Ο Φάκελος Εργασιών Μαθητή ως μέσο αυθεντικής αξιολόγησης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙIΙ
ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Σημ: Οι υπογραμμισμένες ερωτήσεις προέκυψαν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης

1^η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ψευδώνυμο:	κ. Αντώνης
Τυπικά προσόντα:	Βασικό πτυχίο, Σεμινάρια, Μετεκπαίδευση, Μεταπτυχιακό, Εμπειρία στην Γερμανία
Ημερομηνία:	23-4-11
Ηλικία :	48
Φύλο:	Άντρας
Διδακτική εμπειρία:	25 έτη
Ιδιότητα:	Υψηλόβαθμο στέλεχος της Εκπαίδευσης
Διάρκεια:	00:40΄, Τηλεφωνικά

 Αρχίζοντας, κι αφού σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με το πώς βλέπετε την εισαγωγή νέων μεθόδων στην εκπαίδευση.

Επειδή οι εξελίξεις είναι τόσο γρήγορες, και αναφέρομαι τόσο στις τεχνολογικές όσο και στις εξελίξεις στα εκπαιδευτικά πράγματα, ο μόνος τρόπος για να τις προλαβαίνουμε, ή ακόμα και να βρισκόμαστε μπροστά από αυτές, είναι να εφαρμόζουμε καινοτόμα προγράμματα. Αν και καλύτερα θα ήταν το σχολείο να ανακαλύπτει το ίδιο καινοτομίες

 Εννοείτε η καινοτομία να βγαίνει από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό και όχι να προέρχεται εκ των άνω;

Δυστυχώς τις περισσότερες φορές στην Ελλάδα τρέχουμε να προλάβουμε το τρένο. Ενώ οι καινοτομίες έρχονται έξω, στην ιδιωτική αγορά, εμείς προσπαθούμε να προλάβουμε την κοινωνία, ενώ θα έπρεπε το σχολείο να πηγαίνει μπροστά και να ακολουθεί η κοινωνία.

 Είχατε προηγούμενη εμπειρία με το ΦΕΜ ως μεθόδου αξιολόγησης των μαθητών και με ποιο τρόπο;

Είχα ήδη μια επαφή με τη μέθοδο, από την Γερμανία, όπου είχα εργαστεί για πολλά χρόνια. Εκεί η μέθοδος έχει εφαρμοστεί και μου είχε δοθεί η ευκαιρία να συζητήσω για το πώς εφαρμόζεται, ποια είναι τα προβλήματα κλπ. Κατά τη γνώμη μου η ύπαρξη μιας μετρήσιμης κλίμακας αποτελεί την πιο αντικειμενική μέθοδο αξιολόγησης.

Αυτό έγινε την περασμένη χρονιά. Από την αρχή που πήρα τους μαθητές κι επειδή δεν ήξερα σε τι στάδιο ήταν ο καθένας, είχα κάνει κάποια διαγνωστικά τεστ σε όλα τα μαθήματα. Αυτά τα τεστ, τα οποία φτιάξαμε μαζί με τους μαθητές, δηλαδή τι θα έπρεπε να ξέρουν, αφορούσαν κατ’ αρχήν το γραπτό λόγο. Δηλαδή γράψαμε κάποια κείμενα, τα οποία αφορούσαν γραμματική, κατανόηση κειμένου, ορθογραφία. Το ίδιο έγινε και στα μαθηματικά: επίλυση κάποιων προβλημάτων, κάποιων πράξεων κτλ. Στόχος μου ήταν να δω σε ποιο επίπεδο βρισκόταν οι μαθητές γιατί δεν υπήρχε κάποιος φάκελος πιο πριν. Το δύσκολο είναι ποιος θα κάνει την αρχή στο portfolio.

Είναι όμως πολύ χρήσιμο να υπάρχει ένας φάκελος στον οποίο μπορείς να βρεις κάποια πράγματα για το μαθητή. Βέβαια υπάρχει και η άποψη που υποστηρίζει ότι υπάρχει ο κίνδυνος να σχηματιστεί μια λανθασμένη γνώμη για το παιδί, αλλά κατά τη γνώμη μου αυτός ο κίνδυνος δεν είναι σημαντικός. Μπαίνοντας λοιπόν σ’ αυτή τη διαδικασία οι ίδιοι οι μαθητές είδαν σε τι επίπεδο βρίσκονται και σχημάτισα κι εγώ μια γνώμη. Φροντίσαμε οι φάκελοι να είναι ίδιοι για όλους τους μαθητές, γράψανε το όνομά τους και ο καθένας ήξερε ότι εκεί μέσα θα μπαίνουν οι εργασίες του όλη τη χρονιά. Κάποιες αντιπροσωπευτικές. Αυτά τα αρχικά τεστ λοιπόν αποτέλεσαν την αρχική αξιολόγηση. Είναι απαραίτητο να υπάρχουν μέσα ώστε να βλέπουμε από πού ξεκίνησαν. Εξ άλλου οι ίδιοι οι μαθητές ήταν αυτοί που βαθμολογούσαν τον εαυτό τους.

Τα ίδια τα παιδιά πώς δέχτηκαν την μέθοδο;

Στην αρχή τους φάνηκε δύσκολο γιατί δεν γνώριζαν τι θα κάνουν. Τους εξήγησα όμως ότι αυτός ο φάκελος θα είναι ανοιχτός στον καθένα από σας. Αν νομίζετε ότι χρειάζεται να τον δείχνετε στους συμμαθητές σας και να αλλάζετε γνώμη για το πού βρισκόσασταν στην αρχή της χρονιάς και πού είστε τώρα, μπορείτε να το κάνετε. Τους είπα πως μπορείτε να αξιολογείτε μόνοι σας τον εαυτό σας και ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι μας. Δεν θα είμαι εγώ μόνο ο αξιολογητής, αλλά θα είναι και η ομάδα, εκείνη θα αξιολογεί τη συμπεριφορά σας μέσα στην ομάδα και αυτό θα σας βοηθήσει και σας να γίνετε καλύτεροι.

Στην αρχή, λοιπόν, ήταν συνεσταλμένα. Κάθε τι καινούριο τα προβληματίζει. Όταν όμως είδαν τους φακέλους με το όνομά τους, γραμμένο με καλλιγραφικά γράμματα και έφτιαξαν μόνοι τους τη διακόσμηση κολλώντας μπροστά διάφορες παραστάσεις, έγιναν πιο δεκτικά. Η κατάσταση βελτιώθηκε περισσότερο όταν διαπίστωσαν μετά τα πρώτα τεστ, ότι δεν τα αξιολογώ εγώ, αλλά τα ίδια, χρησιμοποιώντας μια μετρήσιμη κλίμακα.

Κατά συνέπεια υπήρχε μια μετρήσιμη κλίμακα… όπως ακριβώς προβλέπεται από τη θεωρία. Τα παιδιά είχαν λόγο στη σύνταξη της κλίμακας;

Στην αρχή την είχα δώσει ο ίδιος. Δεν μπορείς να δίνεις πολλά καινούρια πράγματα μαζεμένα. Πολλές φορές δεν τα καταλαβαίνουν και τα φοβίζει. Εγώ στις ασκήσεις λοιπόν είχα βάλει μια ενδεικτική βαθμολογία, με «πόντους». Για παράδειγμα, η ορθογραφία βαθμολογούνταν με 10 το ανώτερο. Ή ας πούμε στα μαθηματικά, που είναι πιο μετρήσιμα: Επίλυση αυτού το προβλήματος 5 πόντοι. Σαν σύνολο, όταν τα άθροιζαν, είχαν ας πούμε 100 πόντους. Φυσικά οι ασκήσεις ήταν διαβαθμισμένες έτσι ώστε να μπορούν όλοι να πετύχουν ένα μίνιμουμ αποτελεσμάτων.

Κάτι ακόμα που εφάρμοσα, και το βρίσκω ιδιαίτερα πρακτικό ήταν ότι στο τέλος του φύλλου εργασίας υπήρχε ένας πίνακας με την επίδοση του συνόλου των μαθητών. Έτσι καταγράφαμε πόσοι πήραν καλά, πόσοι πολύ καλά, πόσοι άριστα κλπ. Με τον τρόπο αυτό το παιδί είχε άμεση γνώση της επίδοσής του σε σχέση με τους άλλους μαθητές. Έτσι γνώριζαν ότι 2 μαθητές πήραν οκτώ, 4 πήραν 9 κτλ. και ήξεραν σε τι ακριβώς αντιστοιχεί η δική τους βαθμολογία Αυτό είναι βασικό εργαλείο, τόσο για το μαθητή όσο και για το δάσκαλο αλλά και για τον γονέα. Βοηθάει δηλαδή να βλέπει την εικόνα της τάξης και να γνωρίζει αν το αντικείμενο που διδάχθηκε έγινε όσο κατανοητό έπρεπε. Το σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχουν ονόματα..

Υπήρχαν συγκεκριμένα προβλήματα κατά τη διάρκεια εφαρμογής της μεθόδου;

Τα μόνα προβλήματα ήταν στην αρχή, μέχρι να καταλάβουν τα παιδιά πώς να αξιολογούν τον εαυτό τους με μια αντικειμενική κλίμακα. Όταν δίναμε τα τεστ, έπρεπε να συζητήσουμε με τα παιδιά πόσους βαθμούς θα παίρνει το κάθε πρόβλημα. Ένα εύκολο θα έπαιρνε για παράδειγμα ένα βαθμό, ένα πιο δύσκολο δύο και ούτω καθεξής. Αν τα παιδιά δεν έχουν ξαναδουλέψει με αυτό τον τρόπο δυσκολεύονται.

Ιδιαίτερα όταν πρέπει να παίρνουν πρωτοβουλίες και να αξιολογούν ο ένας τον άλλο, ή τη συμμετοχή τους στην ομάδα, ποιος δουλεύει καλά ποιος όχι κτλ. Εξ άλλου μέσα στο portfolio πρέπει να διακρίνονται και οι ιδιαίτερες ικανότητες του καθενός. Άλλος τα καταφέρνει καλύτερα στη ζωγραφική, άλλος στο γράψιμο. Αν δεν φαίνονται οι ιδιαίτερες ικανότητές του, αυτός ο μαθητής θα δημιουργήσει δυσκολίες. Κατά συνέπεια θα έλεγα ότι το portfolio είναι για σχολεία και για τάξεις που δουλεύουν συνεργατικά. Να συνεργαστούν ας πούμε στο πώς θα φτιάξουν ένα φύλλο εργασίας, ή στο πώς θα θέλαμε να αξιολογηθούμε σε ότι αφορά τη Γλώσσα για παράδειγμα. Ειδικά οι μαθητές των μεγάλων τμημάτων είναι πολύ πιο ώριμοι απ’ όσο πολλές φορές φανταζόμαστε ή περιμένουμε.

Μια άλλη δυσκολία που αντιμετώπισα είναι στο ποιες ασκήσεις ή τεστ παραμένουν στο φάκελο. Και αυτό γιατί πολλά παιδιά που δεν είχαν πάει καλά σε ένα τεστ δεν ήθελαν να το συμπεριλάβουν στο φάκελό τους. Εκεί λοιπόν θα πρέπει να υπάρχει μια περιγραφική αξιολόγηση από το δάσκαλο την οποία θα προσυπογράψει στη συνέχεια ο μαθητής. Σε αυτή θα περιγράφεται το σημείο εκκίνησης του μαθητή και το σημείο που βρίσκεται τώρα. Αν δοθεί σημασία στα πράγματα που έχει καταφέρει, ο μαθητής το δέχεται. Τις περισσότερες φορές μάλιστα είναι και πολύ ειλικρινείς με τον εαυτό τους, ιδιαίτερα όταν δεν πρόκειται να το δείξουν σε άλλους.

Μια ακόμη δυσκολία τέλος, αντιμετωπίσαμε με τους γονείς, μέχρι να καταλάβουν τη φύση και το σκοπό αυτού του είδους της αξιολόγησης. Εγώ τους έκανα μια αρχική ενημέρωση, τους είπα ότι θα είναι ανοιχτός για τα παιδιά και τους ίδιους. Εξ άλλου ήταν σημαντικό εργαλείο για την ενημέρωση του γονέα. Έτσι κι αλλιώς πάντα κρατάμε κάποια στοιχεία για τους μαθητές μας. Με τη μέθοδο αυτή τα στοιχεία αυτά κρατούνται από τα ίδια τα παιδιά. Όταν λοιπόν ο γονέας δει την εξέλιξη του παιδιού του, αποκτάει καλύτερη γνώση για την πορεία του. Εξ άλλου με την παραδοσιακή μέθοδο, οι δάσκαλοι δεν μπορούμε να θυμηθούμε που ήταν το παιδί αρχικά και πού έφτασε

Υπάρχουν σημεία υπεροχής του φακέλου σε σχέση με τις κλασικές μεθόδους εκτός από αυτό που συζητήσαμε;

Όπως είπαμε, βασικό σημείο υπεροχής είναι ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί κανείς να δει πού ήταν ο μαθητής και σε ποιο σημείο έχει φτάσει. Έτσι μπορεί να δει τα βήματα του μαθητή και να προγραμματίσει τις επόμενες ενέργειές του για να τον βοηθήσει.

Δεύτερο δυνατό σημείο είναι ότι ο μαθητής και ο γονέας μπορούν να δουν την εξέλιξή του. Αλλά και ο συνάδελφος που θα πάρει την ίδια τάξη την επόμενη χρονιά, θα έχει μια βάση για το πού βρίσκονται τα παιδιά και δεν χρειάζεται να ξεκινήσει από την αρχή, τον Σεπτέμβριο. Φυσικά, τα αρχικά τεστ αξιολόγησης πρέπει να γίνουν και από τον ίδιο. Κατά τη γνώμη μου είναι ότι καλύτερο αφορά την περιγραφική αξιολόγηση.

Σε σχέση με τον χρόνο που απαιτείται, υπάρχει κάποιο πρόβλημα;

Κοιτάξτε να δείτε. Η Αξιολόγηση είναι ένα αγκάθι στην εκπαίδευση, και πολλές φορές την αρνούμαστε. Εντούτοις είμαστε αναγκασμένοι να την κάνουμε. Έτσι και αλλιώς και εμείς οι ίδιοι αξιολογούμαστε. Οι μαθητές αξιολογούν και τον εαυτό τους και εμάς. Εκ των πραγμάτων πρέπει να γίνεται γιατί και τα παιδιά επιθυμούν να βλέπουν την εξέλιξή τους. Αυτό το είδος της αξιολόγησης, στην αρχή τουλάχιστον, όταν δεν το γνωρίζει ο εκπαιδευτικός, μέχρι να οργανώσει τους φακέλους, να δει με ποιον τρόπο θα λειτουργήσει, απαιτεί ασφαλώς λίγο περισσότερο χρόνο προετοιμασίας στο σπίτι, σε σχέση με την κλασική βαθμολογία. Είναι όμως πολύ πιο έγκυρη και αντικειμενική.

Και σε κάθε περίπτωση δεν απαιτείται ιδιαίτερος χρόνος μέσα στην τάξη, αφού έτσι κι αλλιώς τα φύλλα εργασίας θα είναι ενταγμένα στην ροή του μαθήματος. Έτσι κι αλλιώς για κάθε καινοτομία απαιτείται μια περίοδος προσαρμογής και χρόνος για να την γνωρίσει κάποιος καλύτερα. Όταν πια και οι ίδιοι οι μαθητές εξοικειωθούν, βάζουν μόνοι τους τα φύλλα στο φάκελό τους.

Παίρνει ο καθένας με τη σειρά του και μόλις τελειώνει το φύλλο του, το αξιολογεί, το δίνει στο δάσκαλο και στη συνέχεια το βάζει στο φάκελό του. Ακολουθείται πλέον ο ρυθμός της τάξης.

Εκτός κι αν υπάρχει κάποιος δάσκαλος ο οποίος εφαρμόζει την μετωπική διδασκαλία και κάνει το μάθημά του με την αυταρχική μέθοδο, οπότε στην περίπτωση αυτή θα υπάρχει πιθανώς έλλειμμα χρόνου. Μόνο σ’ αυτή την περίπτωση. Διαφορετικά δεν υπάρχουν δυσκολίες στην εφαρμογή του.

Πιστεύετε ότι εφαρμόζεται το ίδιο σε όλα τα μαθήματα; Επισημάνατε ήδη ότι υπάρχει κέρδος στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, όμως αυτή είναι μέθοδος διδασκαλίας. Στα γνωστικά αντικείμενα, μαθηματικά, ιστορία, θρησκευτικά κλπ, πιστεύετε ότι θα υπήρχε κάποια διαφορά ή μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα το ίδιο;

Σε όλα τα μαθήματα μπορεί να εφαρμοστεί αν και αυτό που φαίνεται να έχει την μεγαλύτερη αποδοχή των μαθητών για να μην τους κουράσει, είναι τα πρωτεύοντα μαθήματα. Σε αυτά γράφουν άλλωστε και τις περισσότερες εργασίες. Η Ιστορία για παράδειγμα, θα πρέπει να έχει ξεχωριστό φάκελο, γιατί αν βάζουν εργασίες από όλα τα μαθήματα στο φάκελό τους, αυτός θα γεμίσει πολύ γρήγορα.

Εγώ τουλάχιστον το χρησιμοποίησα στα μαθηματικά, την Γλώσσα και τις Φυσικές Επιστήμες. Επίσης το εφάρμοζε η συνάδελφος των Γαλλικών τα οποία διδάχθηκαν εκείνη τη χρονιά για πρώτη φορά πιλοτικά, καθώς και η εκπαιδευτικός των Αγγλικών που επίσης διατηρούσε δικό της Φάκελο.

Εγώ όμως, ως δάσκαλος της τάξης είχα το δικό μου Portfolio και δεν το χρησιμοποίησα στα δευτερεύοντα μαθήματα. Πιστεύω όμως ότι γι’ αυτά τα μαθήματα δεν είναι τόσο σημαντικό, αν και κρατώ μια επιφύλαξη και το καταθέτω ως προσωπική μου γνώμη. Αν πάντως χρησιμοποιηθεί σίγουρα θα έχει πολύ λιγότερα φύλλα.

Μάλιστα. Καλύψαμε ήδη τα περισσότερα θέματα. Εντούτοις θα ήθελα να καταθέσω εδώ πως από την πορεία της έρευνας διαπιστώθηκε ότι ακόμα και οι συνάδελφοι που ήταν κατ’ αρχήν αρνητικοί, στην πορεία άλλαξαν γνώμη και έγιναν υπέρμαχοι της μεθόδου.

Αυτό είναι ενδεικτικό για τις καινοτόμες προσεγγίσεις. Κατά τη γνώμη μου αυτό που χρειάζεται είναι κάποιοι άνθρωποι που θα το τολμήσουν. Που θα εντυπωσιαστούν και τελικά θα έχουν τα κίνητρα να το διαδώσουν. Χρειάζεται φυσικά κάποιος χρόνος.

Τους αφήνεις να το δουλέψουν και στη συνέχεια τους δίνεις κάποιο κίνητρο, όπως ας πούμε να παρουσιάσουν τη δουλειά τους στους συναδέλφους. Αυτό δημιουργεί έναν ισχυρό πυρήνα για να πετύχεις το σκοπό σου.

Τελειώνοντας η χρονιά, ποια ήταν η εικόνα που είχατε για τη γνώμη των παιδιών σχετικά με τον νέο τρόπο αξιολόγησης. Πώς αισθάνθηκαν τα ίδια γι’ αυτόν;

Πιστεύω ότι τα παιδιά, η μόνη δυσκολία που θα είχαν, θα ήταν την επόμενη χρονιά, αν δεν χρησιμοποιούσαν ξανά αυτή τη μέθοδο! Δηλαδή, δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ότι θα μπορούσε να δουλέψει η αξιολόγηση χωρίς αυτό. Όποιος δάσκαλος θα μπήκε την επόμενη χρονιά και δεν το εφάρμοζε, θα τα δυσκόλευε πολύ. Το να επιστρέψουν στην παραδοσιακή μορφή αξιολόγησης, θα ήταν πολύ δύσκολο και θα γινόταν μόνο με εξαναγκασμό.

Φυσικά, η μετάβαση στο Γυμνάσιο και η εισαγωγή στον γνωστό τρόπο αριθμητικής αξιολόγησης, χωρίς εκείνα να έχουν λόγο και χωρίς να μπορούν να δουν την εικόνα τους, θα είναι σίγουρα τραυματική. Βέβαια, κάποια από αυτά τα παιδιά μπορούν να το εφαρμόσουν από μόνα τους, για τον εαυτό τους. Για να μπορούν να διαπιστώνουν από πού ξεκίνησαν και πού έχουν φτάσει. Με λίγα λόγια η εφαρμογή αυτής της μεθόδου πρέπει να έχει συνέχεια, να εφαρμοστεί σε όλη την εννιάχρονη εκπαίδευση.

Πιστεύω επίσης ότι η μέθοδος αυτή θα ήταν πολύ χρήσιμη σε μικρά μονοθέσια ή διθέσια σχολεία της Περιφέρειας, όπου οι εκπαιδευτικοί αλλάζουν κάθε χρόνο και δεν έχουν την ευκαιρία να παρακολουθούν τους μαθητές τους σε όλη την μαθητική τους πορεία. Σ’ αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δραστηριοποιηθούν φυσικά και οι σχολικοί σύμβουλοι.

Με τον ισχύοντα τρόπο έχουμε απαξιώσει την αξιολόγηση. Τα παιδιά θέλουν να ξέρουν και να λένε : «εκεί έγινα καλός, εκεί πρέπει να βελτιωθώ». Φανταστείτε πόσο σημαντικό θα είναι για ένα παιδί της Πρώτης Τάξης που στο τέλος της χρονιάς θα μπορέσει να πει: «όταν ήρθα στο σχολείο, εγώ δεν μπορούσα να διαβάσω και τώρα μπορώ να διαβάσω ένα παραμύθι. Μπορώ να γράψω μια ολόκληρη σελίδα». Από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπου είναι η κατάκτηση του γραπτού λόγου. Παρέχεται έτσι πολύ μεγάλο κίνητρο για να ενδιαφερθεί να βελτιώσει όσα έχει ήδη κατακτήσει. Ενώ, ένα στεγνό, οκτώ, εννιά ή δέκα δεν θα του πει τίποτα, ιδιαίτερα στις μικρότερες τάξεις.

2^η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ψευδώνυμο:	κ. Ευαγγελία
Τυπικά προσόντα:	Βασικό πτυχίο, Σεμινάρια
Ημερομηνία:	23-4-11
Ηλικία συμμετέχοντος	40
Φύλο:	Γυναίκα
Διδακτική εμπειρία:	15 έτη
Ιδιότητα	Δασκάλα της Στ΄ Τάξης
Διάρκεια	συνέντευξης: 00:30΄, Στο γραφείο του ερευνητή

Αρχίζοντας, κι αφού σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με το πώς βλέπετε την εισαγωγή νέων μεθόδων στην εκπαίδευση. Για ποιο λόγο επιλέξατε την συμμετοχή σας στην έρευνα;

Γενικά η έρευνα στην εκπαίδευση με ενδιαφέρει ως άτομο. Σημαντικό στοιχείο βέβαια ήταν η προσωπική μας γνωριμία. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που ο ερευνητής μου ήταν άγνωστος, θα εξέφραζα ενδιαφέρον για τη συμμετοχή μου σε αυτή την έρευνα, διότι θεωρώ ότι δεν πρέπει να είμαστε αρνητικοί σε ο,τιδήποτε νέο. Φυσικά η προσωπική μας γνωριμία και η εμπιστοσύνη μου στο πρόσωπό σας, ήταν ένας ακόμη παρωθητικός παράγοντας.

Είχατε προηγούμενη εμπειρία με το ΦΕΜ ως μεθόδου αξιολόγησης των μαθητών και με ποιο τρόπο;

Είχα ακούσει για αυτό θεωρητικά. Πρακτικά όμως ήταν η πρώτη φορά που το εφάρμοσα και ήρθα σε επαφή. Είχα ακούσει γι’ αυτό από παλιότερα, τότε που ήμουν στη Φιλοσοφική, στο Παιδαγωγικό Τμήμα, αλλά και από κάποιες συζητήσεις στην τηλεόραση σχετικά με αυτό το θέμα.

Πώς δέχθηκαν τα παιδιά τη νέα μέθοδο; Με ποιον τρόπο την προτείνατε στην τάξη;

Για τα παιδιά ήταν κάτι καινούριο, δεν το είχαν ξανακάνει. (διακοπή από τηλέφωνο). Τους είπα ότι θα κάνουμε μια εργασία, η οποία θα πάει σε έναν καθηγητή πανεπιστημίου ο οποίος θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα της εργασίας τους και εκείνα ενδιαφέρθηκαν. Απλά.

Ποια σημεία κρίνατε σκόπιμο να αλλάξετε σε σχέση με τις αρχικές υποδείξεις για την εφαρμογή της μεθόδου; Για ποιο λόγο;

Ουσιαστικά έγιναν πιο σαφείς οι ερωτήσεις. Πιο αναλυτικές σε κάθε μάθημα. Βάλαμε μέσα το συναίσθημα και την κρίση των παιδιών περισσότερο, κάτι που ενθουσίασε τα παιδιά. Αυτό έγινε κυρίως μετά τις δύο προκαταρκτικές συναντήσεις που είχαμε και διαπίστωσα τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να εφαρμοστεί η μέθοδος.

Υπήρξαν προβλήματα κατά τη διάρκεια εφαρμογής;

Θεωρώ ότι εκτός από τον απαραίτητο χρόνο που απαιτείται, δεν υπήρξαν ιδιαίτερα προβλήματα. Αν είχαμε ξεκινήσει νωρίτερα, και γινόταν καλύτερος προγραμματισμός κατά τη διάρκεια του πρότζεκτ, τότε και ο χρόνος δεν νομίζω ότι θα αποτελούσε πρόβλημα. Εμένα συνολικά μου χρειάστηκαν περίπου 8 διδακτικές ώρες. Και αυτό διότι διαβάσαμε στην τάξη και τα παιδιά σχολίασαν το περιεχόμενο του φακέλου των συμμαθητών τους. Αυτός ο χρόνος είναι απαραίτητος για την παρουσίαση του φακέλου και το γέμισμά του. Βέβαια, αυτό θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, με το τέλος κάθε δραστηριότητας κάθε φορά, να προστίθεται και το ανάλογο στοιχείο. Φυσικά τα παιδιά συμπλήρωσαν το φάκελό τους μόνα τους. Εγώ απλά έδινα κάποιες οδηγίες και τα καθοδηγούσα γενικά, επιλύοντας κάποια προβλήματα σε περιπτώσεις που ίσως δεν καταλάβαιναν κάτι.

Σύμφωνα με την εμπειρία σας υπάρχουν σημεία υπεροχής του ΦΕΜ έναντι των παραδοσιακών μεθόδων αξιολόγησης;

Θεωρώ ότι βοηθάει… (παύση) Ναι… (παύση). Περισσότερο. Έχεις μπροστά σου ένα …πώς να το πω… οργανωμένο…; Ένα γραπτό που αναφέρεται σε πολλούς τομείς. Μπορείς να έχεις μια καλύτερη εικόνα του παιδιού. Πιστεύω ότι περισσότερο θα βοηθήσει τους νέους συναδέλφους, ή αυτούς που μπαίνουν για πρώτη φορά σε μια τάξη.

 Θέλετε να πείτε, βλέποντας ένα παλιότερο Φάκελο, για να εξαγάγει συμπεράσματα;

Και αυτό, αλλά …. Ή: εάν εγώ, ας πούμε έκανα ξανά αυτή την εργασία, θα ήθελα να την κάνω όταν πάρω μια καινούρια τάξη. Εμένα προσωπικά ας πούμε δεν με βοήθησε και πάρα πολύ διότι έχω αυτή την τάξη για δύο χρόνια. Κι έχω μια διδακτική εμπειρία. Είναι αλλιώς. Αν όμως του χρόνου πάρω μια καινούρια τάξη και την ξεκινήσω αυτή τη διαδικασία, πιστεύω ότι θα βοηθηθώ περισσότερο.

Εννοείτε γνωρίζοντας περισσότερο στα ενδιαφέροντά τους;

Ναι… και σ’ αυτό. Αν υπάρχουν οι αντίστοιχες ερωτήσεις στα Φύλλα Εργασίας… Αλλά κυρίως με αυτές τις δραστηριότητες που προτείνουμε εμείς. Το σημαντικό είναι ότι γράφουν μόνα τους. Καταγράφουν αυτό που βίωσαν και αυτό τα ευχαριστεί. Και μάλιστα γράφουν και καλύτερα. Τα παιδιά το είδαν πολύ θετικά. Κι όταν μάλιστα τους είπα, στη δεύτερη έκθεση που γράψαμε, για την επίσκεψη στη Μακρινίτσα, ότι η καλύτερη έκθεση θα βραβευτεί και ίσως πάει και στο Πανεπιστήμιο, τότε πιέστηκαν πάρα πολύ. Από εκεί και πέρα καταλαβαίνεις ότι όταν δώσεις ένα κίνητρο στα παιδιά έχεις και πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Είναι αυτό που λέμε ότι η περίσταση επικοινωνίας παίζει σπουδαίο ρόλο. Όλα τα παιδιά είχαν καλύτερες επιδόσεις.

 Αν υποθέσουμε ότι δεν τους είχατε πει πως η έκθεσή τους θα πάει στο Πανεπιστήμιο. Η δημιουργία του ίδιου του φακέλου δεν θα αρκούσε να τα κινητοποιήσει; Στο να βάλουν δηλαδή μέσα το καλύτερο έργο τους;

Πιστεύω θα έπαιζε ένα ρόλο. Όταν υπάρχει κίνητρο πάντα αποδίδουν καλύτερα.

Υπάρχουν κάποια μαθήματα ή μέθοδοι διδασκαλίας που ευνοούν την εφαρμογή του ΦΕΜ σε σχέση με κάποια άλλα; Αν ας πούμε εφαρμοζόταν στα μαθηματικά, θα είχε τα ίδια επιτυχή αποτελέσματα;

Ναι. Πιστεύω πως ναι. Αλλά θα χρειαζόταν περισσότερος χρόνος. Από την άλλη δεν βρίσκω ότι θα κερδίζαμε πολύ περισσότερα. Ούτως ή άλλως σχηματίζεις μια εικόνα για τον μαθητή μέσα στην τάξη σε κάθε μάθημα ξεχωριστά, αφού έχεις τα παιδιά τόσες ώρες μαζί σου.

Θεωρώ εντούτοις, ότι ασχοληθήκαμε περισσότερο με τη γλώσσα και λιγότερο με τα άλλα μαθήματα. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε περισσότερο και στην Γυμναστική και στη Μουσική και στα Θρησκευτικά. Νομίζω πως υπήρχαν λίγες ερωτήσεις για τα μαθήματα της ειδικότητας. Γενικά πάντως σε ότι ερωτήσεις είχαν σχέση με το συναίσθημα τα πήγαν πολύ καλύτερα.

Στα Μαθηματικά πάλι, είχαν εξαιρετική επιτυχία και μάλιστα τους εντυπωσίασαν πολύ τα προβλήματα που είχαν σχέση με την ιστορία. Τα είδαν με πολύ ενδιαφέρον και ρωτούσαν αν τα γεγονότα αυτά είναι αληθινά.

Ποιες είναι οι θετικές και ποιες οι αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση του ΦΕΜ; Θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτή η μέθοδος συστηματικά; Με το ξεκίνημα της χρονιάς δηλαδή, να ετοιμαστεί ένας φάκελος για κάθε παιδί, όπου θα μπαίνουν εκεί τα έργα του; Υπάρχει χρόνος;

Γιατί όχι; Νομίζω πως ναι. Πιστεύω ότι αν θέλεις να κάνεις κάτι το κάνεις. Εμείς οι δάσκαλοι όταν θέλουμε μπορούμε να βρούμε χρόνο. Παίρνεις ένα τέταρτο από τα μαθηματικά, ένα τέταρτο από τη γλώσσα και το υλοποιείς. Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι αυτό θα μπορούσε να εφαρμοστεί συστηματικά.

Αυτό ίσχυε εξ αρχής ή επηρεάστηκες από την εφαρμογή του;

(Διστάζει) Δεν θα ήμουν αρνητική. Δεν θα μπορούσα να ξέρω πώς θα είναι…. Νομίζω πως θα ήμουν θετική, για να το δοκιμάσω. Αλλά δεν μπορούσα να ξέρω τα αποτελέσματά του. Τώρα είμαι πεπεισμένη ότι μπορεί να λειτουργήσει στην τάξη.

Με ποιον ακριβώς τρόπο καθορίσατε τα διαβαθμισμένα κριτήρια;

Εμείς τα δώσαμε έτοιμα στα παιδιά για τις ανάγκες της έρευνας. Εντούτοις πιστεύω πως ο καλύτερος τρόπος είναι να υπάρχει ένας έτοιμος σκελετός που θα δίνεται από το δάσκαλο και σε συνεργασία με τα παιδιά να διαμορφώνονται και τα κριτήρια. Τα παιδιά έχουν άποψη και θα μπορούσαν να προτείνουν κάτι. Αν το αφήσουμε ανοιχτό θα χαθεί πολύς χρόνος, θα υπάρχουν διαφωνίες του τύπου «γιατί κάναμε αυτό που είπε αυτός» κτλ. Ενώ αν υπάρχει ένας σκελετός αξιολόγησης που θα δώσει ο δάσκαλος μπορούν να μπουν κι αυτά που θέλουν τα παιδιά, ως κάποιο βαθμό.

 Πόσο λειτουργικές ήταν οι προτάσεις του ερευνητή στον τρόπο καθορισμού των κριτηρίων αυτών;

Ήταν αρκετά λειτουργικές. Δεν ήταν δυσκολονόητες για τα παιδιά.

Πώς εξελίχθηκε το στάδιο της αξιολόγησης καθ’ αυτής;

Μιλήσαμε για το ΦΕΜ, τους άρεσε.. Αν και έγινε τελευταίες μέρες πριν τις διακοπές του Πάσχα και τα παιδιά ήταν αποσυντονισμένα και είχαν το μυαλό τους στο παιχνίδι, φάνηκε ότι τους άρεσε και ότι θα ήθελαν να το κάνουν πιο οργανωμένα και συστηματικά. Τα παιδιά το χάρηκαν και έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον.

Έχουμε τελειώσει, θεωρώ πολύτιμη τη συμμετοχή σας και σας ευχαριστώ πολύ.

3^η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ψευδώνυμο:	Ελενίτσα
Τυπικά προσόντα:	Βασικό πτυχίο, Σεμινάρια
Ημερομηνία	23-4-11
Ηλικία συμμετέχοντος	22
Φύλο:	Γυναίκα
Διδακτική εμπειρία:	1 έτος
Ιδιότητα	Δασκάλα της Στ΄ Τάξης

Διάρκεια συνέντευξης:  00:25΄, Στο γραφείο του ερευνητή

Αρχίζοντας, κι αφού σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με το πώς βλέπετε την εισαγωγή νέων μεθόδων στην εκπαίδευση.

Κατ’ αρχήν αυτό που θα ήθελα να πω είναι πως ο,τιδήποτε θεωρητικό μαθαίνουμε στην σχολή, ή διαβάζουμε στα βιβλία δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Καμία σχέση, όμως, το ένα με το άλλο. Καμία. Η θεωρία με την πράξη έχει πολύ μεγάλη διαφορά. Γενικά πάντως είμαι υπέρ των καινούριων συστημάτων και γενικότερα όποιας καινοτομίας υπάρχει. Βέβαια πρέπει να μπορεί να ανταπεξέρχεται στο επίπεδο της τάξης και το επίπεδο των μαθητών. Την οποιαδήποτε καινοτομία πρέπει να μπορείς να την τοποθετήσεις σε μια τάξη.

Είχατε ξανακούσει σχετικά με το portfolio?

Για το portfolio στην εκπαίδευση δεν είχα ξανακούσει. Για το portfolio όμως γενικότερα, ναι. Σε άλλους τομείς. Στη διαφήμιση, στο μάνατζμεντ… σ’ αυτά γνωρίζω ότι εφαρμόζεται το portfolio και βοηθάει γενικότερα.

Με ποιον τρόπο ανακοινώσατε στα παιδιά την εφαρμογή του συστήματος;

Τους είπα ότι το προτζεκτ που κάνουμε θα το οργανώσουμε καλύτερα, θα μαζέψουν κάποια πράγματα από όλες τις δραστηριότητες που θα κάνουμε, και θα μαζευτούν σε ένα φάκελο, τον οποίο θα τον παρουσιάσουν στις υπόλοιπες ομάδες, για να κρίνουν τι έχουν κάνει, να μπορέσουν να καταλάβουν οι υπόλοιποι πώς δούλεψε ο καθένας και η ομάδα του, αυτά…

Τα παιδιά το δέχθηκαν αρκετά θετικά. Τους άρεσε η ιδέα να παρουσιάσουν στην τάξη τη δουλειά που κάνουν. Τους άρεσε περισσότερο από το γνωστό και στυλιζαρισμένο στυλ που εφαρμόζαμε μέχρι τότε.

 Ποια σημεία κρίνατε σκόπιμο να αλλάξετε σε σχέση με τις αρχικές υποδείξεις για την εφαρμογή της μεθόδου; Για ποιο λόγο;

Απλά οι ερωτήσεις έγιναν πιο συγκεκριμένες. Πήγαμε σε πιο συγκεκριμένα θέματα. Οι ερωτήσεις και όλες οι δραστηριότητες ήταν πάνω σε συγκεκριμένα πράγματα. Αυτό εξυπηρέτησε αρκετά.

Υπήρξαν προβλήματα κατά τη διάρκεια εφαρμογής;

Κάποια υποερωτήματα σε κάποιες δραστηριότητες δυσκολεύτηκαν να απαντηθούν. Υπήρχαν αρκετές απορίες. Για παράδειγμα τι αποκόμισαν από τα Θρησκευτικά ή την Γυμναστική. Το πρόβλημα εντοπίστηκε κυρίως στη Γυμναστική. Επίσης δυσκολεύτηκαν αρκετά να κατανοήσουν το είδος του υλικού που έπρεπε να μπει στον φάκελο. Στα Μαθηματικά και την Ιστορία εντούτοις, όπως και στη Γλώσσα δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα. Στα ερωτήματα που αφορούσαν την αξιολόγηση από τους φίλους τους, από μένα και από τους γονείς τους απάντησαν με μεγάλη ευκολία.

Σύμφωνα με την εμπειρία σας υπάρχουν σημεία υπεροχής του ΦΕΜ έναντι των παραδοσιακών μεθόδων αξιολόγησης;

Νομίζω ότι ο Φάκελος Εργασιών μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσον αξιολόγησης. Υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην παραδοσιακή μέθοδο και στο Πορτφόλιο. Η αξιολόγηση αυτή είναι πολυδιάστατη. Αναφέρεται σε πάρα πολλά πράγματα. Δεν είναι το κλασικό «σηκώνω χέρι, λύνω το πρόβλημα, άρα αξιολογούμαι από αυτό». Αξιολογούμαι στα πάντα, στη συμπεριφορά, στις δραστηριότητες, σε σκέψεις πάνω στο πρότζεκτ, σε πάρα πολλούς τομείς. Νομίζω ότι αυτό βοηθάει πάρα πολύ και εμάς τους εκπαιδευτικούς και τα παιδιά.

Είδα ότι την αυτοαξιολόγηση την έκαναν πολύ καλύτερα απ’ ότι αν τους ρωτούσα «τι βαθμούς πιστεύετε ότι θα πάρετε». Νομίζω ότι αξιολογήθηκαν πολύ σωστότερα μόνοι τους. Για παράδειγμα στις ερωτήσεις που αναφερόταν στο πώς γράφουμε μια έκθεση, εντόπισαν ακριβώς τις αδυναμίες που έχω εντοπίσει κι εγώ σε κάθε μαθητή μου.

Ήξερε ο καθένας ότι «ναι, εγώ δεν γράφω σωστά ορθογραφία, εγώ δεν βάζω κόμματα όπου πρέπει». Τα κατάφεραν λοιπόν πολύ καλύτερα απ’ ότι αν τους ζητούσα να μου βάλουν απλά έναν βαθμό που πιστεύετε ότι θα πάρετε. Ήταν πιο αντικειμενικοί. Κι αυτό γιατί και τα ερωτήματα ήταν πιο συγκεκριμένα.

Αν η μέθοδος εφαρμοζόταν υποχρεωτικά, ποια πιστεύετε ότι θα ήταν τα βασικότερα προβλήματα που θα αντιμετωπίζαμε; Θέμα έλλειψης χρόνου ίσως;

Νομίζω ότι όντως καταναλώνεται πολύς χρόνος από το μάθημα. Από την άλλη όμως ίσως να έφταιγε και το γεγονός ότι είμαστε ακόμη στην αρχή. Αν εφαρμοζόταν όμως συστηματικά νομίζω ότι δεν θα υπήρχε τέτοιο πρόβλημα. Απλά εγώ είδα ότι στην προκειμένη περίπτωση, εγώ αντιμετώπισα πρόβλημα, διότι κατανάλωσα πολύ χρόνο μέχρι να κατανοήσουν το πώς ακριβώς γίνεται. Αν όμως τώρα το ξανακάναμε δεν νομίζω πως θα αντιμετωπίζαμε ιδιαίτερο πρόβλημα.

Το ίδιο και με την εργασία που απαιτείται από τον εκπαιδευτικό στο σπίτι. Αν υπήρχε συστηματοποιημένη δουλειά, δεν νομίζω ότι θα χρειαζόταν περισσότερος χρόνος από αυτόν που αφιερώνουμε ήδη για την προετοιμασία της επόμενης ημέρας.

Υπάρχουν κάποια μαθήματα ή μέθοδοι διδασκαλίας που ευνοούν την εφαρμογή του ΦΕΜ σε σχέση με κάποια άλλα;

 Δεν νομίζω ότι θα είχε και πολύ μεγάλη επιτυχία, τουλάχιστον με τον τρόπο αυτό. Δεν νομίζω… Δηλαδή… Κατ’ αρχάς δεν πιστεύω στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία μέσα στα Μαθήματα. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να υπάρξει ομαδική δουλειά. Έχω την αίσθηση ότι το πρόγραμμα μπορεί να εφαρμοστεί μόνο στα διάφορα πρότζεκτ, που απαιτούν ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και όχι στα άλλα μαθήματα. Μου είπαν πάντως τα παιδιά ότι αυτό που έμαθαν ήταν να συνεργάζονται, μέσα από το πρότζεκτ.

Απλά στο μάθημα είναι λίγο διαφορετικά, έχεις την πίεση του χρόνου, πολλά επίπεδα μαθητών και όλα αυτά... Δεν μπορείς να δουλέψεις καλά την ομαδοσυνεργατική γιατί κάποιοι θα φαίνονται, κάποιοι δεν θα φαίνονται….

Ποιες είναι τα θετικά και τα αρνητικά στο ΦΕΜ;

Εκτός από το χρόνο και το αρχικό δύσκολο στάδιο της κατανόησης δεν νομίζω ότι θα έβρισκα κάτι αρνητικό – μιλώντας βέβαια πάντα για την εφαρμογή του σε πρότζεκτ. Τα θετικά είναι η συνεργασία, η ομαδικότητα, η οργάνωση… Επίσης η σωστή αυτοαξιολόγηση που οφειλόταν σαφέστατα στα συγκεκριμένα και επιμερισμένα ερωτήματα.

Ποια είναι η γενική σας εντύπωση από την εφαρμογή του προγράμματος σε σχέση με την παιδαγωγική του και τη χρηστική του αξία; Αν εφαρμοζόταν από την αρχή της χρονιάς θα είχε κάποιο άλλο θετικό αποτέλεσμα που τώρα δεν μπορέσαμε να το δούμε;

Νομίζω ότι αν ξεκινούσε από την αρχή της χρονιάς θα εντοπίζανε καλύτερα τα λάθη και τις αδυναμίες τους. Έτσι θα μπορούσαν να εξελιχθούν γενικότερα σ’ ένα επίπεδο γιατί θα γνώριζαν καλύτερα το πού ήταν στην αρχή και πού βρίσκονται τώρα και σε επίπεδο αναζήτησης πληροφοριών και γενικότερα σε πολλά επίπεδα.

 Πόσο εύκολα παρακολουθείται η επίτευξη των μαθησιακών στόχων μέσα από το ΦΕΜ;

Πάρα πολύ εύκολα. Γιατί προωθείς το στόχο σου και περιμένεις να τον φτάσουν. Μέσα στο μάθημα δεν είναι εύκολο να διαγνώσεις πότε ένα παιδί θα το καταφέρει, τι διάρκεια χρόνου θα του χρειαστεί, ενώ μέσα από αυτό, έχεις μια ολοκληρωμένη εικόνα. Για παράδειγμα κάποιος μέσα από την αξιολόγηση της Έκθεσης που κάναμε θα μπορούσε πολύ εύκολα να καταλάβει αν κατανόησαν τα στάδια που πρέπει να ακολουθήσουν, τον τρόπο σκέψης και να καταλάβει αν έχει επιτευχθεί ο στόχος ή όχι. Έτσι βοηθάει και εσένα και τα μικρά, έτσι;

Πώς εξελίχθηκαν τα στάδια υλοποίησης του ΦΕΜ;

Στην αρχή κάναμε μια συζήτηση πάνω στις δραστηριότητες στις οποίες συμμετείχαν, και με την επίσκεψη στη Βουλή και στην Μακρυνίτσα. Συζητήσαμε για το τι είδαν και τι αποτελέσματα είχε αυτό Ξεκινήσαμε όλοι μαζί, μία σελίδα για να καταλάβουν, σε μορφή συζήτησης, το τι έπρεπε να κάνουν. Επίσης διαβάσαμε στην τάξη τις εκθέσεις για να μπορέσουμε να έχουμε τα σχόλια των συμμαθητών πάνω σ’ αυτές.

Τις κρίναμε, τόσο εγώ όσο και τα παιδιά και στη συνέχεια συμπλήρωσαν τα φύλλα εργασίας. Στη συνέχεια έλυσαν τα προβλήματα των μαθηματικών μόνος του ο καθένας ή σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας του και ένας από κάθε ομάδα ανέβηκε στον πίνακα για να τα παρουσιάσει. Πρέπει να πω εδώ ότι η σύνδεση της εκφώνησης των προβλημάτων με το περιεχόμενο του πρότζεκτ τους κέντρισε πολύ το ενδιαφέρον. Αυτό ήταν φυσικό βέβαια γιατί τα μαθηματικά είναι αρκετά ξεκομμένα από τα άλλα μαθήματα, ως περιεχόμενο. Τους άρεσε αρκετά διότι τους φάνηκε ακόμα πιο εύκολο. Με εντυπωσίασε ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο συγκέντρωσαν το υλικό τους από το κομμάτι που αφορούσε τη θεατρική παράσταση. Πώς συμμετείχαν οι ίδιοι, ποια ήταν η γνώμη των άλλων γι’ αυτούς, η περιγραφή του τρόπου συνεργασίας μεταξύ τους και με την άλλη τάξη.

Ποια είναι η αίσθησή σας, για το αν άρεσε στα ίδια τα παιδιά η συμπλήρωση του φακέλου.

Νομίζω ότι στην αρχή είχαν κάποιες επιφυλάξεις γιατί δεν έχουν ξανακάνει κάτι τέτοιο. Και είναι λογικό γιατί στην αρχή νόμισαν ότι πρόκειται για ένα ακόμη τεστ. Βέβαια στην πορεία, αφού συζητήσαμε τι έπρεπε να κάνουν, τους άρεσε.

Τους άρεσε γιατί με τον τρόπο αυτό μπορούσαν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Αυτό τους άρεσε περισσότερο πάνω σ’ όλο αυτό.

 Έχουμε τελειώσει, θεωρώ πολύτιμη τη συμμετοχή σας και σας ευχαριστώ πολύ.

4^η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ψευδώνυμο:	κ. Αθηνά
Τυπικά προσόντα:	Βασικό πτυχίο, Σεμινάρια, Μετεκπαίδευση, Μεταπτυχιακό
Ημερομηνία:	20-4-11
Ηλικία συμμετέχοντος	40
Φύλο:	Γυναίκα
Διδακτική εμπειρία:	15 έτη
Ιδιότητα	Δασκάλα της Ε Τάξης
Διάρκεια συνέντευξης:	00:30΄ Τηλεφωνικά

Αρχίζοντας, κι αφού σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με το πώς βλέπετε την εισαγωγή νέων μεθόδων στην εκπαίδευση.

Είμαι πάντα πολύ θετική απέναντι στις καινοτομίες, ιδιαίτερα όταν αυτές είναι αποτέλεσμα συστηματικής έρευνας. Δεν θα δεχόμουν να κάνω κάτι που δεν έχει πιστοποιηθεί με κάποιον επιστημονικό τρόπο, πειραματιζόμενη στους μαθητές μου.

 Είχατε κάποια προηγούμενη εμπειρία σε σχέση με το portfolio; Είχατε ξανακούσει γι’ αυτό ως μέθοδο αξιολόγησης των μαθητών και πώς;

Είχα μόνο βιβλιογραφική εμπειρία, θεωρητική μόνο. Πρακτική όχι. Πρώτη φορά το εφάρμοσα για τις ανάγκες της έρευνας. Είχα διαβάσει όμως γι’ αυτό. Συμπτωματικά διέθετα ένα βιβλίο γραμμένο από πολύ αξιόλογη σύμβουλο του Παιδαγωικού Ινστιτιούτου, η οποία το είχε εφαρμόσει πιλοτικά και το είχα διαβάσει. Εντούτοις προσωπική εμπειρία δεν είχα.

 Εάν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη έρευνα, υπήρχε πιθανότητα να ξεκινήσετε μόνη σας να εφαρμόζετε τη μέθοδο αυτή από δική σας πρωτοβουλία, αφού είχατε κάποια γνώση του θέματος;

Ναι, πολύ μεγάλη. Και μόνο από το βιβλίο που είχα διαβάσει, και τον τρόπο που είδα ότι εφαρμόζεται, υπήρχε πολύ μεγάλη πιθανότητα.

 Πώς δέχθηκαν την νέα μέθοδο τα παιδιά;

Μια τέτοια αλλαγή αξιολόγησης, και μάλιστα στην Πέμπτη τάξη, όταν τα παιδιά είχαν μάθει μόνο σε ένα συγκεκριμένο τρόπο, να αξιολογούνται από άλλους, όταν ξαφνικά τους δείχνεις έναν τρόπο, αυτόν της αυτο-αξιολόγησης, λογικό είναι να σοκάρονται. Το δέχθηκαν λοιπόν με ένα ξάφνιασμα, μάλλον αρνητικό. Προσωπικά εισέπραξα μια αρνητική διάθεση των παιδιών. Βέβαια εξίσου αρνητικός παράγοντας ήταν ότι δεν είχαν προετοιμαστεί καλά. Ξαφνικά τους δόθηκε ένα φυλλάδιο για το οποίο το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να το συζητήσουμε.

Θα έπρεπε να υπάρχει ενημέρωση τουλάχιστον μια εβδομάδα πιο πριν, ώστε να γνωρίζουν ότι αυτό που κάνουν θα το αξιολογήσουν οι ίδιοι, με ποιο τρόπο θα το αξιολογήσουν κτλ. Για το λόγο αυτό πιστεύω ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτού του ξαφνιάσματος οφείλεται στο ότι δεν ήταν καλά προετοιμασμένα.

Δεν παύει όμως να είναι αρνητική η πρώτη εντύπωση. Αισθάνθηκαν ότι απειλούνταν από κάτι καινούριο, ότι δεν ήταν έτοιμα να αξιολογήσουν τη δουλειά τους.

Με ποιον τρόπο το προτείνατε στην τάξη;

Δια της βίας! (γελάει). Λόγω της έλλειψης χρόνου τους είπα «Τώρα θα αξιολογήσετε τη δουλειά σας. Αυτό που συνήθως κάνω εγώ, θα το κάνετε εσείς από μόνοι σας, δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, και τα χαρτιά που θα συμπληρώσετε δεν θα βαθμολογηθούν, δεν θα διορθωθούν, είναι για σας, απλά εγώ θα τα διαβάσω για να δω ποια είναι η γνώμη σας».

Ποια σημεία κρίνατε σκόπιμο να αλλάξετε σε σχέση με τις αρχικές υποδείξεις για την εφαρμογή της μεθόδου; Για ποιο λόγο;

Οι αρχικές υποδείξεις ήταν πολύ γενικές και μπορούσαν να εφαρμοστούν σε οποιοδήποτε πρότζεκτ. Υπήρξε ανάγκη να εξειδικευτούν με στόχο να γίνουν πιο κατανοητές αλλά και περισσότερο ενδιαφέρουσες. Υπήρξε πολύ μεγάλη διαφορά από την αποστολή των πρώτων ερωτήσεων και σχεδόν κατά 95% θετική διαφορά με ένα 5% αρνητική, αν θεωρήσουμε ότι κάποιες ερωτήσεις που υπήρχαν στο αρχικό ερωτηματολόγιο δεν πέρασαν στο επόμενο.

Υπήρξαν προβλήματα κατά τη διάρκεια εφαρμογής;

Υπήρξαν πολλά λάθη στα φυλλάδια που έδωσα στα παιδιά να συμπληρώσουν. Φαινόταν αποσπασματικά και σε μερικές περιπτώσεις ήταν δύσκολο να κατανοηθούν από τα παιδιά. Κατά τη γνώμη μου αυτό οφείλεται στην έλλειψη προσωπικής επαφής του ερευνητή με το αντικείμενο με το οποίο είχαν ασχοληθεί οι μαθητές κατά τη διάρκεια του σχεδίου εργασίας τους. Η μεγάλη γεωγραφική απόσταση μεταξύ του ερευνητή και του εκπαιδευτικού που εφάρμοζε το πρόγραμμα ήταν επίσης ένα πρόβλημα. Ένα τρίτο ήταν ο χρόνος και το ότι τα παιδιά δεν ήταν εξοικειωμένα με την μέθοδο.

Αν η μέθοδος εφαρμοζόταν επίσημα και από την αρχή της χρονιάς ο χρόνος θα αποτελούσε πρόβλημα;

Δεν νομίζω ότι θα αποτελούσε ιδιαίτερο πρόβλημα, αν και βέβαια απαιτείται χρόνος από το μάθημα καθ’ αυτό. Εντούτοις με άγχωσε διότι ενώ δεν διαθέταμε τον απαιτούμενο χρόνο, όλη αυτή η διαδικασία θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε μια εβδομάδα το λιγότερο. Για να εφαρμοστεί για παράδειγμα στα μαθηματικά θα απαιτούσε μια μέρα για τη διδασκαλία, μία ημέρα για την ανατροφοδότηση και άλλη μία για την αξιολόγηση μέσω του φύλλου εργασίας που θα μπει στο φάκελο εργασιών. Αυτό απαιτεί προετοιμασία εκ των προτέρων. Εγώ πιέστηκα αρκετά.

Σύμφωνα με την εμπειρία σας υπάρχουν σημεία υπεροχής του ΦΕΜ έναντι των παραδοσιακών μεθόδων αξιολόγησης;

Κάθε προσπάθεια αυτοαξιολόγησης είναι θετικότερη από την ετεροαξιολόγηση. Και κυρίως όταν αυτό περνάει σε θέματα μεταγνώσης. Δεν είναι μόνο το τι κάνω αλλά και γιατί το κάνω και τι κερδίζω από αυτό. Τα αποτελέσματα που πήρα όμως ήταν εξαιρετικά θολά και αυτό που περιέγραψα μόλις, είναι αυτό που διαισθάνθηκα ότι θα μπορούσαν να είχαν κερδίσει τα παιδιά. Με τον τρόπο αυτό περνάνε στην κριτική αποτίμηση της δουλειάς τους. Τα στάδια που ακολουθήθηκαν γίνονται πιο συγκεκριμένα και διαπιστώνεται το κέρδος από την όλη διαδικασία.

Μακροπρόθεσμα λοιπόν θα έλεγα ότι το ΦΕΜ υπερέχει από την παραδοσιακή μέθοδο βαθμολόγησης. Πιστεύω πώς να περιμένει κανείς αποτελέσματα από το πρώτο τρίμηνο, ή ακόμη και από το δεύτερο θα ήταν ανεδαφικό. Από το δεύτερο τρίμηνο και αν υπάρξει σωστή εφαρμογή, πιστεύω ότι θα φανούν τα αποτελέσματα. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε και τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουμε με την ανασφάλεια των γονιών που δεν θα έχουν επαρκή γνώση γύρω από τη νέα μέθοδο. Πώς θα γίνει εφικτό να τη θεωρήσουν έγκυρη. Πιστεύω ότι τη διαφορά θα την δούμε μακροπρόθεσμα. Και αυτό διότι δεν είναι ζητούμενο η αξιολόγηση καθ’ αυτή. Πρέπει να πάμε και παραπέρα, να δούμε τι κάνουμε μετά. Το να κάνω μόνο ένα πρότζεκτ και να το αξιολογήσω αν ήταν καλό ή κακό δε λέει τίποτα. Και πρέπει να σημειώσουμε ότι έστω και με τον συνοπτικό τρόπο που εφαρμόστηκε ο ΦΕΜ στην περίπτωση αυτή, διαφάνηκε η τάση αυτή. Του να επιθυμούν δηλαδή τα παιδιά να αυτό – βελτιωθούν, να κάνουν κάτι διαφορετικό από αυτό που έκαναν. Αλλά σε κάθε περίπτωση νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς για να βγει κάποιο συμπέρασμα.

Υπάρχουν κάποια μαθήματα ή μέθοδοι διδασκαλίας που ευνοούν την εφαρμογή του ΦΕΜ σε σχέση με κάποια άλλα;

Ξέρουμε από την πρακτική ότι τα θεωρητικά μαθήματα ευνοούν πάντα την εφαρμογή ενός πρότζεκτ. Παρέχουν το συναισθηματικό ερέθισμα. Ίσως εκεί χρειάζεται για να ξεκινήσει ένα πρότζεκτ, που δεν μπορούν ίσως να δώσουν τα μαθηματικά ή η Φυσική, αν και πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν πολύ ωραία πειράματα που μπορούν να δώσουν τη σχετική αφορμή, όπως οι φυσικές καταστροφές κλπ. Η ομαδοσυνεργατική μέθοδος ασφαλώς ευνοεί πολύ περισσότερο την εφαρμογή του ΦΕΜ. Το fading scaffolding, η φθίνουσα καθοδήγηση, αν δεν το έχουν μάθει τα παιδιά να το κάνουν στην τάξη, δεν μπορεί να εφαρμοστεί και σε ένα πορτφόλιο. Διότι πρέπει πρώτα να τους μάθεις πώς να αυτοαξιολογούνται και σιγά - σιγά να μάθουν να αυτοαξιολογούνται μόνοι τους. Σε οποιοδήποτε μάθημα διδάσκεται ομαδοσυνεργατικά, και όπως είναι γνωστό τα βιβλία ακόμα και των μαθηματικών έχουν ασκήσεις που γίνονται ομαδικά, σε οποιοδήποτε μάθημα λοιπόν θα μπορούσε να εφαρμοστεί η μέθοδος του Φακέλου Εργασιών.

Ποιες είναι οι θετικές και ποιες οι αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση του ΦΕΜ;

Αν και η λέξη επίπτωση προδιαθέτει αρνητικά, αυτό που θα είχα να επισημάνω είναι ξανά τα ζητήματα της μεταγνώσης. Το ότι μαθαίνουν να μην αξιολογούνται από τους άλλους. Η έλλειψη άγχους δεν είναι και λίγο πράγμα. Από αρνητικές επιπτώσεις θα έλεγα ότι είναι μόνο βραχυπρόθεσμες. Στην αρχή φαίνεται ότι δεν αποδίδει. Επίσης σίγουρα θα συναντήσεις αντιδράσεις και από κάποιους γονείς που δεν θα θελήσουν να συνεργαστούν. Μιλώ για την αρχική δυστοκία που έχουν οι άνθρωποι για να συνηθίσουν σε αυτόν τον τρόπο δουλειάς. Και πιστεύω ότι ο χρόνος που απαιτείται σταδιακά μπορεί να μειώνεται καθώς θα αυξάνεται σταδιακά η εξοικείωση των παιδιών με την διαδικασία.

Ποια είναι η γενική σας εντύπωση από την εφαρμογή του προγράμματος σε σχέση με την παιδαγωγική και τη χρηστική του αξία;

Τρόμαξα. Ενώ ξεκίνησα πολύ θετικά απογοητεύτηκα. Θα το ξανάκανα σίγουρα αλλά σε αυτή τη φάση έχω αρνητικά συναισθήματα.

Πόσο εύκολα παρακολουθείται η επίτευξη των μαθησιακών στόχων μέσα από το ΦΕΜ;

Πιστεύω πως θα είναι αρκετά πιο εύκολο, αν υπάρχει καλύτερη οργάνωση και οι ερωτήσεις που περιέχονται στα φύλλα εργασίας είναι επικεντρωμένες στην παρακολούθηση των στόχων αυτών. Γενικά αν το ερωτηματολόγιο είναι καλά δομημένο, με πολύ προσοχή, τότε σίγουρα θα έχει αποτελέσματα και σ’ αυτόν τον τομέα.

Τα παιδιά πως αντιμετώπισαν το όλο θέμα;

Ήταν αρνητικά στην αρχή. Το θεωρούσαν περιττό. Εκείνο που τους άρεσε ήταν το φυλλάδιο που επικεντρώνονταν στην παρουσίαση που έκαναν της εργασίας τους στις άλλες τάξεις. Και αυτό γιατί τους άρεσε η διαβάθμιση στην αξιολόγηση από «λίγο έως πολύ» όπου έπρεπε απλά να τσεκάρουν την σωστή απάντηση, καθώς αυτό δεν απαιτούσε ιδιαίτερο γράψιμο. Δεν έγινε εφικτό να ανταλλάξουν συναισθήματα μαζί μου και είχα την αίσθηση ότι κουράστηκαν. Γενικά πιστεύω ότι η αξιολόγηση αυτή δεν ήταν καλή. Θέλω να πιστεύω ότι όλο αυτό οφείλεται εκτός από την κακή οργάνωση και στην έλλειψη εξοικείωσης που είχαν τα παιδιά. Κι αυτό με στενοχωρεί διότι εξ αρχής ήμουν θετική απέναντι στην νέα μέθοδο και περίμενα καλύτερα αποτελέσματα.

Έχουμε τελειώσει, θεωρώ πολύτιμη τη συμμετοχή σας και σας ευχαριστώ πολύ.

5^η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ψευδώνυμο:	Μαρία
Τυπικά προσόντα:	Βασικό πτυχίο, Σεμινάρια
Ημερομηνία:	17-4-11
Ηλικία συμμετέχοντος	27
Φύλο:	Γυναίκα
Διδακτική εμπειρία:	5 έτη
Ιδιότητα	Δασκάλα της Ε΄ Τάξης
Διάρκεια συνέντευξης:	00:40΄, Στο γραφείο του ερευνητή

Αρχίζοντας, κι αφού σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με το πώς βλέπετε την εισαγωγή νέων μεθόδων στην εκπαίδευση.

Ο,τιδήποτε βοηθάει τα παιδιά να μάθουν με διαφορετικό τρόπο από τα καθιερωμένα, για μένα είναι καινοτόμο και αποδεκτό.

Πιστεύετε ότι φέρει ευθύνη η Πολιτεία να προωθεί την καινοτομία, ή είναι ευθύνη του δασκάλου;

Πιστεύω ότι το κράτος, οι σύμβουλοι κλπ, θα πρέπει να κάνουν κάποιες επιμορφώσεις για όλα τα αντικείμενα και όλα τα καινοτόμα προγράμματα. Όμως κάθε δάσκαλος έχει τις δικές του κλίσεις και προτιμήσεις. Εγώ για παράδειγμα τα πάω καλύτερα με τους υπολογιστές. Κατά συνέπεια θα εφαρμόσω την καινοτομία στον τομέα που αισθάνομαι ότι τα καταφέρνω καλύτερα. Δυστυχώς αυτό δεν ελέγχεται και δεν αξιολογείται, ούτε μπορούν να γίνουν συγκρίσεις.

Εντούτοις πιστεύω πως το σχολείο πρέπει να υπάρχει σύμπνοια απόψεων. Δηλαδή όταν κάποιος θέλει να εφαρμόσει κάτι καινούριο, να μην πέφτουν όλοι πάνω του και να μην τον αφήνουν να δουλέψει, όπως για παράδειγμα γινόταν στο σχολείο που δούλευα την περσινή χρονιά, όπου η διευθύντρια, επειδή δεν ήξερε καθόλου από υπολογιστές, δεν ήθελε να μου επιτρέπει να διακρίνομαι. Στο σχολείο όμως που είμαι τώρα επικρατεί πολύ καλό κλίμα σχετικά με την καινοτομία.

Ας μιλήσουμε λοιπόν για το πορτφόλιο.

Εγώ δεν έχω την αίσθηση ότι εφαρμόζω το πορτφόλιο όπως ακριβώς πρέπει. Η όλη ιδέα ξεκίνησε από την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας που μας παρότρυνε να ελαφρύνουμε το βάρος των σχολικών τσαντών. Επειδή φέτος έχω μεγάλη τάξη, φρόντισα να έχω το μότο: «συγκέντρωση, οργάνωση, συνέπεια». Δεν είμαι υπέρ των πολλών κανόνων ή ενός «λεπτομερούς οδηγού συμπεριφοράς». Αυτό το «Σ.Ο.Σ.», όπως το έχω ονομάσει, με την «κυρά-Γραμματική» από πάνω, νομίζω πως μπορεί να καλύψει όλο το εύρος των προβλημάτων που μπορεί να εμφανιστούν στην τάξη.

Δηλαδή, εννοείτε και σε ζητήματα πειθαρχίας;

Απόλυτα. Και πρέπει να σας πω, ότι τα πρώτα χρόνια αντιμετώπισα προβλήματα πειθαρχίας. Εντούτοις, με την εμπειρία κατάλαβα ότι αυτό που πρέπει να δείξεις βασικά στα παιδιά είναι ότι δεν αστειεύεσαι. Φέτος, αν και στην αρχή είχα τη διάταξη των θρανίων σε Π, τώρα τα έβαλα σε ομάδες, έβαλα την έδρα πίσω και όλη την ώρα γυροφέρνω πάνω από τα κεφάλια τους. Έτσι τα κρατώ απασχολημένα όλη την ώρα και δε έχουν το χρόνο για φασαρίες και διασάλευση της τάξης.

Επίσης ο καθένας είναι υπεύθυνος για τη συλλογική εικόνα της τάξης. Έχω κρεμάσει πίσω από την πόρτα έναν πίνακα που γράφει ότι «οι μαθητές αυτής της τάξης ήταν συνεπείς για τόσες ημέρες». Συνεπής σημαίνει δεν ξεχνάω βιβλία, προσπαθώ να κάνω τις ασκήσεις, φέρνω πάντα στο σχολείο τα φυλλάδια, δεν κάνω φασαρία. Φυσικά δεν με ενδιαφέρει αν είναι σωστές ή λάθος οι ασκήσεις ή αν τα φυλλάδια δεν είναι συμπληρωμένα. το σημαντικό είναι να τα φέρνουν στο σχολείο ώστε να ξέρω σε τι επίπεδο βρίσκονται. Αν κάποιος λοιπόν φανεί ασυνεπής, λέω, στα παιδιά ότι «επειδή ο Γιάννης δεν ήταν συνεπής, ο πίνακας στην πόρτα θα μηδενιστεί». Το μάξιμουμ που είχαμε φτάσει ήταν 32 συνεχόμενες μέρες.

Λειτουργικό μου φαίνεται…

Λειτουργικό ναι, αλλά είναι ξεκάθαρος συμπεριφορισμός: «Μπράβο, πάρετε μια καραμέλα, τόσες μέρες…» Δεν το θεωρώ τόσο παιδαγωγικό, αλλά εξυπηρετεί ορισμένες φορές. Έτσι τώρα προς το τέλος, μετά τις Αποκριές, ατόνησε λίγο και δεν νομίζω ότι θα το συνεχίσω για πολύ.

Πότε ήρθατε σε επαφή για πρώτη φορά με το Πορτφόλιο;

Σε κάποιο σεμινάριο που οργάνωσε ένας σύμβουλος σε επαρχιακή πόλη που εργάστηκα προ τριετίας, ο οποίος υπήρξε και ένα είδος μέντορα για μένα. Το βρήκα εξαιρετικά καλή ιδέα και ιδιαίτερα φέτος που έχω μεγάλη τάξη με διευκολύνει για πάρα πολλούς λόγους. Κι αυτό γιατί, τα υλικά που ζήτησα στο σύνολό τους κόστιζαν μόνο δέκα ευρώ. Ιδιαίτερα στην περιοχή που εργάζομαι, τα παιδιά είναι όλα από πολύτεκνες οικογένειες, με δύσκολα οικονομικά και όχι πάντα άριστες σχέσεις στην οικογένεια. Έτσι, αυτός ο παράγοντας ήταν πολύ κρίσιμος και αποφάσισα ότι εν χρειάζονται πολλά τετράδια και έξοδα.

Εκεί που έδωσα πολύ μεγάλη σημασία ήταν στο να μη λείπει τίποτε από τον φάκελο. Σε κάποια περίπτωση που διαπίστωσα τον Ιανουάριο ότι σε κάποιον φάκελο έλειπε ένα διαγώνισμα του Οκτωβρίου, ανάγκασα τη μαθήτρια να το ξαναγράψει. Επιμένω και είμαι πολύ αυστηρή σ’ αυτό. Βέβαια δεν είναι όλα τα παιδιά στο ίδιο επίπεδο. Υπάρχουν κάποια που έχουν έναν εξαιρετικό φάκελο και άλλα οι φάκελοι των οποίων έχουν τσαλακωμένα τεστ, σε κάποια άλλα λείπουν ορισμένα φύλλα εργασίας. Δυστυχώς αυτό δεν ελέγχεται. Εντούτοις τα βοηθάει πάρα πολύ στο να μάθουν να οργανώνονται. Να έχουν μια συνολική εικόνα της πορείας τους. Να ξέρουν ότι «τώρα τελείωσε η ενότητα 9 και στο φάκελό μου πρέπει να μπουν αυτά κι αυτά». Οργανώνουν τη σκέψη τους καλύτερα.

Επίσης με βοηθάει να οργανώνομαι κι εγώ καλύτερα στο μάθημά μου. Ετοιμάζω ασκήσεις ομαδοποιημένες για το αρχείο και ως αποτέλεσμα είναι να βρίσκονται συστηματοποιημένες οι ελλείψεις και οι αδυναμίες τους και εγώ έχω το περιθώριο να ασχοληθώ ξανά και ξανά με θέματα που έχουν μείνει πίσω. Την ίδια διαπίστωση έχει κάνει και η άλλη συνάδελφος της Πέμπτης Τάξης

Εννοείτε ότι εφαρμόζει κι αυτή το Πορτφόλιο;

Ναι, και οι δύο στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά.

Ο λόγος λοιπόν που εφαρμόζετε το Πορτφόλιο είναι για να μάθουν τα παιδιά να οργανώνονται;

Ναι, πιστεύω ότι αυτό θα τα βοηθήσει πολύ σ’ αυτόν τον τομέα.

Χρησιμοποιείτε αυτόν το φάκελο για αξιολογικούς σκοπούς;

Ναι, πολλές φορές. Ζητώ από τα παιδιά να ανοίξουν το φάκελό τους, να δούμε τι έχουμε κάνει ως τώρα, πώς τα πήγαμε, τέτοια πράγματα. Θα ήθελα να διαβάσω την επόμενη χρονιά περισσότερα πράγματα για το πώς μπορώ να το χρησιμοποιήσω για να αξιολογώ τους μαθητές μου συστηματικότερα. Θα πρέπει νομίζω να έχουμε μέσα σ’ αυτόν ένα φύλλο με μια βαθμολογική κλίμακα που να τη συμπληρώνουμε κάθε τόσο. Επίσης πιστεύω ότι τα παιδιά θα ήταν πιο συνεπή και οργανωμένα, αν ήξεραν ότι εκτός από μένα, τους συμμαθητές τους και τους γονείς τους, τον φάκελο θα τον έβλεπε και ο διευθυντής του σχολείου ή και κάποιος άλλος. Θα ήταν ένα έξτρα κίνητρο.

Νομίζω ότι αυτό που λέτε, είναι απόλυτα συμβατό με τη θεωρία για τη χρήση του πορτφόλιο ως αξιολογικού εργαλείου.

Χαίρομαι πολύ γι’ αυτό αν και πρέπει να σας πω ότι μέχρι στιγμής η θεωρητική μου ενημέρωση είναι πολύ μικρή. Τα περισσότερα πράγματα τα επινοώ η ίδια, καθώς ένας ξερός βαθμός εμένα δε μου λέει τίποτα.

Αν κατασκευάζατε μια τέτοια κλίμακα…. Ας πούμε ότι είχατε έναν πίνακα με στήλες όπου θα βαθμολογούσαν, ο δάσκαλος, οι συμμαθητές, οι γονείς κτλ. Πώς τον φαντάζεσαι. Τι θα περιείχε;

Νομίζω πως η περιγραφική αναφορά θα ήταν ό,τι καλύτερο. Επαναλαμβάνω πως ένας αριθμός, εμένα προσωπικά δεν μου λέει τίποτα. Πιστεύω ότι η βαθμολογία πληγώνει τα παιδιά. Τι να πεις τώρα με ένα οχτώ, στη Γλώσσα;

Ναι, άλλα ένα 8 στην περίληψη θα περιέγραφε αν επιτεύχθηκαν οι στόχοι. Γιατί εκεί τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα.

Ναι, αλλά περισσότερο θα βοηθούσε εμένα ως δασκάλα. Όχι τα ίδια τα παιδιά.

Αν υπήρχε προηγούμενη συνεννόηση με τα παιδιά για αυτή την κλίμακα θα ήταν καλύτερα;

Φυσικά. Εάν ήταν μια κλίμακα με λόγια, ας πούμε «καλά, μέτρια, άριστα» θα τα βοηθούσε περισσότερο. Και απαραίτητη προϋπόθεση να γράψει από κάτω και ο δάσκαλος ένα κειμενάκι. Να πάρει κι ένα μπράβο το παιδί. Μπορεί να τα πήγε χάλια, αλλά να έκανε καλά γράμματα. Να μην του πούμε κι ένα μπράβο; (Γελάει)

Τι προβλήματα αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της εφαρμογής;

Κάποια παιδιά δεν μπορούσαν να κάνουν ούτε τα βασικά. Είχα μαθητές που έγραφαν ανάποδα στην ετικέτα σε ποιον ανήκει ο φάκελος ή έγραφαν ανάποδα στα διάτρητα φύλλα εργασίας. Δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τα θέματα. Δεν έγραφαν ημερομηνία και τίτλο. Οπότε μετά, στην ταξινόμηση, ήταν αδύνατο να το βάλουν στη θέση του.

Σχετικά με τον χρόνο τι γίνεται;

(Αναστενάζει) Είναι απαιτητικότατο στο σπίτι. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση δουλειά θέλει για να γίνουν τα φυλλάδια και τα φύλλα εργασίας. Έχω φτύσει αίμα, δεν μπορώ άλλο. Είναι και το βιβλίο των μαθηματικών της Πέμπτης τόσο δυσνόητο που με αναγκάζει να μην κάνω ούτε ένα μάθημα από αυτό. Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τίποτα και πρέπει να γράφω συνέχεια δικές μου ασκήσεις και θεωρία.

Στην τάξη;

Απειροελάχιστο. Τους δίνω δέκα λεπτά στο τέλος της ημέρας και εγώ κάνω κάτι άλλο. Βέβαια ο χρόνος μας κυνηγάει συνέχεια. Να φανταστείτε, επειδή είμαστε πίσω στα Μαθηματικά, φέτος για την 25^η Μαρτίου δεν τους έκανα τίποτα. Ούτε ζωγραφιές, ούτε τραγούδια - τίποτα. Βλέπετε η Πέμπτη Τάξη είναι τόσο απαιτητική που πρώτη φορά στη ζωή μου δεν κάνω Ευέλικτη Ζώνη για να εξοικονομήσω χρόνο για έξτρα Μαθηματικά και Γλώσσα. Στις άλλες τάξεις τα προλάβαινα όλα.

Σε ποιο μάθημα πιστεύετε ότι μπορεί να εφαρμοστεί καλύτερα το Πορτφόλιο;

Νομίζω σ’ όλα. Είναι όλα ταξινομημένα στη θέση τους και μπορεί κανείς να ανατρέξει σ’ αυτό ανά πάσα στιγμή.

Τα παιδιά πως το αντιμετωπίζουν;

Τους αρέσει. Οι γονείς μου λένε ότι δεν κουράζονται πια από το βάρος της τσάντας. Άσε το παιχνίδι που γίνεται με το τρυπητήρι, για να βάλουμε τα φύλλα στη θέση τους.

Βέβαια, αυτό που κάνω εγώ δεν είναι το πορτφόλιο που θα χρησιμοποιούσα για να αξιολογήσω τα παιδιά. Εξ άλλου δεν το έφτιαξα γι’ αυτό τον σκοπό. Κι απ’ ότι θυμάμαι από το σεμινάριο έπρεπε να είχε μέσα και φωτογραφίες από την εξωσχολική ζωή του παιδιού, κάποια επιτυχία που είχε εκτός σχολείου και τέτοια. Εντούτοις εγώ δεν προλαβαίνω, ή δεν δοκίμασα να κάνω κάτι τέτοιο. Πιθανώς όμως να λειτουργούσε.

Πιστεύετε ότι το Πορτφόλιο θα εφαρμόζονταν καλύτερα σε ένα πρότζεκτ;

Ίσως να είναι λίγο δυσκολότερο, αλλά δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Εγώ θα το έκανα, απλά λόγω έλλειψης χρόνου δεν σχεδίασα φέτος κάποιο πρότζεκτ.

Συνεπώς τα παιδιά είναι ευχαριστημένα..

Ναι είναι.

Μου περιγράψατε την περιοχή που βρίσκεστε ως υποβαθμισμένη, με κακό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και μαθητές με πολλά προβλήματα. Εντούτοις αυτό δεν σας εμπόδισε να εφαρμόσετε μια καινοτόμα διαδικασία.

(Γελάει) Έχω διευθυντή που με αγαπάει… Μετά την απαράδεκτη περσινή μου εμπειρία, το να έχω ένα διευθυντή που με χτυπάει φιλικά στην πλάτη και να μου λέει «προχώρα, είμαστε μαζί σου», να του ζητάω κάτι και το επόμενο δευτερόλεπτο να το έχω, για μένα είναι το καλύτερο κίνητρο.

Έχουμε τελειώσει, θεωρώ πολύτιμη τη συμμετοχή σας και σας ευχαριστώ πολύ.

6^η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ψευδώνυμο:	κ. Πέννυ
Τυπικά προσόντα:	Βασικό πτυχίο Αγγλικής Φιλολογίας, Σεμινάρια
Ημερομηνία:	17-4-11
Ηλικία συμμετέχοντος	40
Φύλο:	Γυναίκα
Διδακτική εμπειρία:	έτη
Ιδιότητα	Καθηγήτρια Αγγλικών
Διάρκεια συνέντευξης:	00:25΄ τηλεφωνικά

Αρχίζοντας, κι αφού σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με το πώς βλέπετε την εισαγωγή νέων μεθόδων στην εκπαίδευση.

Σήμερα, στον κλάδο μας καθώς έχουν αλλάξει τα βιβλία και γενικά η μέθοδος διδασκαλίας είναι κανείς αναγκασμένος να ακολουθεί καινοτόμες μεθόδους, είτε το θέλει είτε όχι.

Πόσα χρόνια προϋπηρεσίας έχετε;

Αυτή είναι η έβδομη χρονιά που δουλεύω. Τα προηγούμενα έξι ως ωρομίσθια και φέτος ως αναπληρώτρια. Κανονικά φέτος συμπληρώνω 29 μήνες προϋπηρεσία.

Έχετε εφαρμόσει άλλη φορά πορτφόλιο;

Όχι, διότι τα προηγούμενα χρόνια ήμουν στο Ολοήμερο και δεν είχα δική μου τάξη. Μόνο φέτος μου δόθηκε η ευκαιρία. Εξ άλλου ήταν και τα παλιά βιβλία που δεν βοηθούσαν προς την κατεύθυνση αυτή. Από πέρυσι που άλλαξαν, είναι ευκολότερο να κρατήσει κανείς αρχείο αλλά και να πραγματοποιήσει διάφορα πρότζεκτ που προτείνονται σε αυτά. Εξ άλλου στο τέλος κάθε κεφαλαίου υπάρχει το λεγόμενο «τέταρτο αξιολόγησης» και «πρότζεκτ αξιολόγησης».

Υπήρχαν καθορισμένα κριτήρια;

Ναι, στο βιβλίο υπάρχει ειδικός τρόπος αξιολόγησης τόσο από τους συμμαθητές όσο και από τα ίδια τα παιδιά.

Σε πόσες τάξεις το εφαρμόσατε;

Το εφάρμοσα σε δύο τμήματα της Τετάρτης και στην Πέμπτη και στην Έκτη

Επίσης εφαρμόσαμε και κάτι άλλο, που το είχα δει πέρυσι από τη δασκάλα του γιου μου: Εκείνη στα Μαθηματικά και τη Γλώσσα, κρατούσε ό,τι φωτοτυπία είχαν κάνει και τη συγκέντρωνε στο Φάκελο. Μας τον έστελνε σπίτι κατά διαστήματα για να τον ελέγξουμε κι εμείς ως γονείς. Φυσικά τον κρατούσε εκείνη στο σχολείο. Κάνοντας κι εγώ το ίδιο, τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, επί δύο συνεχή μαθήματα ασχοληθήκαμε με το Πορτφόλιο και το περιεχόμενό του και με βάση αυτό κάναμε μάλιστα και επανάληψη.

Θεωρείτε ότι είχε επιτυχία;

Ναι, γιατί μας δόθηκε η ευκαιρία να δούμε τι έχουν μάθει και τι όχι. Αλλά, ξέρετε, επειδή όλα τα παιδιά πάνε στο φροντιστήριο, θεωρούν το μάθημα λίγο ανιαρό και πρέπει να βρίσκεις συνέχεια καινούρια πράγματα και διαφορετικά για να τους κεντρίσεις το ενδιαφέρον. Οπότε αυτή η διαδικασία με τα προτζεκτ, την παρουσίαση που κάναμε στην εφημερίδα του σχολείου και τη συμπλήρωση του φακέλου τα έκανε να ενδιαφερθούν περισσότερο.

Εσείς, ως γονιός, κάνατε τότε κάποια γραπτά σχόλια για το περιεχόμενό του;

Όχι.

Είχατε προηγούμενη εμπειρία σχετικά με το πορτφόλιο;

Πρακτική όχι. Θεωρητική ναι, από τη μελέτη μου για τις εξετάσεις του ΑΣΕΠ, για τον διορισμό μου.

Τα παιδιά πως το δέχτηκαν;

Καλά. Ήταν ταχτικά. Εξ άλλου ακολουθούσαμε και τις οδηγίες του βιβλίου. Ό,τι έξτρα τους έδινα, το έβαζαν στο φάκελο τους.

Πώς ξεκίνησε στην τάξη; Πώς καθοδηγήσατε τα παιδιά;

Απλά τους το ανακοίνωσα, ότι αυτός θα είναι ο τρόπος που θα δουλέψουμε φέτος. Φτιάξαμε το λεγόμενοEnglish Language Portfolio.

Προβλήματα;

Στα τμήματα της Πέμπτης και της Έκτης δεν κάναμε Φάκελο, διότι τα παιδιά δεν ήταν και τόσο τακτικά, έχαναν τις φωτοτυπίες… Στην Τετάρτη, ο Φάκελος ήταν πλήρης και πολλές φορές ανατρέχαμε σ’ αυτόν με τους μαθητές για να εντοπίσουμε κάτι που κάναμε παλιά, να δούμε πόσο προόδευσαν, τέτοια πράγματα. Γενικά στην Τετάρτη τάξη πήγε πολύ καλά.

Χρησιμοποιήσατε ποτέ το φάκελο ως μέσον αξιολόγησης;

Θα τον χρησιμοποιήσω κυρίως στο τέλος. Για να διαπιστώσω την πρόοδό τους.

(Η συνέντευξη διακόπηκε λόγω τηλεφωνήματος στην κ. Πέννυ. Στη συνέχεια υπήρξε οριστική διακοπή.)

Λυπάμαι πολύ, δεν μπορώ να συνεχίσω άλλο, πρέπει να παραβρεθώ σε μια πολύ σημαντική εκδήλωση. Πρέπει να σας αφήσω.

Δεν πειράζει, έτσι κι αλλιώς έχουμε τελειώσει, απλά να σας πω ότι θεωρώ πολύτιμη τη συμμετοχή σας και σας ευχαριστώ πολύ.

Πίνακας 38: Σχόλια για την Ερ. 06. Κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο

Πίνακας 39: Σχόλια για την Ερ. 07. Συνεργατικότητα

Πίνακας 40: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στο νηπιαγωγείο

Πίνακας 41: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στις ειδικότητες

 Πίνακας 42:Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στην Α΄ τάξη

 Πίνακας 43:Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στην Β΄ τάξη

 Πίνακας 44: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στην Γ΄ τάξη

α/α	Στα Μαθηματικά	Στη Γλώσσα	Στην Ιστορία
30	συμμετρία	ανθολόγιο Αντζελμαν	ο Οδυσσέας και οι μνηστήρες
38	Δεκαδικοί αριθμοί	Επίθετα	Η κιβωτός του Νώε
167	ΔΕΚΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ	34 ΕΝΟΤΗΤΑ	(ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΑΛΛΟΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΣ0
209	Επαναληπτικό στους Δεκαδικούς	Επετειακό για την 25η Μαρτίου	Στο νησί της Καλυψώς
220	Δεκαδικοί αριθμοί	Μετοχές	Παλαιολιθική εποχή
223	πρόσθεση αφαίρεση δεκαδικών	αττικό μετρό	Οδυσσέας
239	δεκαδικοί αριθμοί	Οι ιστορίες του παππού	Παλαιολιθική εποχή
257	διαίρεση	πλάγιος λόγος	οδύσσεια
273	είμαστε στο 54 κεφάλαιο στα γεωμετρικά σχήματα με τα ισομερή	Κάναμε σήμερα "Μια αληθινή ιστορία"	ολοκληρώσαμε τον Οδυσσέα και τους έβαλα τεστ
345	Διαίρεση αριθμών	Αριθμητικά	Κυκλαδικός πολιτισμός
382	Κεφάλαιο 52-Επαναληπτικό μάθημα	Γ΄ τεύχος-Του κόσμου τα παιδιά	Ο κυκλαδικός πολιτισμός
451	ΜΕΤΡΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ	ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ	ΜΥΚΗΝΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
488	Δεκαδικοί αριθμοί	Περιγραφή χώρου	Τρωικός πόλεμος
74	Κλάσματα	Άνθρωποι και μηχανές
156	Δεκαδικοί αριθμοί		Ο Οδυσσέας στην Ιθάκη
215	Δεκαδικά κλάσματα	Επετειακά(για την 25η Μαρτίου)
272	συμμετρία	Στο νησί του Αιόλου
298	ΚΛΑΣΜΑΤΑ	Ο ΕΓΩΙΣΤΗΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ
162		Φτιάχνω προσκλήσεις	Στους Κίκονες στους Λωτοφάγους και στους Κύκλωπες
328		ο καραγκιόζης φούρναρης
482		ο ωραίος Δαρείος από Ανθολόγιο
29			τρωικός πόλεμος
189			προϊστορία. εποχή χαλκού κ λίθου

 Πίνακας 45: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στην Δ΄ τάξη

α/α	Στα Μαθηματικά	Στη Γλώσσα	Στην Ιστορία
23	Συμμιγείς και δεκαδικοί	Ευθύς και πλάγιος λόγος	Αιτίες και αφορμές του πελοποννησιακού πολέμου
47	συμμιγείς αριθμούς	πρώτη φορά στο θέατρο	πελοποννησιακό πόλεμο
134	Συμμετρικά σχήματα	Γραφή η μνήμη των ανθρώπων	Η Μακεδονία μια νέα ελληνική δύναμη
36	Συμμετρία	Η ελιά
26	Προσθέτω και αφαιρώ με συμμιγείς		Οι κυριότερες φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου
269	ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΖΩ ΜΕ ΤΡΙΨΗΦΙΟ	Ο ΜΠΕΛΑΣ ΚΙ Ο ΡΟΥΜΠΟΤΥΡΗΣ
117	πολλαπλασιάζω και διαιρώ	χορεύοντας με ανήκουστους ήχους	αίτια και αφορμές πελοποννησιακού πολέμου
431	πολ/σμος με τριψήφιο
160	περίμετρος - εμβαδόν σχημάτων	τροπικοί προσδιορισμοί	Πελοποννησιακός πόλεμος
158	Περίμετρος-Εμβαδόν	Ενότητα 9 Η Παράσταση αρχίζει	Πελοποννησιακός Πόλεμος
126	Παράλληλες τεμνόμενες ευθείες	ενότητα 11	Αιτίες και αφορμές Πελοποννησιακού πολέμου
169	παράλληλες και τεμνόμενες ευθείες	ο κεραμιδοτρέχαλος	αιτίες και αφορμές του πελοποννησιακού πολέμου
325	Παράλληλες και τεμνόμενες ευθείες	Ανθολόγιο κείμενο για το Πάσχα	Θηβαϊκή ηγεμονία
218	παράλληλες ευθείες	ρήματα	οδύσσεια
200	παράλληλες ευθείες	αριθμητικά	Μακεδονία
144	οι αριθμοί ως το 200.000	οι Όρνίθες	πελοποννησιακός πόλεμος
460	μοτίβα	το παραδεισένιο Πήλιο	η ηγεμονία της Θήβας
351	Κλάσματα	Όλοι διαφορετικοί όλοι ίδιοι	Ελληνιστικά χρόνια
354	Κλάσματα	Ο Ρωμαίος	Σεισάχθεια
278	Κεφάλαιο 37	Ενότητα 14	Δυναστεία Μακεδόνων
172	ΚΕΦ.47 ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΥΣ ΩΣ ΤΟ 1.000.000	ΕΝ.10 ΓΡΑΦΗ Η ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ	ΚΕΦ.25 ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΑΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΠΑΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
11	κεφ. 26 -Διαχειρίζομαι δεκαδικούς αριθμούς	ο Κεραμιδοτρέχαλος σελ. 74-79	Αιτίες και Αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου (Κεφ. 25)
137	κεφ 29 σχεδιάζω παράλληλες ευθείες	Ο κεραμιδοτρέχαλος	κεφ. 26 Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου
165	Κάθετες γραμμές	Υπερσυντέλικος	Ηγεμονία Θήβας
357	ΕΜΒΑΔΟΝ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΓΡΑΜΜΟΥ	ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ	ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
21	εμβαδόν - περίμετρος	η παράσταση αρχίζει	πελοποννησιακός πόλεμος
284	διαχείριση και οργάνωση πληροφοριών	ενότητα 10	η ηγεμονία της Σπάρτης
285	διαχείριση και οργάνωση πληροφοριών	ενότητα 10	η ηγεμονία της Σπάρτης
41	Διαχείριση αριθμών έως το 100000	Ο Κεραμιδοτρέχαλος
77	Διαχειρίζομαι δεκαδικούς αριθμούς	Πρώτη φορά στο θέατρο	Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου (Πελοποννησιακός)
442	διαχειρίζομαι αριθμούς εως 1000000	παραθετικά -βαθμοί του επιθέτου	Ρώμη και Ελλάδα
368	Διατύπωση και επίλυση προβλήματος (Κεφ. 46)	Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίδιοι (Ενότητα 13)	Η Μακεδονία, μια νέα ελληνική δύναμη (Κεφ. 30)
441	ΔΙΑΙΡΕΣΗ	ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ	ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
214	Διαίρεση με μονοψήφιο διαιρέτη(επανάληψη πριν μπούμε στη διαίρεση με διψήφιο διαιρέτη)	Κεφάλαιο 10ο "Χορεύοντας με τους ανήκουστους ήχους) γραμματική τις προθέσεις	Οι κυριότερες φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου
369	διαίρεση
288	δεκαδικούς	παθητική φωνή	πελοποννησιακός πόλεμος
15	Δεκαδικοί Αριθμοί
202	δεκαδικοί
24	Δεκαδικά κλάσματα, Μέτρηση εμβαδού	Χρόνοι, Αντωνυμίες και Συντακτικό	Οι κυριότερες φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου
113	Γεωμετρικά Σχήματα
437	ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ	ΤΑΞΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ	ΥΠΟΤΑΓΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ
184	αριθμοί-στόχοι	χαίρε ελευθερία	πελοποννησιακός πόλεμος
204	αριθμοί πάνω από 200.000		Ηγεμονία της Σπάρτης
401	Αναγωγή στη μονάδα	Η Ρόδος	Τέχνες και γράμματα στα ελληνιστικά χρόνια
404	αναγωγή στη μονάδα	όλοι διαφορετικοί όλοι ίδιοι	Ρωμαϊκός πολιτισμός
462	ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ	ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ	Μ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
252	39 εκτιμώ και υπολογίζω με το νου	γραφή η μνήμη των ανθρώπων ενότητα 10	η ηγεμονία της Θήβας
34		Ενότητα 9	Πελοποννησιακός Πόλεμος
281		Η Ευχή
427		Ενότητα 13	Πελοποννησιακός πόλεμος
51		εν.9 Μια περιπέτεια για το Ρωμαίο
376		ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
89		Βιβλιοθήκες
236			Πελοποννησιακός πόλεμος- Οι κυριότερες φάσεις του πολέμου
57			μινωικός πολιτισμός
277			κεφ.25 Πελοποννησιακός Πόλεμος/σελ.78
164			Ενότητα 24
105			Η καθημερινή ζωή και η εκπαίδευση των Αθηναίων.
107			Η Ηγεμονία της Θήβας Δ΄ Δημοτικού

Πίνακας 46: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στην Ε΄ τάξη

α/α	Στα Μαθηματικά	Στη Γλώσσα	Στην Ιστορία
145	Υψη Τριγωνων	Πνευματικά παιχνίδια	Η ανάκτηση της Πόλης από το Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο
377	Τρίγωνα	κατασκευές	Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
266	Πρόσθεση-Αφαίρεση ετερώνυμων κλασμάτων	Ενότητα 16-Αθλήματα	Άλωση Κων/πολης από τους Φράγκους
275	πρόσθεση κλασμάτων
187	Πρόσθεση και αφαίρεση ετερώνυμων κλασμάτων	25η Μαρτίου	Η ανάκτηση της Πόλης από το Μιχαήλ Ή, τον Παλαιολόγο
261	πρόσθεση αφαίρεση ετερώνυμων κλασμάτων	παραδοσιακά παιχνίδια	η καθημερινή ζωή στην ύπαιθρο στα χρόνια των Ισαύρων και των Μακεδόνων
179	πρόσθεση αφαίρεση ετερωνύμων κλασμάτων	υποθετικοί λόγοι	οι γείτονες του Βυζαντίου
480	προβλήματα με συμμιγείς	πλάγιος λόγος	άλωση Πόλης
230	Προβλήματα γεωμετρίας (α)
186	Πολλαπλασιασμός κλασμάτων	Ατλαντίδα	Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των Ελλήνων κλασσικών
71	Μονάδες μέτρησης επιφάνειας, μετατροπές.	Ταξίδια στο διάστημα	Ο Λέων Γ΄ Ίσαυρος, νομοθετικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις
250	ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ	ΕΝΟΤΗΤΑ 11	Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ
72	Μετατροπές μήκους	Απρόσωπα ρήματα	ακμή του Βυζαντίου
102	Μάθημα 24 Γεωμετρικά Σχήματα-Περίμετρος	Κεφάλαιο 9 Βιβλία-Βιβλιοθήκες	Μάθημα 26 Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων κλασικών
433	Μαθ. 53 - Ο κύκλος	ενότητα 16 - Αθλήματα & σπορ	Η Βυζαντινή Κύπρος
447	ΚΥΚΛΟΣ		ΑΛΩΣΗ ΚΩΝ/ΠΟΛΗΣ
97	ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΙΡΕΤΟΤΗΤΑΣ	ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ	ΜΑΘ.25 ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΦΤΑΝΕΙ ΣΤΟ ΑΠΟΓΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ ΤΥ
300	κριτήρια διαιρετότητας	αναφορικές προτάσεις	ελληνικά κράτη
129	κλάσματα
425	κλάσματα	τις οικογένειες λέξεων	την προϊστορική εποχή
280	κλάσματα
118	κεφ. 31- μετατροπές μήκους	ενότητα 11-παραδοσιακά παιχνίδια-εγκλίσεις	κεφ. 25-το Βυζάντιο στο απόγειο της ακμής του
109	επαναληπτικά 5	παραδοσιακά παιχνίδια εν.11	η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της πόλης 1204
452	ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ 8ΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ	ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ	Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
380	εμβαδόν	παθητική φωνή	η ζωή των Βυζαντινών
191	Εμβαδό	Το σκάκι	Η παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
347	εμβαδά	κατασκευές	Σταυροφορίες
251	Είδη τριγώνων ως προς τις γωνίες	Επιστημονική φαντασία-Μυστήρια	Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης
335	είδη τριγώνων ως προς τις πλευρές	ταξίδια στο διάστημα	εικονομαχία
69	διαίρεση κλασμάτων	Πέτρινοι γίγαντες	Λέων Ίσαυρος διοικητικές αλλαγές
356	ΕΙΔΗ ΓΩΝΙΩΝ	ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ	ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΤΑΚΤΟΥΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΕΔΑΦΗ
121	διαίρεση κλασμάτων	απρόσωπα ρήματα	το Βυζάντιο φτάνει στο απόγειο της ακμής του
282	δεκαδικοί αριθμοί	τα μέρη του λόγου	η άλωση της Πόλης
279	γωνίες	13 ενότητα κατασκευές
367	ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ		ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
271	αναγωγή στη μονάδα	τηλεόραση	η στάση του νίκα
104	Αναγωγή στη μονάδα	γραμματική	φιλική εταιρεία
153	Κλάσματα	Ατλαντίδα	Μακεδόνες Δυνάστες
393	50. Σμίκρυνση - Μεγέθυνση	Τηλεόραση / Θετικά και αρνητικά	Η άλωση της Κωνσταντινούπολης
19	διαιρέτες και πολλαπλάσια	κεφάλαιο 13- κατασκευές	κεφάλαιο 31
295	ΕΚΠ
14	διαίρεση κλασμάτων
148	ε.κ.π
336	είδη τριγώνων ως προς τις πλευρές
232	Ε..Κ.Π	ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ 21
274		Ενότητα 13 Κατασκευές της φύσης	Μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και τη νομοθεσία στα χρόνια των Ισαύρων
263		ΕΝΟΤΗΤΑ 11 "ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ"
332		o αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα	Η άλωση της πόλης από τους Οθωμανούς
245		H ΜHXANH TOY XΡΟΝΟΥ
306			Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
269			Η Άλωση της Πόλης από τους Φράγκους

 Πίνακας 47: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στην Στ΄ τάξη

α/α	Στα Μαθηματικά	Στη Γλώσσα	Στην Ιστορία
225	φυσικοί αριθμοί	συνέντευξη με τον Αντώνη	βυζάντιο
362	τετραγωνικό μέτρο	επιθετικοί προσδιορισμοί
307	Σύνθετα προβλήματα - Κεφάλαιο 40	Τηλεόραση-Ενότητα 15	Ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τον Παλαιολόγο
185	Αναλογίες	Σύνδεση προτάσεων Ενότητα 11	Ενότητα 25 Τούρκοι και Αιγύπτιοι εναντίον Ελλήνων
323	Συμμετρία (Α' Δημοτικού)	Κλίση του ρήματος "είμαι"
224	ποσοστά	επετειακό 25ης Μαρτίου	φιλική εταιρεία
243	ποσοστά	ατυχήματα	μεγάλες δυνάμεις
154	ποσοστά	ρήμα μεταβατικό αμετάβατο μονοπτωτο δίπτωτο κατηγορούμενο συνδετικά ρήματα	η επανάσταση του 1821
457	ΠΟΣΟΣΤΑ	ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ	ΒΥΖΑΝΤΙΟ-ΑΚΡΙΤΕΣ
45	ΠΟΣΟΣΤΑ	ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ	ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΣΛΑΒΟΥΣ
228	ΠΙΣΤΩΣΗ	ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ	1821
453	Παράπλευρη επιφάνεια	Λωξάνδρα	Βαλκανικοί πόλεμοι
476	Όγκος Στερεών	Πόλεμος και ειρήνη	Κυπριακό
370	Όγκος κυλίνδρου	Πόλεμος και ειρήνη	Ο ελληνισμός στο πέρασμα των αιώνων
415	Ο κύκλος	Ταξίδι στο διάστημα	Η περίοδος του Μεσοπολέμου
317	ΜΟΤΙΒΑ	ΣΥΓΓΕΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
359	Μονάδες μέτρησης μήκους	Ευθύς και πλάγιος λόγος	Ο Μακεδονικός Αγώνας
216	Μετρώ το μήκος	Ο λόγος του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα	Εξελίξεις στον ελληνικό χώρο
55	μετρώ και λογαριάζω βάρη	ατυχήματα-οικιακές παγίδες για παιδιά	Η καθημερινή ζωή στα χρόνια του Όθωνα
321	Μετρώ επιφάνειες (Κεφ.61)	Διπλή γιορτή	Οι Βαλκανικοί πόλεμοι
92	Λόγοι - Αναλογίες	Συσκευές
152	Λόγοι	Συνδετικά ρήματα - Κατηγορούμενα	Ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα
469	κλάσματα	σύνδεση προτάσεων	Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
80	κλάσματα	ρήματα	ελληνική επανάσταση
60	ισοδύναμα κλάσματα	κυκλοφοριακή αγωγή
498	Εμβαδά	Κεφάλαιο Διάστημα	Η ακμή του Βυζαντίου
37	Δυνάμεις	Ανάπτυξη παραγράφου	Σταυροφορίες
178	Διαχείριση πληροφορίας - Σύνθετα προβλήματα	Πνευματικά παιχνίδια	Το Βυζάντιο στο απόγειο της ακμής του
444	γραφήματα	ενότητα "κινηματογράφος"	Β παγκόσμιος πόλεμος
386	Γεωμετρικά σχήματα-Πολύγωνα	Συγγενικές σχέσεις	Η καθημερινότητα στα χρόνια του Όθωνα
339	Β΄ τάξη: οι αριθμοί μέχρι το 1.000	Γ΄ τάξη: το πιο γλυκό ψωμί	Ε΄ τάξη: Οι γείτονες των Βυζαντινών
253	Αναλογίες	αγγλικά	Βυζαντινοί και Αραβες
394	εμβαδόν τραπεζίου	Κινηματογράφος θέατρο	Μεσοπόλεμος
81	απλή μέθοδος των τριών	συγγενικές σχέσεις	ανάγκη για συγκρότηση κυβέρνησης
16	Απλή μέθοδο των τριών στα αντιστρόφως ανάλογα ποσά	Επαναληπτικό στο κεφάλαιο Συσκευές	Η επανάσταση εδραιώνεται
270	αναλογίες	Συγγενικές σχέσεις	Προς μια νέα γενιά πολιτικών
423	αναλογίες	κλίνουμε επίθετα	1821 ο Καποδίστριας κυβερνήτης
65	αναλογίες	επίθετα	άραβες
479	εύρεση εμβαδού κυλίνδρου		προς την ενωμένη Ευρώπη
417	Προβλήματα Αναγωγή στη Μονάδα - Φυσική Ε Ευθύγραμμη Διάδοση Φωτός, Φυσική Στ Φως και Χρώμα		Μ. Αλέξανδρος Το τέλος της εκστρατείας στην Ινδία
413	Αναλογίες,		Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
177	απλή μέθοδο των τριών
432	ΕΜΒΑΔΟΝ ΚΥΚΛΙΚΟΥ ΔΙΣΚΟΥ
352	εμβαδό παραλ/μου
291	διαίρεση
495	ασκήσεις επανάληψης για διαγώνισμα
343	Μετρώ και λογαριάζω βάρη
373	Μέτρηση επιφανειών
94	Μαθηματικά: Αναλογίες
114	Αναλογίες
44	αναλογίες
235		ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
259		Συγγενικές σχέσεις
195		ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (ΔΙΑΣΤΗΜΑ)
138		Ενότητα 10. Ατυχήματα
233		έκθεση
247			ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΚΡΑΤΟΣ
125			Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
470			Μικρασιατική Καταστροφή
124			Η κοινωνία και το πολίτευμα στα χρόνια του Περικλή
496			Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ
385			βαλκανικοί πόλεμοι

 Πίνακας 48: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα στo ολοήμερο

α/α	Στα Μαθηματικά	Στη Γλώσσα	Στην Ιστορία
143	τα χμ	πνευματικά παιχνίδια	24 μάθημα
116	Ποσοστά	Παραθετικά επιθέτων	Δαίδαλος και Ίκαρος
375	Κριτήρια διαιρετότητας	Η ελιά στην Ελλάδα και στη Μεσόγειο	Ο Πύρρος ο βασιλιάς της Ηπείρου
212	Βρίσκω το ποσοστό	Συγγενικές σχέσεις	Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
112	Λόγοι-Αναλογίες	Η ζωή έξω από την πόλη
173	Η απλή μέθοδος των τριών		Ο Ιμπραήμ
360	διαίρεση με διψήφιο διαιρέτη
174	όγκος στερεών στην έκτη
48	Μαθηματικά: Αναλογίες
190	ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΜΕ ΔΕΚΑΔΙΚΟ ΔΙΑΙΡΕΤΗ
411	αφαίρεση με κρατούμενο
449		παθητική σύνταξη
398		κεφ.16 μαθ. αθλήματα-σπορ
358			ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΤΑΚΤΟΥΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΕΔΑΦΗ
287			οι κυριότερες φάσεις του Πελοποννησιακού πολέμου
420			Οι κοινότητες μια μορφή αυτοδιοίκησης
390			ο Καποδίστριας κυβερνήτης της Ελλάδας
475			Η Άλωση της Κων/πολης

Πίνακας 49: Ερ. 9β - Διδασκόμενα μαθήματα από εκπαιδευτικούς εκτός τάξης

 

Πίνακας 50: Σχόλια για την Ερ. 14. Χρήση Η/Υ

 Πίνακας 51: Σχόλια για την Ερ.15. Ικανοποίηση από τρέχουσα αξιολόγηση

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#387:	Δάσκαλος/α-82,50	3	ΤΕΡΜΑ ΣΤΙΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ. ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ .ΓΙΑ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΤΙ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ.
#008:	Δάσκαλος/α-82,50	3	δεν είναι περιγραφική
#325:	Δάσκαλος/α-78,75	3	Η αριθμητική κλίμακα και η κλίμακα με τα γράμματα (α, β, γ) δεν αντιπροσωπεύουν τις πραγματικές ικανότητες ούτε και τις επιδόσεις του μαθητή. Είναι πολύ γενικές και ισοπεδωτικές
#227:	Δάσκαλος/α-77,50	3	Η "αξιολόγηση" λειτουργεί περισσότερο ως μέσου εκφοβισμού παρά δίνει τη δυνατότητα ουσιαστικής αυτοβελτίωσης του μαθητή. Επιπρόσθετα δίνει βάρος μόνο στο μαθησιακό κομμάτι, αν και η έννοια μάθηση είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από την απλή αποστήθιση πχ της προπαίδειας και παραβλέπει πλήρως το κοινωνικό κομμάτι αλλά και την ιδιαιτερότητα-μοναδικότητα της προσωπικότητας κάθε μαθητή.
#024:	Δάσκαλος/α-75,00	3	Η βαθμολογική αξιολόγηση δεν καλύπτει όλο το φάσμα των δεξιοτήτων των μαθητών.
#203:	Δάσκαλος/α-73,75	3	Θα έπρεπε να είναι περιγραφική και να δίνεται ανά μήνα.
#007:	Δάσκαλος/α-73,75	3	Γιατί δεν αντ αποκρίνεται στην πραγματική εικόνα του μαθητή. Πιστεύω στην περιγραφική αξιολόγηση.
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	3	Δεν δίνει καμία πληροφορία για τις δεξιότητες του μαθητή και τι ακριβώς μπορεί να βελτιώσει. Είναι απρόσωπο. Σαν τις τιμές τις βενζίνης!
#259:	Δάσκαλος/α-70,00	3	Θεωρώ ότι είναι μια τυπική διαδικασία που δεν προσφέρει τίποτα στον μαθητή... ίσως μια επίφαση ηθικής αμοιβής...
#332:	Δάσκαλος/α-58,75	3	πιστεύω ότι οι μαθητές πρέπει να αξιολογούνται στην κλίμακα των 20, έτσι ώστε να είναι περισσότερο δίκαιη η αξιολόγησή τους.
#116:	Δάσκαλος/α-91,25	2	Ένα αριθμητικό ή γραμματικό σύμβολο δεν μπορεί από μόνο του να αποτυπώσει ούτε τις ικανότητες ούτε την προσπάθεια κάθε μαθητή. απαραίτητη η περιγραφική αξιολόγηση.
#052:	Δάσκαλος/α-86,25	2	υπάρχουν και πολλές δεξιότητες που δεν αξιολογούνται πχ επικοινωνιακές- συνεργατικές
#274:	Δάσκαλος/α-86,25	2	Ο γενικός βαθμός απόδοσης του μαθητή σε ένα μάθημα π.χ της Γλώσσας δεν αποτυπώνει τις ικανότητές ή τις αδυναμίες του στις επιμέρους γλωσσικές δραστηριότητες, ανάγνωση, ορθογραφία, προφορική έκφραση, γραπτή έκφραση, γνώση γραμματικών και συντακτικών κανόνων και σωστή χρήση αυτών κλπ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιώ δικό μου αναλυτικό φυλλάδιο περιγραφικής και αριθμητικής αξιολόγησης που περιέχει τα παρ απάνω. Το ίδιο κάνω και στα υπόλοιπα μαθήματα.
#303:	Δάσκαλος/α-83,75	2	Η βαθμολογική κλίμακα, ιδιαίτερα στις τάξεις Γ και Δ είναι ασαφής και συμπυκνωμένη
#186:	Δάσκαλος/α-81,25	2	Ο μαθητής πρέπει να αξιολογείται καθημερινά ανάλογα με το στόχο που έχει τεθεί.
#002:	Δάσκαλος/α-80,00	2	ο βαθμός σε κάθε μάθημα δεν μπορεί να εκφράσει όλες τις παραμέτρους
#071:	Δάσκαλος/α-76,25	2	Οι ικανότητες και δεξιότητες του μαθητή ποικίλλουν από ενότητα σε ενότητα ακόμα και στο ίδιο μάθημα γεγονός που δεν αποτυπώνεται.
#165:	Δάσκαλος/α-71,25	2	Καλύτερη θα ήταν η περιγραφική αξιολόγηση.
#188:	Δάσκαλος/α-71,25	2	Η βαθμολογία δεν αναδεικνύει τις ιδιαίτερες ικανότητες και τα ταλέντα που μπορεί να έχει ένας μαθητής.
#055:	Δάσκαλος/α-70,00	2	Η αριθμητική αξιολόγηση δεν απεικονίζει τις ικανότητες του μαθητή.
#183:	Δάσκαλος/α-68,75	2	έπρεπε να υπάρχει αναλυτική έκθεση αξιολόγησης για τον/την κάθε μαθητή/τρια
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	2	Η βαθμολόγηση με γράμματα ή αριθμούς δεν δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες στο μαθητή, γονείς, ούτε ανατροφοδοτεί, απλά κατατάσσει και νομιμοποιεί θέση στην κατάταξη. Είναι μια αγγαρεία που υποχρεούμαι να κάνω
#320:	Δάσκαλος/α-65,00	2	μόνο μέσω της περιγραφικής αξιολόγησης μπορούν να αξιολογηθούν οι δεξιότητες και οι ελλείψεις ενός μαθητή
#344:	Δάσκαλος/α-63,75	2	Αξιολόγηση δεν είναι μόνο ο βαθμός τριμήνου
#069:	Δάσκαλος/α-62,50	2	Χρειάζεται περιγραφική αξιολόγηση
#019:	Δάσκαλος/α-62,50	2	πιστεύω πως ένας βαθμός δεν είναι αρκετός για να δει3ει τις ικανότητες ή τις ελλείψεις ενός παιδιού.
#011:	Δάσκαλος/α-62,50	2	θεωρώ ότι είναι σύνθετο το ζήτημα της επίδοσης ενός μαθητή και δεν μπορεί να αφορά μόνο το γνωστικό μέρος το οποίο επίσης δεν μπορεί να μετρηθεί μόνο ποσοτικά. ειδικά στις τάξεις που επικρατεί το Α-Β-Γ...Θεωρώ ότι η περιγραφική αξιολόγηση είναι καλύτερη.
#128:	Δάσκαλος/α-60,00	2	1. Εξαρτάται από τον τρόπο που χρησιμοποιεί τα εργαλεία αξιολόγησης ο εκάστοτε παιδαγωγός. 2. Η αξιολόγηση γίνεται μέσω του γρ απτού και προφορικού λόγου πράγμα που προϋποθέτει την κατάκτηση αυτής της δεξιότητας. Τι γίνεται όμως με τους μαθητές που δεν έχουν ευχέρεια στο λόγο ωστόσο έχουν καλή συναισθηματική αντίληψη ή αναπτυγμένη αντίληψη χώρου; Πως εκτιμώνται και αξιοποιούνται στο μάθημα αυτές οι δεξιότητες;
#339:	Δάσκαλος/α-58,75	2	η επίδοση ενός μαθητή δεν μπορεί να αποτυπωθεί μόνο ως ένας αριθμός. Δεν μπορεί δείξει την γενικότερη εικόνα του στην τάξη. θα έπρεπε να συνοδεύεται με κάποιου είδους ποιοτική αξιολόγηση. Πιστεύω θα έδινε μια καλύτερη εικόνα για τον κάθε μαθητή.
#144:	Δάσκαλος/α-58,75	2	Η αξιολόγηση είναι αριθμητική και όχι περιγραφική. εξηγώ με παράδειγμα: μπορεί να έχει μάθει να χειρίζεται τις πράξεις της διδακτικής ενότητας αλλά όχι τα προβλήματα. Μαθαίνει τις πράξεις μηχανικά αλλά δε μπορεί να τις χρησιμοποιεί σε μαθηματική σκέψη. Τι θα του βάλω; Α ή Β
#396:	Δάσκαλος/α-57,50	2	Νομίζω ότι η περιγραφική αξιολόγηση είναι καλύτερη.
#264:	Δάσκαλος/α-50,00	2	Δεν αξιολογούνται οι μαθητευόμενοι σε όλα τα επίπεδα ούτε με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους.
#410:	Δάσκαλος/α-41,25	2	Για να δοθεί ένα ικανοποιητικό αποτύπωμα των δεξιοτήτων του μαθητή πρέπει να υπάρχει συνεχής επαφή με τους γονείς.
#003:	Δάσκαλος/α-40,00	2	λίγο
#195:	Δάσκαλος/α-40,00	2	Θα πρέπει, θεωρώ, να υπάρχει περιγραφική αξιολόγηση.
#447:	Δάσκαλος - 80,00	2	Δε βαθμολογείται επισήμως η προσωπική προσπάθεια και πρόοδος κάθε μαθητή.
#489:	Δάσκαλος - 77,50	2	Η αξιολόγηση στο δημοτικό πρέπει να γίνεται συχνότερα. Σαφώς θεωρώ την συχνή επικοινωνία με τους γονείς/κηδεμόνες ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ
#460:	Δασκάλα - 88,75	2	το σύστημα της αξιολόγησης με βαθμούς δε με καλύπτει. τα παιδιά και οι δεξιότητες τους είναι πολυδιάστατα και όχι απλοί αριθμοί - θα προτιμούσα να γινόταν περιγραφική αξιολόγηση ή ένα συνδυασμό περιγραφικής με αριθμητική αξιολόγηση. με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να αναδειχτούν περισσότερες πλευρές των μαθητών.
#477:	Δασκάλα - 80,00	2	γιατί η κλίμακα είναι μικρή και ο εκπαιδευτικός δεν έχει περιθώρια διαβάθμισης
#486:	Δασκάλα - 67,50	2	πιστεύω πως στόχος είναι η όλη η προσωπικότητα του μαθητή κι όχι μονό η γνωστική του επάρκεια η οποία μόνο αυτή βαθμολογείται τελικά.
#156:	Δάσκαλος/α-63,75	1	Η περιγραφική αξιολόγηση σε κλείδες /θεματικές αν αναπτυξιακών δεξιοτήτων είναι πιο ουσιαστική.
#273:	Δάσκαλος/α-58,75	1	Νομίζω ότι θα ήταν πιο αντικειμενικό να υπάρχουν βαθμολογίες σε όλες τις τάξεις του δημοτικού όσο χαμηλοί ή απογοητευτικοί κι αν είναι. Δεν μου αρέσει το Α ή το Β που αναγκαζόμαστε να βάλουμε.
#261:	Δάσκαλος/α-51,25	1	είναι καθιερωμένο και τα παιδιά το θεωρούν δεδομένο
#371:	Δάσκαλος/α-70,00	0	Φυσικά γιατί ο μαθητής καταλαβαίνει που χρειάζεται να προσπαθήσει κι άλλο ή αν είναι άριστος να συνεχίσει τον καλό του εαυτό.
#102:	Δάσκαλος/α-63,75	0	Εγώ προσωπικά βάζω τους βαθμούς που τους αξίζουν
#249:	Νηπιαγωγός-66,07	3	κάνει τον μαθητή ανταγωνιστικό
#063:	Νηπιαγωγός-39,29	3	είναι μονοδιάστατη
#238:	Νηπιαγωγός-71,43	2	Ως Νηπιαγωγός, θεωρώ πως ο τρόπος με τον οποίο βαθμολογούνται οι μαθητές στο Δημοτικό είναι πολλές φορές άδικος απέναντι στις δυνατότητές τους.
#206:	Νηπιαγωγός-69,64	2	δεν είναι συνήθως αντικειμενική. Ο γονιός όταν ενημερώνεται από το δάσκαλο έχει πληρέστερη εικόνα από το χαρτί με τις βαθμολογίες
#373:	Μουσικής-58,93	2	οι βαθμοί είναι συμβατικοί
#012:	Μουσικής-42,86	2	Δεν υπάρχει περιγραφική αξιολόγηση αλλά μόνο 'ποσοτική' μέσω βαθμών η οποία και αυτή στην ουσία είναι μόνο σχετική
#289:	Νηπιαγωγός-44,64		Δεν γνωρίζω λόγω ειδικότητας (νηπιαγωγός)
#133:	Νηπιαγωγός-41,07		κυρίως χρήση διαδικτύου
#397:	Γυμναστής-53,57	3	Για την Φ. Αγωγή δεν θεωρώ την βαθμολογία απαραίτητη.
#046:	Γυμναστής-50,00	2	Υπάρχουν και μαθητές που αξίζουν πολύ περισσότερο αλλά δεν παίρνουν καλούς βαθμούς!!!!
#139:	Αγγλ. Φιλολ.-75,00	2	Η περιγραφική αξιολόγηση θεωρώ πως θα ήταν πιο αποτελεσματική.
#099:	Αγγλ. Φιλολ.-66,07	2	Δεν είναι ενδεικτική των ικανοτήτων του μαθητή γιατί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση από όσο γνωρίζω είναι ιδιαιτέρως επιεικής. Οι εκπαιδευτικοί μη θέλοντας να στενοχωρήσουν τα παιδιά τους "χαρίζουν" βαθμούς στο τρίμηνο.

Πίνακας 52: Σχόλια για την Ερ. 16. Χρησιμότητα τρέχουσας αξιολόγησης

Πίνακας 53: Σχόλια για την Ερ.18. Ποια είναι τα αξιολογικά κριτήρια

 Πίνακας 54: Σχόλια για την Ερ. 20. Υλοποίηση πρότζεκτ

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#387:	Δάσκαλος/α-82,50	1	Ενέργεια και οικολογία. Κατασκευάσανε μακέτα και έκαναν γκάλοπ και πολλές άλλες δραστηριότητες.
#060:	Δάσκαλος/α-81,25	1	Ζώα προς εξαφάνιση
#325:	Δάσκαλος/α-78,75	1	Την περίοδο πριν τα Χριστούγεννα υλοποιήσαμε με τους μαθητές μου ένα πρόγραμμα σχετικό με την εορτή των Χριστουγέννων στα πλαίσια του προγράμματος etwinning. Το ενδιαφέρον τους ήταν αυξημένο και για αυτό συνεχίσαμε μετά και τώρα συνεργαζόμαστε με άλλα σχολεία της μεσογειακής ζώνης σε ένα πρόγραμμα με θέμα τη μεσογειακή διατροφή
#245:	Δάσκαλος/α-78,75	1	ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΖΩΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΙΛΑΝΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
#024:	Δάσκαλος/α-75,00	1	"ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ" με συνεργασία του μαθήματος της Γλώσσας των μαθηματικών και της μελέτης.
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Δούλεψα την Κίνα στην Γ' Δημοτικού (μαθηματικά, γλώσσα, μελέτη, μουσική, γυμναστική, τεχνικά)
#165:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Αναφορικά με το νερό στην ευέλικτη ζώνη.
#259:	Δάσκαλος/α-70,00	1	Βοηθά πολύ τη συνεργατική μάθηση και δίνει ευκαιρίες σε όλους
#311:	Δάσκαλος/α-68,75	1	Στη Β δημοτικού με θέμα τα παλιά επαγγέλματα που χάθηκαν
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	1	Έτσι κι αλλιώς προβλέπεται από το ωρολόγιο πρόγραμμα. Εκτός αυτού όμως μου αρέσει να βλέπω τα παιδιά δραστήρια, να μη θέλουν να φύγουν από την τάξη, να προβληματίζονται, να συνειδητοποιούν ότι το σχολείο δεν είναι ξεκομμένο από την καθημερινότητά τους, να χαίρονται την συνεργασία και να δένονται μεταξύ τους μέσα από ευχάριστες δραστηριότητες.
#386:	Δάσκαλος/α-65,00	1	πρόγραμμα κατά του καπνίσματος
#156:	Δάσκαλος/α-63,75	1	"Με τη ματιά μας στο παρελθόν" περιβαλλοντικό και πολιτισμικό πρόγραμμα που εμπλέκει όλα τα μαθήματα.
#011:	Δάσκαλος/α-62,50	1	Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σχετικό με τη Θάλασσα.
#128:	Δάσκαλος/α-60,00	1	Την εφημερίδα της τάξης μας - Επιστολή στο Καστελόριζο
#264:	Δάσκαλος/α-50,00	1	Διατροφή-Δόντια
#410:	Δάσκαλος/α-41,25	1	Για τα ζώα.
#447:	Δάσκαλος - 80,00	1	Τίποτα επίσημο• με την παραμικρή ευκαιρία εργαζόμαστε διαθεματικά (όσο ο χρόνος το επιτρέπει).
#470:	Δάσκαλος - 71,25	1	Τα θρανία στο τμήμα μου είναι σε σχήμα "Π".
#460:	Δασκάλα - 88,75	1	τίτλος του PROJECT ήταν "το νερό" και αφορούσε το νερό από ιστορική, επιστημονική, λαογραφική και περιβαλλοντική άποψη
#486:	Δασκάλα - 67,50	1	Όχι, πάντα γιατί κάποιες φόρες δεν το επέτρεπε η πολύ στενόμακρη αίθουσα και υπήρχε δυσκολία επικοινωνίας των μαθητών μεταξύ τους. Ίσως και δικής μου δυσκολίας.
#487:	Δασκάλα - 60,00	1	είναι ρυθμισμένα ανάλογα την τάξη, αφού έχουμε παιδιά από την πρώτη έως την πέμπτη δημοτικού
#007:	Δάσκαλος/α-73,75	0	Το προγραμματίζω αν ξανακάνω την ίδια τάξη (Ε).
#077:	Δάσκαλος/α-61,25	0	Η κυριότερη αιτία είναι η έλλειψη χρόνου. Επίσης δεν έχω επιλέξει να εφαρμόσω ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδ/λίας.
#447:	Δάσκαλος - 80,00	0	Δυστυχώς η αίθουσα είναι υπερβολικά μικρή και δεν το επιτρέπει...
#498:	Δασκάλα - 58,75	0	Συγκεντρώνονται περισσότερο όταν είναι μόνα τους και εργάζονται.
#238:	Νηπιαγωγός-71,43	1	αποκριά
#206:	Νηπιαγωγός-69,64	1	"Η λίμνη των κύκνων" δραματοποίηση
#249:	Νηπιαγωγός-66,07	1	τα ζώα
#210:	Νηπιαγωγός-66,07	0	Είμαι εκτός αίθουσας
#028:	Νηπιαγωγός-58,93	1	Ηλιακό σύστημα και πλανήτες
#078:	Νηπιαγωγός-58,93	1	Ηλιακό σύστημα και πλανήτες
#289:	Νηπιαγωγός-44,64	0	λόγω παλαιότητας συναδέλφων που λειτουργούν με το παλαιό σύστημα
#194:	Νηπιαγωγός-33,93	1	Ανακύκλωση
#498:	Δασκάλα - 58,75	1	Για τη φετινή χρονιά υλοποιήσαμε 2 Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και 1 Πολιτιστικών Θεμάτων.
#486:	Δασκάλα - 67,50	1	λείπω κοντά 4 χρόνια από την τάξη. τώρα είμαι διδασκαλείο. έκανα μικρές τάξεις αλλά παλαιοτέρα είχαμε εργαστεί με τα παΐδια της Ε τάξης.
#491:	Γυμνάστρια - 60,71	1	προγραμμα αγωγης υγείας με θέμα την διατροφη

Πίνακας 55: Σχόλια για την Ερ. 21. Χρήση oμαδοσυνεργατικής διδασκαλίας

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#387:	Δάσκαλος/α-82,50	1	Μακάρι να είχαμε και κυκλικά τραπεζάκια αντί να ενώνουμε τα θρανία.
#325:	Δάσκαλος/α-78,75	1	Τα παιδιά έτι δουλεύουν καλύτερα και βοηθιούνται οι αδύνατοι μαθητές αρκετά. Ταυτόχρονα ομαδοποιούνται και κοινωνικοποιούνται ευκολότερα.
#165:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Ομάδες των 4-6 μαθητών
#198:	Δάσκαλος/α-71,25	1	είναι σε μορφή Π
#188:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Ανομοιογενείς ομάδες των τριών μαθητών.
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	1	4τράδες συνήθως
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	1	Είναι σε διάταξη Π για τα περισσότερα μαθήματα. Όταν τα έβαλα σε ομάδες δεν είχαν όλα καλή οπτική γωνία στον πίνακα, είχαν γυρισμένες τις πλάτες σε κάποιους συμμαθητές τους και δεν μου άρεζε που δεν κρατούσαν βλεμματική επαφή όλα μεταξύ τους. Έτσι εφαρμόζω ομαδοσυνεργατική των δύο ατόμων σε όλα τα μαθήματα(η μικρές ομάδες ήταν πιο λειτουργικές) και περισσότερων ατόμων στην Ευέλικτη ζώνη οπότε αναδιατάσσονται τα θρανία μόνο στην Ε.Ζ
#156:	Δάσκαλος/α-63,75	1	Άλλοτε τετράδες και άλλοτε δυάδες αλλάζοντας κάθε μήνα γιατί το κοινωνιόγραμμα της τάξης επιβάλλει εναλλαγές.
#011:	Δάσκαλος/α-62,50	1	Θέλω να μάθουν να συνεργάζονται μεταξύ τους και να αν απτύσσουν πρωτοβουλίες. Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία δίνει ευκαιρίες για κάτι τέτοιο.
#199:	Δάσκαλος/α-61,25	1	όχι συνέχεια, αλλά αρκετές φορές το χρόνο .
#273:	Δάσκαλος/α-58,75	1	τα έχω σε σχήμα Π για να βλέπουν όλα τα παιδιά στον πίνακα, να μην νιώθει κανένα παιδί μειονεκτικά και πάνω από όλα για να μάθουν την έννοια της συνεργασίας και την ευγενή άμιλλα.
#271:	Δάσκαλος/α-80,00	0	είναι ιδιωτικό σχολείο
#105:	Δάσκαλος/α-75,00	0	Είμαι δ/ντρια και στην τάξη που διδάσκω τα θρανία βρίσκονται σε διάταξη Π οπότε είναι δυνατή μόνο η συνεργασία σε δυάδα.
#007:	Δάσκαλος/α-73,75	0	Αρχικά το δοκίμασα αλλά επειδή το σχολείο ήταν ιδιωτικό και έγινε παρατήρηση για το θόρυβο στην τάξη άλλαξα τη διάταξη.
#230:	Δάσκαλος/α-70,00	0	Είναι σε Π
#466:	Δασκάλα - 71,25	0	Οι μαθητές αποτελούν ομάδες των δύο ατόμων, σε κάθε θρανίο και κατά περιίσταση τεσσάρων, ανά δύο γειτονικά θρανία, κυρίως σε μαθήματα όπως τα εικαστικά ή κάποιες εργασίτες στην Μελέτη Περιβάλλοντος.
#055:	Δάσκαλος/α-70,00	0	Αυτή τη στιγμή λόγω έξαρσης της γρίπης τα θρανία είναι σε σχήμα π
#320:	Δάσκαλος/α-65,00	0	σε πι. σε ολιγοθέσιο δεν γίνεται να χωριστούν τα τμήματα σε υποομάδες. Δεν υπάρχει χρόνος.
#030:	Δάσκαλος/α-61,25	0	όταν είναι σε ομάδες αποσπάται η προσοχή τους μιλούν μεταξύ τους παίζουν γελάνε κλπ
#184:	Δάσκαλος/α-61,25	0	απαγορεύτηκε λόγω γρίπης
#413:	Δάσκαλος/α-60,00	0	Επειδή είναι πρώτη τάξη. Σε επόμενες τάξεις ναι.
#128:	Δάσκαλος/α-60,00	0	Δεν επαρκεί ο χώρος. Ωστόσο δουλεύω με ομάδες.
#109:	Δάσκαλος/α-58,75	0	είναι σε σχήμα π
#261:	Δάσκαλος/α-51,25	0	δοκιμάστηκε και δεν ευδοκίμησε
#003:	Δάσκαλος/α-40,00	0	είναι πολλά τα παιδιά στην τάξη και δε χωράνε παρά μετωπικά....Αν μπορούσα θα είχα ομάδες όπως είχα πέρσι
#099:	Αγγλ. Φιλολ.-66,07		Και ναι και όχι. Αναλόγως το τμήμα. Ο δάσκαλος είναι αυτός που ορίζει την θέση των θρανίων εφόσον δεν υπάρχει στο σχολείο ειδική αίθουσα διδασκαλίας ξένης γλώσσας. Γενικά στα πιο ήσυχα τμήματα λειτουργούν οι ομάδες στη ανήσυχα τμήματα και αυτά που έχουν μαθητές με υψηλή μορφή παραβατικότητας τα θρανία είναι τοποθετημένα με τον παλιό γνωστό παραδοσιακό τρόπο.
#206:	Νηπιαγωγός-69,64	1	επιτρέπει τη συνεργασία και την ανταλλαγή απόψεων
#210:	Νηπιαγωγός-66,07	1	παρεούλα
#249:	Νηπιαγωγός-66,07	1	πάντα και έχει αποτέλεσμα στα παιδιά
#142:	Νηπιαγωγός-55,36	1	δουλεύω πολύ με ομάδες και εκπαιδεύω τα νήπια ώστε να αντ αποκρίνονται στους κανόνες που απαιτεί η συνεργασία.
#238:	Νηπιαγωγός-71,43		Ως νηπιαγωγός δεν έχουμε θρανία, αλλά τα τραπεζάκια δραστηριοτήτων είναι τοποθετημένα έτσι ώστε να διευκολύνουν την ομαδοσυνεργατική.
#133:	Νηπιαγωγός-41,07		το project προέκυψε από ερωτήματα των παιδιών σχετικά με το σώμα τους τα εσωτερικά και εξωτερικά τους όργανα και κάποιες λειτουργίες τους...

Πίνακας 56: Σχόλια για την Ερ. 22. Ενθάρρυνση μαθητών ως δασκάλων

Πίνακας 57: Σχόλια για την Ερ. 23. Καταγραφή τρόπου σκέψης

Πίνακας 58: Σχόλια για την Ερ. 24. Συζήτηση τρόπου εργασίας

 Πίνακας 59: Σχόλια για την Ερ. 25. Χρήση ερωταποκρίσεων

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#052:	Δάσκαλος/α-86,25	3	Τόσο που πολλές φορές ξεφεύγει από το όριο που τα παιδιά ανέχονται- θέλουν πιο έτοιμες και γρήγορες απαντήσεις. με παρηγορεί το ότι ο Καθ Διδακτικής κ. Ματσαγγούρας λέει ότι ένας καλός δάσκαλος μπορεί να κάνει τουλάχιστον 8 ερωτήσεις για να βοηθήσει τους μαθητές του να φτάσουν στην απάντηση!
#447:	Δάσκαλος - 80,00	3	Συνεργασία μαθητών, ανάπτυξη τρόπου σκέψης προς το ζητούμενο.
#470:	Δάσκαλος - 71,25	3	Δε μου αρέσει να τους παρέχω τη γνώση έτοιμη, θέλω να τους δείχνω τους τρόπους ώστε να φτάσουν οι ίδιοι σε αυτή.
#460:	Δασκάλα - 88,75	3	η γνώση που κατακτάται και δε δίνεται έτοιμη είναι εκείνη που μένει για πάντα εκεί....
#486:	Δασκάλα - 67,50	3	Προσπαθώ να τους οδηγήσω στη σωστή απάντηση, πολύ συχνά γιατί θέλω να νιώθουν ότι μπορούν να τη βρουν. Δε ξέρω τελικά αν είναι σωστός ο λόγος μου.
#011:	Δάσκαλος/α-62,50	2	απλώς η μέθοδος των ερωταποκρίσεων με βοηθά να ωθήσω "σκαλί - σκαλί" το μαθητή στη γνώση.
#003:	Δάσκαλος/α-40,00	2	Στους διαφορετικούς τρόπους επίλυσης κάποιου προβλήματος
#238:	Νηπιαγωγός-71,43	1	Στο νηπιαγωγείο εφαρμόζω τον διάλογο μεταξύ των παιδιών, και όχι τόσο συχνά τις ερωταποκρίσεις με τη διδάσκουσα
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Πιο πολύ με ενδιαφέρει η διαδρομή της σκέψης. Αν είναι λάθος, το βλέπουμε εκείνη την ώρα και το ψάχνουμε μαζί.
#332:	Δάσκαλος/α-58,75	1	πιστεύω πως πρέπει να είναι έτοιμοι να απαντήσουν σε ότι τους ρωτάω (και σχετίζεται με το μάθημα) με ευκολία αν είναι πράγματι διαβασμένοι.
#316:	Αγγλ. Φιλολ.-42,86	0	Αυτή η μέθοδος, την οποία χρησιμοποιούσε και ο Σωκράτης, χρησιμοποιείται σε πολλούς τομείς και είναι ένας έξυπνος και χρήσιμος τρόπος, ώστε εκτός από το να βγάλεις από τον άλλο τη σωστή απάντηση, να τον κάνεις να πειστεί ότι την ήξερε.

Πίνακας 60: Σχόλια για την Ερ. 26. Χρήση απομνημόνευσης

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	Μαθ.: 3 Γλ.:3 Φυσ.:3 Ιστ.:	Δίνω κομμάτια να τα μελετήσουν, να γράψουν κάποιο σχόλιο, να πουν την επόμενη μέρα κάτι αλλά ποτέ απομνημόνευση. Επιδιώκω να θυμούνται πράγματα αλλά μέσα από την επανάληψη
#188:	Δάσκαλος/α-71,25	Μαθ.: 3 Γλ.:3 Φυσ.: Ιστ.:	Αν το ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ, τότε θα το μάθουν. Επειδή είναι μόνο 7 χρονών, τους βοηθά να συνδέουν κάτι με εικόνες, παραμύθια κλπ. Μερικές φορές επινοούν οι ίδιοι "ιστορίες" για να εξηγήσουν κάτι.
#470:	Δάσκαλος - 71,25	Μαθ.: 3 Γλ.:2 Φυσ.:3 Ιστ.:2	Η παπαγαλία δεν ενδείκνυται ως μέθοδος πλέον.
#447:	Δάσκαλος - 80,00	Μαθ.: 2 Γλ.:2 Φυσ.:2 Ιστ.:2	Μόνες εξαιρέσεις οι κανόνες ορθογραφίας και η προπαίδεια. Τα άλλα έρχονται με επαναλήψεις και συχνή εξάσκηση.
#450:	Δασκάλα - 82,50	Μαθ.: 2 Γλ.:2 Φυσ.:1 Ιστ.:0	στη Φυσική με ενδιαφέρει να χρησιμοποιούν σωστά την ορολογία, γι αυτό ζητώ απομνημόνευση κάποιες φορές
#413:	Δάσκαλος/α-60,00	Μαθ.: 2 Γλ.:2 Φυσ.: Ιστ.:3	Δεν έχω διδάξει σε τάξη που κάνουν Φυσική.
#265:	Δάσκαλος/α-85,00	Μαθ.: 2 Γλ.:2 Φυσ.: Ιστ.:	Δεν ζητώ απομνημόνευση. Στόχος είναι να κατακτήσει τις πληροφορίες φυσικά και αβίαστα μέσω της κατανόησης και της εξάσκησης.
#320:	Δάσκαλος/α-65,00	Μαθ.: 2 Γλ.:2 Φυσ.: Ιστ.:	κυρίως για τις καταλήξεις των ρημάτων
#008:	Δάσκαλος/α-82,50	Μαθ.: 2 Γλ.:1 Φυσ.:2 Ιστ.:0	Διότι πιστεύω ότι αν απομνημονεύουν το μάθημα της Ιστορίας έχουν τη δυνατότητα να εκφράζονται καλύτερα
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	Μαθ.: 2 Γλ.:1 Φυσ.:2 Ιστ.:0	Στην ιστορία, ειδικά στις μικρές τάξεις δε βλέπω άλλο δρόμο.
#460:	Δασκάλα - 88,75	Μαθ.: 2 Γλ.:0 Φυσ.:1 Ιστ.:0	σε μαθήματα όπως η ιστορία είναι απαραίτητη κάποιες φορές η απομνημόνευση (ημερομηνιών, ονομάτων, γεγονότων κ.λπ)
#052:	Δάσκαλος/α-86,25	Μαθ.: 1 Γλ.:1 Φυσ.:1 Ιστ.:1	Πρέπει να οδηγήσουμε τα παιδιά στον επιστημονικό εγγραμματισμό: αυτό θα γίνει ΚΑΙ αν κατανοούν και αποκωδικοποιούν σωστά τη γλώσσα της κάθε επιστήμης. έτσι μαθαίνοντας να χρησιμοποιούν το σωστό λεξιλόγιο θα τους βοηθήσουμε να το εσωτερικοποιησουν και να το χρησιμοποιήσουν σωστά. Βέβαια η αποστήθιση με βρίσκει αντίθετη, αλλά τη χρησιμοποιώ περιορισμένα για απομνημόνευση λεξιλογίου και σωστής ορολογίας
#077:	Δάσκαλος/α-61,25	Μαθ.: 1 Γλ.:1 Φυσ.: Ιστ.:1	Στα Μαθηματικά εννοώ την προπαίδεια ή κάποιον αλγόριθμο.
#003:	Δάσκαλος/α-40,00	Μαθ.: 1 Γλ.:1 Φυσ.: Ιστ.:	Δεν το έχω κάνει ποτέ και ούτε είχα σκεφτεί ποτέ να κάνω κάτι τέτοιο! Νομίζω ότι πρέπει να το σκεφτώ αυτό...
#486:	Δασκάλα - 67,50	Μαθ.: 1 Γλ.:0 Φυσ.:1 Ιστ.:1	αν κι αυτή την τεχνική εξασκώ συχνά, Όμως συζητώ πάρα πολύ (ακόμα και σε μικρές τάξεις) μαζί τους και προσπαθούμε να έχουμε κριτική σκέψη.
#487:	Δασκάλα - 60,00	Μαθ.: 0 Γλ.:0 Φυσ.:3 Ιστ.:0 0	Δίδασκα Ιστορία, Γλώσσα και σπάνια Μαθηματικά κυρίως στην Τετάρτη Δημοτικού.
#246:	Δάσκαλος/α-81,25	Μαθ.: 0 Γλ.:0 Φυσ.:2 Ιστ.:2	Στα μαθηματικά κάποιες φορές χρειάζεται η απομνημόνευση ,όπως στον πολλαπλασιασμό
#274:	Δάσκαλος/α-86,25	Μαθ.: 0 Γλ.:0 Φυσ.:0 Ιστ.:0	Στο μάθημα της Ιστορίας απομνημονεύουν κάθε φορά την επικεφαλίδα του μαθήματος και λέξεις κλειδιά που έχουμε υπογραμμίσει και είναι απαραίτητες για τη σωστή απόδοση του νοήματος. το υπόλοιπο κείμενο το αποδίδουν με δικά τους λόγια ακολουθώντας συγκεκριμένα βήματα ανάπτυξης παραγράφου. Στη γλώσσα, τα μαθηματικά και τη φυσική αποστηθίζουν μόνον κανόνες, οι οποίοι έτσι και αλλιώς δεν αποδίδονται διαφορετικά.
#352:	Δάσκαλος/α-76,25	Μαθ.: 0 Γλ.:0 Φυσ.: Ιστ.:0	Να απομνημονεύσουν ναι, όχι να αποστηθίσουν.
#259:	Δάσκαλος/α-70,00	Μαθ.: Γλ.:2 Φυσ.:1 Ιστ.:	Σημασία έχει η κατανόηση... Εφόσον κάτι γίνει κατανοητό τότε γίνεται και εφαρμόσιμο και άρα...
#099:	Αγγλ. Φιλολ.-66,07	Μαθ.: Γλ.: Φυσ.: Ιστ.: 1	Οτιδήποτε μαθαίνουμε στηρίζεται σε προηγούμενη γνώση. Είναι σημαντικό να έχουμε απομνημονεύσει ορισμένα βασικά στοιχεία σε κάθε μάθημα για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε παρακάτω. Φυσικά η απομνημόνευση θα είναι στο τέλος μιας σειράς ενεργειών στην τάξη. Θέλω να πω πρώτα θα κάνουμε το warm up όπου θα ανασύρουμε στη μνήμη των μαθητών τα πράγματα που ήδη γνωρίζουν ύστερα θα τους παρουσιάσουμε το καινούριο που θα το επεξεργαστούμε με διάφορους τρόπους και η προσπάθεια απομνημόνευσης της "ουσίας" και του περισσότερου σημαντικού θα έρθει στο τέλος.
#237:	Αγγλ. Φιλολ.-50,00	Μαθ.: Γλ.:2 Φυσ.: Ιστ.:	Δεν πιστεύω στην απομνημόνευση κανόνων. Πιστεύω περισσότερο στην κατανόηση της εφαρμογής ενός κανόνα στην πράξη.
#316:	Αγγλ. Φιλολ.-42,86	Μαθ.: Γλ.: Φυσ.: Ιστ.: 3	Προσπαθώ να τους περνάω τους κανόνες με πρωτότυπους τρόπους έτσι ώστε να τους μένουν την ώρα της παράδοσης. Έπειτα, με ασκήσεις να μάθουν καλύτερα τον κανόνα.
#373:	Μουσικής-58,93	Μαθ.: Γλ.: Φυσ.: Ιστ.: 0	το απομνημονεύουν με τις συνεχείς αναφορές
#238:	Νηπιαγωγός-71,43	Μαθ.: 3 Γλ.:3 Φυσ.:3 Ιστ.:3 3	Η απομνημόνευση, ακόμη και ενός ποιήματος δεν βοηθάει στην εκμάθηση, παρά μόνο στη συγκράτηση της πληροφορίας για συγκεκριμένο χρόνο.
#142:	Νηπιαγωγός-55,36	Μαθ.: Γλ.: Φυσ.: Ιστ.: 1	μικρά ποιήματα γλωσσοδέτες εκφράσεις αναδιήγηση μικρών ιστοριών.

 Πίνακας 61: Σχόλια για την Ερ. 27. Χρήση προτυποποιημένων -ανοικτών ασκήσεων

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#077:	Δάσκαλος/α-61,25	3	Στη γραμματική τις φόρμες κλίσης των κλιτών μερών του λόγου.
#466:	Δασκάλα - 71,25	3	Φυσική είναι για τη Β΄ Δημοτικού η Μελέτη Περιβάλλοντος.
#008:	Δάσκαλος/α-82,50	2	Είναι πιο εύκολες στη διόρθωση
#259:	Δάσκαλος/α-70,00	2	Στο σχολείο μου λειτουργούμε πιλοτικά με σύστημα "δάσκαλος και γνωστικό αντικείμενο"
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	2	Με τις προτυποποιημένες που είναι σχετικά εύκολες μπορούν πολλά παιδιά να απαντήσουν και έτσι να αισθάνονται ότι τα καταφέρνουν
#144:	Δάσκαλος/α-58,75	2	Εξαρτάται από το επίπεδο των μαθητών της τάξης.
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Δυστυχώς υπάρχει μεγάλο πρόβλημα έκφρασης. Τα καταφέρνουν περισσότερο στις παιχνιδο-ασκήσεις και δεν απογοητεύονται.
#486:	Δασκάλα - 67,50	1	Στα μαθηματικά ομολογουμένως δυσκολεύομαι να έχω ανοιχτές.
#086:	Αγγλ. Φιλολ.-73,21	0	Επειδή εργάζομαι σε Κέντρο Ξένων Γλωσσών τα διαγωνίσματα είναι έτοιμα από τους εκδοτικούς οίκους.
#316:	Αγγλ. Φιλολ.-42,86	0	Πολύ σπάνια, γιατί αυτό σημαίνει πως δεν γράψουν δικές τους σκέψεις, αλλά ένα μείγμα των δικών τους και των συμμαθητών τους.

 Πίνακας 62: Σχόλια για την Ερ. 28. Ελαστικότητα στη συνεργασία

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#387:	Δάσκαλος/α-82,50	3	είναι έγκλημα να μην το επιτρέπει κανείς αυτό!
#230:	Δάσκαλος/α-70,00	3	Στην πράξη το επιτρέπω λίγο.
#055:	Δάσκαλος/α-70,00	3	Όχι στα διαγωνίσματα.
#320:	Δάσκαλος/α-65,00	3	όταν γράφουν παραγράφους (β ταξη), πάντα είναι μόνοι τους.
#486:	Δασκάλα - 67,50	3	μόνο όταν υπάρχει διαγώνισμα δεν αφήνω να συνομιλήσουν. σε άλλες στιγμές μου αρέσει να συζητούν και να επικοινωνούν μεταξύ τους. μαθαίνω τον τρόπο σκέψης του και πολλές φόρες με εντυπωσιάζει ή με αιφνιδιάζει.
#265:	Δάσκαλος/α-85,00	2	Ενισχύω την ομαδική και εταιρική εργασία. Μπορούν να συνομιλούν μεταξύ τους για το μάθημα γιατί έτσι προωθείται η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια.
#303:	Δάσκαλος/α-83,75	2	ομάδα σημαίνει επικοινωνία, δε γίνεται να μη μιλούν, απλά υπάρχουν προσυμφωνημένοι κανόνες
#186:	Δάσκαλος/α-81,25	2	Αν συζητούν για αυτό που κάνουν, σαφώς.
#288:	Δάσκαλος/α-73,75	2	όταν κάτι γίνεται ομαδικά ναι. αλλιώς ο καθένας σκέπτεται μόνος του και στο τέλος συζητάμε τις απαντήσεις.
#165:	Δάσκαλος/α-71,25	2	Είναι πολύ συχνό να τους ζητήσω να συνεργαστούν και να προετοιμάσουν όλοι μαζί μια εργασία.
#011:	Δάσκαλος/α-62,50	2	στις ομαδικές εργασίες ναι.
#077:	Δάσκαλος/α-61,25	2	Στην Ιστορία πληροφορίες των κειμένων.
#144:	Δάσκαλος/α-58,75	2	Αν πρόκειται για εξάσκηση ΝΑΙ. Αν πρόκειται για έλεγχο κατάκτησης της γνώσης που δίδαξα :ΟΧΙ
#489:	Δάσκαλος - 77,50	2	Συμφωνούμε για τους κανόνες κατα περίπτωση.
#470:	Δάσκαλος - 71,25	2	Είναι κ αυτό μια μορφή ομαδοσυνεργατικής μεθόδου.
#008:	Δάσκαλος/α-82,50	1	βοηθάει τους πιο αδύνατους
#330:	Δάσκαλος/α-71,25	1	Πρέπει και να σκέφτονται μόνοι τους ώστε να μπορούν να συμβάλουν στη συζήτηση μετά.
#371:	Δάσκαλος/α-70,00	1	Θα προτιμούσα να λύνει ο καθένας την άσκηση μόνος του.π.χ ένας κακός μαθητής δεν θα είναι δίκαιο να πάρει βαθμό όσο και ένας καλός. Η "αντιγραφή" είναι κακό για τον ίδιο το μαθητή. Πρέπει να βλέπουμε τις σκέψεις όλων των μαθητών για να δούμε που έχουν τα λεγόμενα "κενά" για να τους τα καλύψουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	1	Όχι μόνο φύλλα εργασίας αλλά και τις ασκήσεις τους σε όλα τα μαθήματα τις λύνουν σε δυάδες. Οι λόγοι έχουν αναφερθεί παρ απάνω
#237:	Αγγλ. Φιλολ.-50,00	2	Μόνο όταν η φύση της εργασίας το επιτρέπει, τότε μόνο ενθαρρύνω τη συνεργασία κατά ομάδες, και μόνο όταν αυτό γίνεται σε ήρεμους τόνους χωρίς η μία ομάδα να ενοχλεί την άλλη με οποιοδήποτε τρόπο.
#397:	Γυμναστής-53,57		Τις περισσότερες φορές το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος Φ. Αγωγής προϋποθέτει συνεργασία
#318:	Καλλιτεχν.-51,79		στο μάθημα της θεατρικής αγωγής δουλεύουν πολύ συχνά σε ομάδες.
#238:	Νηπιαγωγός-71,43		Τα παιδιά μαθαίνουν πιο εύκολα από συνομηλίκους, παρά από τον/την διδάσκοντα/ουσα.

Πίνακας 63: Σχόλια για την Ερ. 29. Χρήση πραγματικών προβλημάτων

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#387:	Δάσκαλος/α-82,50	3	Αν τα παιδιά δεν μάθουν κάτι στα πλαίσια της καθημερινότητας τότε το μόνο σίγουρο είναι πως θα τα ξεχάσουν όλα. μπορεί ένας μαθητής να είναι άριστος στα μαθηματικά και να πάει να αγοράσει κάτι και να μην μπορεί να κάνει έναν υπολογισμό. τα πάντα πρέπει να διδάσκονται στα πλαίσια της κοινωνίας. το σχολείο είναι η ζωή, δεν είναι η προετοιμασία για τη ζωή!
#447:	Δάσκαλος - 80,00	3	Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για εμπέδωση. Μετά τις πρώτες φορές το κάνουν μόνα τους (δεν τα προλαβαίνεις!).
#486:	Δασκάλα - 67,50	2	Δυσκολεύομαι να το λειτουργήσω αλλά και δεν είχα παλιότερα την ιδέα ότι αυτό είναι καλό για τα παιδιά.
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	1	Θέλω να ανατρέψω την εντύπωση που έχουν οι μαθητές για το σχολείο ότι είναι έξω από τη ζωή
#003:	Δάσκαλος/α-40,00		π.χ. στη Γλώσσα να μάθουν να κλίνουν το ουσιαστικό ή το ρήμα σωστά.
#088:	Νηπιαγωγός-71,43		Μόνο με την επίλυση πραγματικών "προβλημάτων" προάγουμε τη γνώση των παιδιών.
#318:	Καλλιτεχν.-51,79		Μέσα από ιστορίες και αυτοσχεδιασμούς

Πίνακας 64: Σχόλια για την Ερ. 30. Ετεροαξιολόγηση

α/α	Ειδικότητα και "βαθμός"	Απ.	Σχόλιο
#447:	Δάσκαλος - 80,00	3	Όταν, βέβαια, οι προσπάθειες έχουν αποτέλεσμα...
#486:	Δασκάλα - 67,50	3	συνήθως γίνεται με συζήτηση μεταξύ τους για συμπλήρωση κάποιου ημιτελούς θέματος από κάποιον ή για να εντοπίσουν ασάφειες. σε ορθογραφία ή λύση άσκησης πάλι.
#265:	Δάσκαλος/α-85,00	2	Μόνο όμως όταν πρόκειται για θετική αξιολόγηση και ενθάρρυνση της προσπάθειας των μαθητών.
#186:	Δάσκαλος/α-81,25	2	Προσπαθώ οι συμμαθητές να καταλαβαίνουν την προσπάθεια που κάνουν οι συμμαθητές τους και με αυτόν τον τρόπο εξομαλύνονται οι κόντρες και ενισχύεται η μαθησιακή διαδικασία και η φιλία μεταξύ τους.
#288:	Δάσκαλος/α-73,75	2	να διορθώσει ο ένας την ορθογραφία του άλλου
#036:	Δάσκαλος/α-66,25	2	Για να αποδέχονται την κριτική θετική και αρνητική και να μην εκλαμβάνουν την κριτική για το έργο ως προσωπική. Θέλει όμως λεπτούς χειρισμούς από τον εκπαιδευτικό εκπαίδευση των παιδιών. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τέτοιες διαδικασίες θέλουν το χρόνο τους και δεν τον έχουμε άπλετο.
#339:	Δάσκαλος/α-58,75	2	Στην περίπτωση που κάποιος μαθητής κάνει κάποιο λάθος π.χ. στον πίνακα ερωτώνται οι υπόλοιποι αν συμφωνούν και αν υπάρχει κάποιο λάθος να το διορθώσουν.
#052:	Δάσκαλος/α-86,25	1	Μόνο όταν δώσω σαφή κριτήρια αξιολόγησης και μόνο όταν γίνει για όλη την τάξη- όχι μόνο σε κάποιους μαθητές
#274:	Δάσκαλος/α-86,25	1	Αυτό γίνεται συνήθως όταν πρόκειται για ομαδική εργασία και στο μάθημα της Έκθεσης.
#197:	Δάσκαλος/α-81,25	1	Υπήρξαν παράπονα μούτρα κι αμφισβητήσεις
#271:	Δάσκαλος/α-80,00	1	γιατί τα παιδιά είναι σκληρά και μερικές φορές κοροϊδεύουν και αποδοκιμάζουν μια προσπάθεια που εγώ θεωρώ πολύ σημαντική από κάποιο αδύναμο μαθητή
#112:	Δάσκαλος/α-66,25	1	Μόνο όταν πρόκειται για θετική αξιολόγηση
#320:	Δάσκαλος/α-65,00	1	μόνο αν είναι καλός, όχι όταν είναι αδύναμος.
#019:	Δάσκαλος/α-62,50	1	το πιο πιθανό είναι να τον κοροϊδέψουν και δεν θέλω να συμβεί κάτι τέτοιο.
#273:	Δάσκαλος/α-58,75	1	Για να μην φέρω τον άλλο μαθητή σε δύσκολη θέση επειδή αντιμετωπίζουμε στο σχολείο θέμα ρατσισμού το οποίο ευτυχών όλοι οι δάσκαλοι με τον διευθυντή λόγω καλής συνεργασίας το κρατάμε σε ήπιο βαθμό.
#396:	Δάσκαλος/α-57,50	1	Μόνο θετικά
#167:	Δάσκαλος/α-57,50	1	ΜΟΝΟ ΑΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ ΕΝΟΣ ΑΔΥΝΑΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ
#460:	Δασκάλα - 88,75	1	εξαρτάται από το κλίμα που επικρατεί στις σχέσεις των παιδιών και την εκάστοτε περίπτωση.
#371:	Δάσκαλος/α-70,00	0	Αυτό είναι δουλειά του δασκάλου
069:	Δάσκαλος/α-62,50	0	Ποιοι είναι οι συμμαθητές;
#099:	Αγγλ. Φιλολ.-66,07	0	Τα παιδιά τείνουν να είναι σκληρά και αυστηρά με τους συμμαθητές τους όταν τα βάζεις στη θέση του δασκάλου. Δεν το κάνω γιατί δεν μπορώ να προβλέψω τι θα πούνε κυρίως όταν θα είναι να αναφερθούνε σε κάποιον αδύνατο στα μαθήματα συμμαθητή τους ή σε κάποιον που τον έχουν άχτι από το διάλειμμα ή δεν τον κάνουν γενικά παρέα. Μπορεί οι χαρακτηρισμοί τους να μην έχουν την κατάλληλη ευαισθησία και να πληγώσουν κάποιους συμμαθητές τους παρουσία όλης της τάξης.
#318:	Καλλιτεχν.-51,79	2	Η αξιολόγηση ξεκινά με τη φράση "μου άρεσε.." και μετά "θα μπορούσε να ..για να είναι καλύτερο για μένα"
#206:	Νηπιαγωγός-69,64	2	συνήθως αναθέτω σε μια ομάδα μαθητών να παρουσιάσουν το παρακάτω μάθημα. Τους δίνω υλικό και τους ζητώ αν έχουν οποιαδήποτε απορία να απευθυνθούν σε μένα. Στη συνέχεια και αφού παρουσιάσουν το μάθημα, ζητούν από τα παιδιά να γράψουν τεστ τα οποίο βαθμολογεί ή ομάδα. Η τελική αξιολόγηση είναι δική μου(συνήθως είναι πολύ αυστηρή η αξιολόγηση των μαθητών προς τους συμμαθητές τους)
#088:	Νηπιαγωγός-71,43	0	Στο νηπιαγωγείο δεν συγκρίνουμε ποτέ ικανότητες παιών μεταξύ τους, παρά του κάθε παιδιού με τον εαυτό του.