προτύπων των επιχειρήσεων στη διαχείριση της αλλαγής.    

Πόσο επιτρεπτή,  στην εκπαίδευση είναι η εμπειρία των επιχειρήσεων / της αγοράς;

Τα συστατικά στοιχεία της εκπαιδευτικής αλλαγής

1. Το πεδίο αναφοράς

2. Το αντικείμενο

3. Οι εμπλεκόμενοι

4. Οι αιτίες, οι αφορμές, οι παράγοντες, η νομιμοποίηση

5. Οι συνθήκες και οι παράμετροι

6. Οι διαδικασίες ενεργοποίησης, προώθησης, εφαρμογής, σταθεροποίησης και αποτίμησης της αλλαγής

 

1. Το πεδίο αναφοράς της αλλαγής

•  Το εκπαιδευτικό σύστημα

•  Συγκεντρωτικά-αποκεντρωτικά συστήματα π.χ. Ελλάδα-Αγγλία

•  Ο οργανισμός, το ίδρυμα, ο φορέας π.χ. Το Πανεπιστήμιο στις μεταρρυθμίσεις 1982, 1992 και 2001

•  Το σχολείο π.χ. Αλλαγές 1985, 1991, 1997, 2002

•  Η σχολική τάξη

2.Το αντικείμενο της αλλαγής

- Οι σκοποί και στόχοι του εκπαιδευτικού συστήματος / οργανισμού / σχολείου :

- Νέο όραμα ή /και προτεραιότητες

π.χ. Το δημοκρατικό σχολείο, η ελληνορθόδοξη παράδοση, η χρηστικότητα γνώσης ή η οικοδόμηση νέου πολιτιστικού/ ή ακαδημαϊκού / αθλητικού προφίλ το συνεργατικό πνεύμα, η πολυπολιτισμική προσέγγιση

- Η διοίκηση του εκπαιδευτικού συστήματος ή / και σχολείου, οργανισμού

π.χ. Αποκέντρωση/ αποσυγκέντρωση / αυτοδιαχείριση

- Η Διοικητική αναδιάρθρωση σχολείου:

π.χ Διευθυντής, τομεάρχης, σύλλογος

- Η διάρθρωση και οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος/οργανισμού/ σχολείου.

Π.χ. Διαίρεση εξαταξίου γυμνασίου

- Νέοι τύποι σχολείων : Πολυκλαδικό, ενιαίο λύκειο – ΤΕΕ ή Δημιουργία / ανωτατοποίηση ΤΕΙ

 - Το σχολικό πρόγραμμα

π.χ. Νέα μαθήματα Νέα οργάνωση Νέα διδακτική μεθοδολογία Νέα βιβλία και διδακτικές οδηγίες Νέες εξετάσεις

- Η χρηματοδότηση

π.χ. Αύξηση / μείωση / αναδιάρθρωση κρατικής χρηματοδότησης

- Εκχώρηση πόρων / αυτοδιαχείριση από σχολείο / πανεπιστήμιο Ιδιωτικά πανεπιστήμια

- Η εκπαίδευση και επιμόρφωση εκπαιδευτικών

π.χ. Κατάργηση / δημιουργία διδασκαλιών Νέες μορφές επιμόρφωσης 1996-1999

 

3.Οι εμπλεκόμενοι

• Οι «αιτούντες»

• Οι «υποκινητές» και οι «αντιφρονούντες»

• Οι «διαχειριστές»

• Οι «ενδιαφερόμενοι»

• Οι «σταθεροποιητές» και οι «ανατροπείς»

 

Θέματα για συζήτηση και περαιτέρω επεξεργασία

• Να αναλυθεί η κάθε κατηγορία εμπλεκομένου ως προς το ρόλο της και να εξηγηθούν οι διαφορές και τα κοινά τους σημεία

• Ποιοι είναι οι εμπλεκόμενοι; Να κάνετε τη διάκριση ανάλογα με το αν πεδίο αναφοράς είναι το εκπαιδευτικό σύστημα ή το σχολείο.

 

4.1Τα αίτια

  Εξωγενή: Αλλαγές στο περιβάλλον της εκπαίδευσης.

- Ενδεικτικά :

Παγκοσμιοποίηση, κοινωνία της γνώσης, τεχνολογική έκρηξη,

Δημογραφικέςανακατατάξεις

-Στρατηγικός / εμπορικός ανταγωνισμός.

 π.χ. Η.Π.Α - Ε.Σ.Σ.Δ και Η.ΓΊ.Α. - Ιαπωνία

- Νέα ιδεολογικά ρεύματα:

π.χ. Σοσιαλδημοκρατία / κράτος πρόνοιας- Νέα δεξιά.

- Νέα ερευνητικά δεδομένα :

π.χ. κοινωνιολογικές και ψυχολογικές θεωρήσεις.

- Διεθνές περιβάλλον

  Ενδογενή: Ενδοεκπαιδευτικές αλλαγές.

Ενδεικτικά :

 Νέο νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας

 Νέα προγράμματα - βιβλία

 Γονικές πιέσεις

 Νέος διευθυντής /προσωπικό

 Κρίσεις στις σχέσεις

 Χαμηλές επιδόσεις

 

4-2.Αφετηρίες / αφορμές

-Αλλαγές πολιτικών αρχών - Έκτακτα γεγονότα

-Προνομιακές συγκυρίες

π.χ. χρηματοδοτικά προγράμματα

-Όξυνση αρνητικών φαινομένων και δημοσιοποίηση τους

-π.χ. Βανδαλισμοί, αξιακή κρίση κ.τ.λ.

-Συνδικαλιστικές, κομματικές, δημοσιογραφικές, εθνοτικές παρεμβάσεις

-Εκθέσεις διεθνών οργανισμών

 

4.3.Νομιμοποίηση / αμφισβήτηση αλλαγής

• Επίκληση / αναφορά σε κατεστημένες / εσωτερικευμένες αξίες

π.χ εθνικές παραδόσεις, κυρίαρχες αντιλήψεις για κοινωνία, δικαιοσύνη, κ.λ.π. μη θέμα

• Επίκληση επιστημονικών θεωριών / έρευνας

π.χ. Θεωρίες γνωστικής ψυχολογίας, Κοινωνιολογική έρευνα, Παιδαγωγικές - διδακτικές προσεγγίσεις

• Επίκληση ιδεολογιών

π.χ. Σοσιαλισμός, νέο-φιλελευθερισμός, νέο-συντηρητισμός

• Επίκληση κοινού καλού: Πολιτική, κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, αναγκαιότητα

π.χ. Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα. Καταπολέμηση ανεργίας / κοινωνικού αποκλεισμού

• Επίκληση θεμελιωδών αρχών / επαγγελματικής δεοντολογίας

π.χ. Άρθρο 16 Συντάγματος για ΑΕΙ.

• Αυτοτέλεια και ακαδημαϊκή ελευθερία

(Μη δημοσιοποίηση ατομικών επιδόσεων μαθητών)

• Επίκληση (μη) συστηματικής μελέτης πολιτικών

π.χ. Πολιτική συναίνεση

• Συγκρότηση επιτροπών τεχνοκρατών

• Πειραματική εφαρμογή

• Επίκληση διεθνούς εμπειρίας. Συγκριτικό επιχείρημα

• Επίκληση θέσεων διεθνών οργανισμών και κοινής πορείας Ε.Ε.

• Αποκάλυψη / υποβάθμιση συντεχνιακών συμφερόντων

π.χ. Σύγγραμμα / βιβλιοθήκες Α.Ε.Ι

ΕΣΧ - Ιατρική Σχολή

• Συνδικαλιστικές ενώσεις

• Κινητοποίηση συναισθήματος / κοινής γνώμης

π.χ. ΜΜΕ και Αγγλία

• Ανήκειν εις την Δύσιν

 

5.Συνθήκες / παράμετροι της αλλαγής

• Υποδομές

• Χρηματοδότηση

• Πολιτική στήριξη

• Ποιότητα ανθρώπινου δυναμικού

• Νομικό πλαίσιο

• Σχέσεις μεταξύ εμπλεκομένων

• Συνθήκες συνεργασίας, συμβιβασμού, ανταγωνισμού / αντίρροπες δυνάμεις

• Οργανωσιακό κεφάλαιο, κουλτούρα / εμπειρία

 

6.Χαρακτηριστικά αλλαγής

• Είναι συνυφασμένη με πραγματικές ή «εικαζόμενες» ανάγκες

• Συνιστά/ προϋποθέτει μάθηση που πιστοποιείται με αλλαγή συμπεριφοράς

• Απαιτεί χρόνο για να πραγματοποιηθεί

• Εξελίσσεται σε φάσεις, κατά κανόνα με μη γραμμικό τρόπο

• Μπορεί να είναι προσχεδιασμένη, αλλά κατά κανόνα πραγματοποιείται καθ' οδόν

• Μπορεί να ανατραπεί εν μέρει ή εν όλω, ανάλογα με το βαθμό στήριξης της

• Είναι σκόπιμη/ έχει στόχους Προκαλεί τριβές και αντιστάσεις

• Προκαλεί αλυσιδωτές ανακατάξεις σε όμορους τομείς/ είναι system disturbing

• Οδηγεί σε νέα προβλήματα

• Εξαρτάται από ανθρώπους, κυρίως, αλλά και δομές

 

6.1Παράγοντες επιτυχίας αλλαγής (επιλογή)

• Το πεδίο αναφοράς: Συστημικές vs οργανωσιακές

• Το αντικείμενο: Θεμελιώδεις αξίες/ δομές vs διοικητικά/ λειτουργικά θέματα

• Ο αριθμός των εμπλεκομένων και πεδίων αναφοράς: Η συνθετότητα της αλλαγής

• Σαφήνεια στόχων, μέσων, προοπτικών αλλαγής από την πλευρά των εμπλεκομένων

• Ελκυστικότητα οράματος

• Βαθμός δυσφορίας εμπλεκομένων για υφιστάμενη κατάσταση

• Εχέγγυα επιτυχίας: «Δοκιμασμένη» ή με έξωθεν καλή μαρτυρία αλλαγή

• Συγκριτικό πλεονέκτημα της νέας σε σχέση με την παλιά κατάσταση πραγμάτων για το άτομο/ οργανισμό/ σύστημα

• Απόσταση μεταξύ επιδιωκόμενης και υφιστάμενης κατάστασης πραγμάτων

• «Επικοινωνιακότητα». Η δυνατότητα μάρκετιγκ

• Έκταση και είδος απαιτήσεων της από άτομα σε χρόνο, προσπάθεια, διακινδύνευση, status, αλλαγή νοοτροπίας κ.τ.λ.

• Ευελιξία και προσαρμοστικότητα αλλαγής Ηγεσία

• Ύψος και αμεσότητα απαιτουμένων οικονομικών, ανθρώπινων, οργανωσιακών, «ψυχολογικών» κ.τ.λ. πόρων

      

Διαδικασία διαχείρισης της αλλαγής: Μια πρόταση 8 βημάτων

Βήμα 1ο: Ανάδειξη της αναγκαιότητας της αλλαγής

 

Το σενάριο της κρίσης

• Οι δραματικοί τόνοι

• Η επίκληση των θέσεων «ανεξάρτητων» κύκλων και διεθνών οργανισμών

• Η γενικόλογη επίκληση επιστημονικών ερευνών και διεθνούς εμπειρίας

• Κινητοποίηση/αξιοποίηση διαύλων μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ, διαδηλώσεις κτλ) για προβολή και ενίσχυση δυσφορίας

• Τίτλος του σεναρίου: "Make the status quo seem more dangerous than launching into the unknown".

Το σενάριο της ορθολογικής ανάλυσης (κυρίως για μικρούς οργανισμούς)

• Συστηματική μελέτη προβλήματος

• Ερευνητικά δεδομένα

• Συζήτηση, διαπραγμάτευση, συναίρεση/συμβιβασμός

• Απόφαση για περιεχόμενο, κατεύθυνση, μεθόδευση αλλαγής

• Οι εμπλεκόμενοι, ο ρόλος της ηγεσίας και η «ωρίμανση» του 1ου βήματος.

• Τίτλος σεναρίου: "Make the status quo seem obsolete and the promised land academically safe and sound

 

---

Βήμα 2ο: Συγκρότηση της ομάδας «διαχείρισης της κρίσης» / «ορθολογικής διαχείρισης»: Οι πρωτοστάτες της αλλαγής.

 

1. Κριτήρια συγκρότησης:

• Τα στελέχη να προέρχονται από διάφορες βαθμίδες της ιεραρχίας και να εργάζονται σε διάφορους τομείς και σε επίκαιρες θέσεις.

• Να είναι πεπεισμένα για την αναγκαιότητα της αλλαγής, όχι αναγκαστικά πριν από το πρώτο βήμα.

• Να είναι αποδεκτά για το κύρος, την επιστημοσύνη (expertise), τους τίτλους, την έξωθεν καλή μαρτυρία, την ολόπλευρη ενημέρωση, την ισχυρή προσωπικότητα, τις καλές διαπροσωπικές σχέσεις τους.

 2. Η σύνθεση της ομάδας:

• Ολιγομελής (5-50 άτομα ανάλογα με μέγεθος οργανισμού/εγχειρήματος)

• Σκόπιμη η (έστω και άτυπη) συμμετοχή συνδικαλιστών, «καταναλωτών» και «συνήθων υπόπτων»- «αντιρρησιών καθ' έξιν».

• Τα μέλη της να έχουν καλές διαπροσωπικές σχέσεις, ιδεολογική συγγένεια, επικοινωνιακή ικανότητα. Σκόπιμες οι "off - site retreats / ad hoc συναντήσεις εκτός εργασιακού χώρου για ενίσχυση συνοχής.

  3. Ρόλος της ομάδας:

• Κρίσιμη μάζα αλλαγής

• Εμπνέει, ερμηνεύει, καθοδηγεί, συντονίζει, ενθαρρύνει, συντηρεί την αλλαγή

• Στρατηγικός/πολιτικός όχι τεχνοκρατικός

 4. Εικόνα της ομάδας:

• Εργάζεται για το κοινό καλό όχι προς ίδιο όφελος

• Είναι ανοιχτή και διαφανής. «Δε μαγειρεύει κάτι»

• Δεν εξαρτάται από «σκοτεινούς κύκλους» και δεν αποτελεί "his master’s voice"

 

---

Βήμα 3ο: Διαμόρφωση του «οράματος» της αλλαγής

 

1. Χαρακτηριστικά του οράματος:

• Εκφράζει φιλοσοφία-παρέχει κατεύθυνση.

• Δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες, διαδικασίες και μέτρα

• Δε θίγει θεμελιώδη ιδεολογία: αξίες και σκοπό. Την επανερμηνεύει, αναθεωρεί, εξειδικεύει, επικαιροποιεί. (Το ανάλογο του επιστημονικού παραδείγματος - νόμων)

• Πρέπει να είναι απαιτητικό, να εμπνέει, να είναι σύντομο, κατανοητό, ενδιαφέρον και με επικοινωνιακή αμεσότητα (communicable)

• Αποτελεί πλαίσιο ανοιχτό σε ερμηνείες και προσαρμογές

• Πρέπει να εμπνέει και να προκαλεί αυτόβουλη δέσμευση μέσα από τη δημιουργία έντονων ευνοϊκών συναισθημάτων, λειτουργώντας έτσι και ερήμην των εμπνευστών του

 2. Μορφοποίηση οράματος:

• Γίνεται από ομάδα διαχείρισης

• Απαιτεί χρόνο (ενδεικτικά 1 χρόνο)

• Γίνεται σταδιακά με διαρκείς δοκιμές και επαναδιατυπώσεις

• Πρέπει να δίνει την αίσθηση ευρείας συμμετοχής

3. Μορφές διατύπωσης:

•  Η «επιθετική»: Εμπρός να ξεπεράσουμε τον ανταγωνιστή (Ο κοινός εχθρός που κινητοποιεί)

• Η «αμυντική»: Εμπρός να μοιάσουμε στον ανταγωνιστή (Ο αντίπαλος που εμπνέει)

• Η «στοχευτική»: Εμπρός να πετύχουμε το στόχο μας (Η επιδίωξη που κινητοποιεί)

• Η «ενδοσκοπική»: Εμπρός να αλλάξουμε τον εαυτό μας (Επενδύοντας στο αυτοσυναίσθημα)

 

---

Βήμα 4ο: Μετάδοση του οράματος

1. Οι αποδέκτες:

• Το όραμα πρέπει να μεταδοθεί πειστικά σε όλους χωρίς εξαιρέσεις

• Η αποδοχή του οράματος γίνεται σταδιακά και με διαφορετικούς ρυθμούς για κάθε αποδέκτη

• Το όραμα προσλαμβάνεται και εσωτερικεύεται σε διαφορετική έκταση, με διαφορετικό τρόπο και με διαφορετικό νοηματικό περιεχόμενο.

2. Η μετάδοση:

• Απαιτεί πολλαπλούς συμπληρωματικούς εναλλακτικούς τρόπους και τεχνικές

• Το παράδειγμα είναι πειστικότερο από το λόγο

• Η συνέπεια των λόγων και έργων έχει καθοριστική σημασία: «Τίποτε δεν υπονομεύει περισσότερο την αλλαγή από μια συμπεριφορά εκ μέρους των στελεχών της αλλαγής που είναι ασυνεπής προς τις διακηρύξεις τους».

• Τα στελέχη επικοινωνίας πρέπει να διαθέτουν κύρος, επικοινωνιακή ικανότητα και ετοιμότητα (να είναι πάντοτε έτοιμοι και ικανοί να δίνουν πειστικές απαντήσεις, διευκρινίσεις σε κάθε ερώτημα) καινά τυγχάνουν γενικής αποδοχής

• Η προσωπική επαφή και όχι οι διαλέξεις ή οι εγκύκλιοι είναι αποτελεσματικότερη

• Η επανάληψη αποτελεί μητέρα μαθήσεως

• Οι συμβολισμοί βοηθούν στη μετάδοση, κατανόηση και αποδοχή οράματος

---

Βήμα 5ο: Αντιστάσεις στην αλλαγή και η υπέρβαση τους

 

1. Πολιτισμικές αντιστάσεις

 

Εσωτερικευμένες πολιτισμικές αξίες και πεποιθήσεις (θρησκευτικές και κοσμικές, επαγγελματική ηθική, ανταγωνισμός κτλ.)

Παράδειγμα

Διδασκαλία θρησκευτικών/ προσευχή

διδασκαλία αρχαίων και ελληνικής ιστορίας

ακαδημαϊκή ελευθερία

δημόσιος χαρακτήρας εκπαίδευσης

μονιμότητα διδασκόντων

Υπέρβαση:

Χαμηλοί τόνοι, ελάχιστος κοινός παρονομαστής, επίκληση αντίθετων λογικών νομιμοποίησης/ απονομιμοποίηση / πολυπολιτισμικότητα versus εθνικός χαρακτήρας

 

«Πολιτισμική υπεροψία» (του μεταρρυθμιστή ή των αποδεκτών που θεωρούν εαυτούς ανώτερους)

Παράδειγμα

Ξένος σύμβουλος versus τοπικές / εθνικές αρχές / κόσμος

Ακαδημαϊκή έρευνα versus αγορά

Άρνηση επιστημονικής κοινότητας να δεχθεί νέα θεωρία

Υπέρβαση:

Εμπλοκή μεταρρυθμιστών και αποδεκτών απ' αρχής σε διαδικασία/ Εξωτερικές συμμαχίες/ Αποφυγή πρόκλησης

 

«Θεσμική αξιοπρέπεια» (Οι αλλαγές υπονοούν ότι κάτι στραβό/ υποτιμητικό προϋπήρχε. Η αποδοχή της σημαίνει και αποδοχή της παραδοχής αυτής)

Παράδειγμα

Ιαπωνία: Meijireform

Επιμόρφωση καθηγητών σε παιδαγωγικά και η απαξίωση διδακτικής ικανότητας καθηγητών

Υπέρβαση:

Έμφαση στα πλεονεκτήματα αλλαγής, όχι στα μειονεκτήματα/ Αναζήτηση αιτιών καιπαρεξηγήσεων που προκαλούν αντιθέσεις

 

Ασυμβατότητα αλλαγής με συγκεκριμένο πολιτισμικό στοιχείο/ παράδοση

Παράδειγμα

Επέκταση σχολικής λειτουργίας σε γιορτές και θέρος

Κατάργηση πρωτευόντων-δευτερευόντων μαθημάτων

Τεχνικά μαθήματα στο γενικό λύκειο/ ανθρωπιστική παιδεία

Ιδιωτικά πανεπιστήμια

Υπέρβαση:

Το πολιτισμικό χαρακτηριστικό δύσκολα αλλάζει => κίνητρα

 

2. Κοινωνικές αντιστάσεις (πεδίο κοινωνικής ψυχολογίας)

 

Αλληλεγγύη της ομάδας απέναντι σε πληττόμενα μέλη της

Παράδειγμα

Καθηγητές και κατάργηση επετηρίδας

Φοιτητικά συγγράμματα και καθηγητές - φοιτητές

Εργατοπατερισμός

Υπέρβαση:

Ενίσχυση πληττόμενων ομάδων

 

Απόκρουση «παρείσακτων»

Παράδειγμα

Πανεπιστημιακοί στο σχεδιασμό εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στο Α' και Β' επίπεδο

Γονείς στο σχολείο

ΥΠΕΠΘ σε τοπικές κοινωνίες

Υπέρβαση: Η εμπλοκή όλων στο παιχνίδι/ Επιμόρφωση αντιδρώντων στα θέματα που αντιδρούν

 

Συμμόρφωση με τις θεσμικές νόρμες και κανόνες

Παράδειγμα

Όχι διαθεματικότητα γιατί η εκπαίδευση είναι συνυφασμένη με επιστήμες

Όλοι αμείβονται το ίδιο ανεξάρτητα από έργο/ προσφορά

Υπέρβαση:

Κατανόηση γιατί συγκεκριμένες ομάδες συμμορφώνονται

Πολυκατακερματισμός εμπλεκομένων και αδυναμία συγκρότησης κρίσιμης μάζας

Παράδειγμα

Αλλαγή στον τρόπο εισαγωγής σε ΑΕΙ και οι διάφορες απόψεις

Η αναθεώρηση του προγράμματος σπουδών σε ΑΕΙ και η ασυμφωνία της
ακαδημαϊκής κοινότητας

Υπέρβαση:

 Ελάχιστος κοινός παρονομαστής / Ουδέτερη στάση μεταρρυθμιστή / Διαπραγμάτευση

 

Ατελής ενδοσκόπηση της ομάδας / απουσία συγκεκριμένου συστήματος αναφοράς για την ορθή αξιολογική κρίση της αλλαγής

Παράδειγμα

Αξιολόγηση: Τι είναι, γιατί γίνεται, μορφές κ.τ λ.

Επιμόρφωση: Προσκόλληση στα στερεότυπα

Υπέρβαση:

Αποκάλυψη αδυναμιών και σχετική ενημέρωση/ επιμόρφωση εμπλεκομένων

 

3. Οργανωτικές αντιστάσεις

 

Αναδιάταξη κύρους και ισχύος. Winners and losers

o Παράδειγμα

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο το 1965

Μεταρρύθμιση των Πανεπιστημίων 1982

Διευθυντές, σύλλογος και αξιολόγηση

Υπέρβαση:

Αντιπαροχή

 

Δομή και λειτουργικές διευθετήσεις: Επικοινωνία, ρόλοι κτλ στον Οργανισμό

Παράδειγμα

Εκπαιδευτικοί ως παιδαγωγοί <= => managers

Departmental <= => Ατομική διδασκαλία

Αποκέντρωση (τι; πώς;)

Υπέρβαση:

marketing για μικρές αλλαγές / αλλαγή δομής για μεγάλες

 

Ασύμβατη στάση/ συμπεριφορά ηγεσίας (leadership by example)

Παράδειγμα

Μεταρρύθμιση χωρίς χρήματα

Αποκέντρωση με εξουσίες όλες στον υπουργό

Επιμορφωτής για συνεργατική μάθηση με παραδοσιακή διάλεξη

Υπέρβαση:

 Αλλαγή στάση ηγεσίας

Κλίμα απέναντι στην αλλαγή: Ανάγκη (συμφωνούν όλοι;)

- προδιάθεση (άτομα θεωρούν τον Οργανισμό έτοιμο για αλλαγή) - ικανότητα για αλλαγή.

Η διαπίστωση ανάγκης για Αλλαγή είναι αντίστροφη της προδιάθεσης και ικανότητας

Παράδειγμα

Απογοήτευση ότι κάτι θα αλλάξει: Αξιολόγηση, προγράμματα σπουδών

Υπέρβαση:

Ενθάρρυνση

 

Απουσία τεχνογνωσίας

Παράδειγμα

Πώς θα γίνει η αξιολόγηση;

Πώς θα διδαχθεί η «κριτική σκέψη»;

Πώς θα εφαρμοσθεί το Project work;

 

4. Ψυχολογικά εμπόδια (επίπεδο ατόμου)

 

Επιλεκτική αντίληψη περί αλλαγής (τείνει να επιβεβαιώσει προϋπάρχουσες αντιλήψεις)

Παράδειγμα

Προκατάληψη κατά ICT σε διδασκαλία

Εισαγωγή/ αξιολόγηση σε ΑΕΙ και η αντίληψη ότι αυτή σκοπό έχει τον έλεγχο από το κράτος

Accountability=διαφάνεια ή εξάρτηση από πελάτη

Υπέρβαση:

 (κοινή και για όλα τα επόμενα): Ξεκάθαρη παρουσίαση σκοπού- χαρακτήρα αλλαγής/ διάλυση παρεξηγήσεων

 

Ομοιόσταση (τάση διατήρησης ισορροπιών/ φόβος αγνώστου/ απώλεια κύρους)

Παράδειγμα:

διδασκαλία φυσικής με παραδοσιακό τρόπο, διατήρηση συστήματος εντολών από ΥΠΕΠΘ, επετηρίδα - ΑΣΕΠ

 

Κονφορμισμός, αφοσίωση

Παράδειγμα:

ακαδημαϊκή ελευθερία έρευνας και έρευνα για βιομηχανία

ελληνο-κεντρική και πολυπολιτισμική εκπαίδευση

 

Προσωπικότητα (ιδιαίτερα για κάθε άτομο)

Παράδειγμα:

 δογματισμός, μοιρολατρία, χαμηλά κίνητρα, απροθυμία ανάληψης κινδύνων, απροθυμία ανάληψης ευθυνών/ κινδύνων, βόλεμα- αδιαφορία

---

Βήμα 6ο: Επιδίωξη βραχυπρόθεσμων επιτυχιών

 

Για να υπάρξει εμμονή στο μακροπρόθεσμο στόχο απαιτείται να υπάρξουν και να προβληθούν σαφείς επιτυχίες (μέσα σε 12-24 μήνες). Αλλιώς απογοήτευση και συστράτευση με όσους αντιδρούν στην αλλαγή.

 

Παράδειγμα:

 

-Σύνδεση Πανεπιστημίου με παραγωγή

- Άμεσες ωφέλειες σε αμοιβές

- Επιστημονικό έργο

- Αποδοχή από επιστημονική κοινότητα

- Χρήση ΙCΤ σε διδασκαλία

- Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα

- Προβολή

- Σκόπιμη η επιβράβευση όσων συνέβαλαν σε αλλαγή (προαγωγές, προβολή...)

 

---

Βήμα 7ο: Βραχυπρόθεσμες επιτυχίες δεν οδηγούν αυτόματα σε τελική νίκη

 

Τα πισωγυρίσματα / επέλαση παράδοσης που καιροφυλαχτεί.

Μετά τις νίκες στα εύκολα, απαιτείται επίθεση στις δομές

Παράδειγμα

- Αλλαγή συστήματος κρατικών επιχορηγήσεων Πανεπιστημίων. Σύνδεση
αμοιβών με έργο για βιομηχανία

- Εισαγωγή Η/Υ και internet σε σχολείο. Εξετάσεις μέσω Η/Υ. Βιβλία Η/Υ

- Προσοχή στις προσλήψεις προσωπικού με κατάλληλες νοοτροπίες

 

---

Βήμα 8ο: Θεμελίωση της αλλαγής σε αξίες / νόρμες και συμπεριφορές/ anchoring - institutionalization

 

• Αλλαγή αξιών και πεποιθήσεων μέσω επιτυχημένης εφαρμογής.

• Το τώρα καλύτερο του χθες

• Συγκρότηση υποστηρικτικής υποδομής στα χνάρια αλλαγής (προϋπολογισμός, νομοθεσία, διοικητικός μηχανισμός

• Διαμόρφωση κρίσιμης μάζας υποστηρικτών / «εφαρμοστών»

• Μηχανισμός διαρκούς στήριξης

Βιβλιογραφική αναφορά σε αυτή τη σελίδα: