Επιμέλεια Ιστοχώρου: Διον. Κ. Παρούτσας
ΚΥΡΙΑΚΗ Η' ΛΟΥΚΑ (Λουκά κεφ. ι' στίχοι 25-37).
6. Ο καλός Σαμαρείτης.
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το σημερινό Ευαγγέλιο μας φανερώνει με την παραβολή του καλού Σαμαρείτη, ποιος είναι ο πλησίον μας και τι πρέπει να κάνουμε γι' αυτόν. Ο Κύριος μας διηγείται την ωραιότατη παραβολή του καλού Σαμαρείτη, παίρνοντας αφορμή από την ερώτηση του νομικού (= δασκάλου του μωσαϊκού Νόμου): «Και ποιος είναι πλησίον μου;» (Λουκ. ι' 29).
Β. ΚΕΙΜΕΝΟ
| ΑΡΧΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ | ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ |
|
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ νομικὸς τὶς πρόσηλθε τῷ Ἰησοῦ ἐκπειράζων αὐτὸν καὶ λέγων διδάσκαλε, τὶ ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; ὃ δὲ εἶπε πρὸς αὐτὸν ἐν τῷ νόμῳ τι γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις; ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχῦός σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. Εἶπε δὲ αὐτῷ· ὀρθῶς ἀπεκρίθης· τοῦτο ποιεῖ καὶ ζήσει. Ταὐτὸν |
Εκείνο τον καιρό κάποιος νομικός πλησίασε τον Ιησού πειράζοντας τον και λέγοντας· Διδάσκαλε, τι πρέπει να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή; Και ο Ιησούς του είπε· Τι είναι γραμμένο στο Νόμο; Πώς διαβάζεις; Και ο νομικός αποκρίθηκε και είπε· Θα αγαπήσεις τον Κύριο που είναι ο Θεός σου με όλη σου την καρδιά και με όλη σου την ψυχή και με όλη σου τη δύναμη και με όλη σου τη σκέψη και τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. Τότε του είπε ο Ιησούς· Ορθά αποκρίθηκες- αυτό να κάνεις και θα ζήσεις. |
|
Ὁ δὲ θέλων δικαιοὺν ἑαυτὸν εἶπε πρὸς τὸν Ἰησοῦν· καὶ τίς ἐστί μου πλησίον; ὑπολαβὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· ἄνθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἱεριχῶ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσεν οἱ καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀάπηλθον ἀφέντες ἡμιθανῆ τυγχάνοντα. Κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκείνῃ, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπαρῆλθεν. Ὁμοίως δὲ καὶ Λευίτης γενόμενος κατὰ τὸν τόπον ἐλθὼν καὶ ἰδὼν ἀντιπαρῆλθε. |
Μα ο νομικός, θέλοντας να δικαιολογηθεί είπε στον Ιησού· Και ποιος είναι ο πλησίον μου; Τότε παίρνοντας λόγο ο Ιησούς είπε. Ένας άνθρωπος κατέβαινε από τα Ιεροσόλυμα στην Ιεριχώ και έπεσε στα χέρια ληστών οι ληστές αφού τον έγδυσαν και τον έδειραν, έφυγαν και τον αφήκαν μισοπεθαμένο. Έτυχε τότε και κατέβαινε στο δρόμο εκείνο ένας ιερέας που τον είδε και προσπέρασε το ίδιο και ένας λεβίτης, που βρέθηκε σ εκείνο τον τόπο, ήλθε, είδε και προσπέρασε. |
|
Σαμαρείτης δὲ τὶς ὀδεύων ἦλθε κατ’ αὐτόν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη, καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος ἤγαγεν αὐτὸν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ- καὶ ἐπὶ τὴν αὔριον ἐξελθών, ἐκβαλῶν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ - ἐπιμε-λήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ, τὶ ἂν προσδαπανήσης, ἐγὼ ἐν τῷ ἐπανέρχεσθαι μὲ ἀποδώσω σοί. |
Και κάποιος Σαμαρείτης που οδοιπορούσε ήλθε προς τα εκεί και όταν τον σπλαχνίστηκε- και αφού πλησίασε του έδεσε καλά τα τραύματα πλένοντας τα με κρασί και βάζοντας επάνω λάδι και αφού τον ανέβασε στο ζώο του τον έφερε στο πανδοχείο και τον φρόντισε. Και την άλλη μέρα που έφυγε έβγαλε και έδωκε δυο δηνά ρια στον πανδοχέα, και του είπε: φρόντισε τον και αν τύχει και ξοδέψεις κάτι παραπάνω, εγώ στο γυρισμό μου θα στο πληρώσω. |
|
Τις οὖν τούτων τῶν τριῶν πλησίον δοκεῖ σοὶ γεγονέναι τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστάς; ὁ δὲ εἶπεν ὁ ποιήσας τὸ ἔλεος μετ’ αὐτοῦ. Είπεν οὖν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς- πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως». |
Ποιος λοιπόν σου φαίνεται πως από αυτούς τους τρεις έγινε πλησίον σ εκείνον που έπεσε στα χέρια των ληστών; Και ο νομικός είπε- εκείνος που τον πόνεσε και τον κοίταξε. Του είπε λοιπόν ο Ιησούς- Πήγαινε και κάνε και συ το ίδιο. |
Γ. ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
1. Ο νομικός ήταν ο πολυδιαβασμένος άνθρωπος της εποχής του. Μελετούσε και εξηγούσε το Νόμο. Νόμιζε πως μπορεί με τις ατέλειωτες συζητήσεις του να πειράζει τον Ιησού. Ο Κύριος όμως του έδωσε να καταλάβει πως άλλο πράγμα είναι να είσαι διαβασμένος και να κάνεις τον έξυπνο, και άλλο είναι να είσαι καλός και χρήσιμος στην κοινωνία. Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη είναι από τα ωραιότερα κείμενα του ιερού Ευαγγελίου. Η αγάπη μας προς τον πλησίον που μπορεί μάλιστα να είναι Και ο εχθρός μας αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για να κληρονομήσουμε τον Παράδεισο. Είναι η κοινωνία της αγάπης του Θεού μι; τους πιστούς ανθρώπους.
Η διαγωγή του ιερέα απέναντι στον πληγωμένο είναι απαράδεκτη. Ο ιερέας αγαπούσε περισσότερο από τους άλλους Τον εαυτό του. Φοβήθηκε μήπως την ώρα που θα βοηθούσε τον Πληγωμένο ξαναπερνούσαν και πάλι οι ληστές οπότε μπορεί να Τον κακοποιούσαν και να τον σκότωναν. Γι αυτό και πήρε εύκολα την απόφαση του. Έκανε πως δεν είδε το δυστυχισμένο άνθρωπο και έτσι συνέχισε το δρόμο του χωρίς καμιά φροντίδα για τον πλησίον, τον αδελφό του. Την ίδια ακριβώς απαράδεκτη διαγωγή έδειξε και ο Λεβίτης, που αδιαφόρησε για τον πληγωμένο άνθρωπο και προχώρησε στη δουλειά του.
Ο τρίτος οδοιπόρος ήταν Σαμαρείτης. Πλησίασε το δύστυχο άνθρωπο και άρχισε να τον περιποιείται, παρόλο που ανά γνώρισε ότι είναι Ιουδαίος, δηλαδή ο εχθρός του. Του πρόσφερε τις πρώτες βοήθειες και ύστερα τον παράδωσε στο πανδοχείο για να τον φροντίσουν καλύτερα. Λησμόνησε τον εαυτό του, ξέχασε τους φόβους και τους κινδύνους των ληστών και πρόσφερε στον εχθρό του ό,τι πιο πολύτιμο είχε: τη ν αγάπη του μέσα από την καρδιά του.
4. Ο Κύριος μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι ο πλησίον είναι ο κάθε συγκεκριμένος άνθρωπος, που βρίσκεται πολύ κοντά μας. Ο Χριστός θέλει να δείχνουμε πάνω στην πράξη την αγάπη μας στο συνάνθρωπο μας. Μπορούμε να αρχίζουμε από τους ανθρώπους της οικογένειας μας, της γειτονιάς μας, της ενορίας μας, του σχολείου μας. Ο καθένας θέλει την αγάπη και τη βοήθεια μας. Δεν πρέπει να την αρνούμαστε, αν θέλουμε να εφαρμόζουμε το θέλημα του Κυρίου στη ζωή μας. Έχουμε τους συμμαθητές και τους γνωστούς μας. Ο καθένας έχει τις ανάγκες του και μπορούμε εμείς να τον βοηθήσουμε με την αγάπη μας. Ας κάνουμε και μείς κάτι γι αυτούς για να βοηθούμε πάνω στα πράγματα τον πλησίον μας.
Δ ΔΙΔΑΓΜΑ:
«Ο ποιήσας το έλεος μετ΄ αυτού (= είναι ο πραγματικός πλησίον). Πορεύου (= πήγαινε) και συ ποίει ομοίως ( = κάνε και συ το ίδιο) (Λουκά ι 37).
Ε ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΚΚΛ. ΠΑΤΕΡΩΝ
«Δεν ονόμασε πλησίον ούτε τον ιερέα, ούτε το Λεβίτη, αλλά εκείνον, που σύμφωνα με τις θρησκευτικές αντιλήψεις χαρακτηριζόταν από τους Ιουδαίους ως παραπεταμένος. Δηλαδή, εννοώ το Σαμαρείτη, εκείνο τον αποξενωμένο εχθρό. Μόνον αυτόν χαρακτήρισε ως αληθινά πλησίον, επειδή εφάρμοσε την πραγματική αγάπη και το έλεος» (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος).
ΣΤ ΑΣΚΗΣΕΙΣ - ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Τι μας διδάσκει η παραβολή του καλού Σαμαρείτη;
2. Ποιος είναι ο πραγματικός πλησίον μας;
3. Τι σημεία υπογραμμίζεις από τη διαγωγή του καλού Σαμαρείτη;
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΪΤ