Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού

Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού (από έκδοση του ΚΕΘΕΑ εγκεκριμένη από το Π.Ι.)

Ενότητα 5. Αντιμετωπίζω προκλήσεις

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΙΤΛΟΣ		5.1 Εισαγωγή στον κριτικό τρόπο σκέψης
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ		45 - 60 λεπτά
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1		Γύρος της ομάδας γρήγορα. Μια επιλογή που έκανα σήμερα. Τι επηρεάζει τις αποφάσεις μας;
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2		Λήψη αποφάσεων βρίσκω τρόπους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3		Η Δημοπρασία του παλιού βρώμικου κουρελιού. Σκέφτομαι κριτικά η αλήθεια που κρύβει κάποιο μήνυμα. Συνέχεια και αξιολόγηση
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ		Συζήτηση και ανταλλαγή σε κύκλο ερωτήσεις κλειδιά. Αξιολόγηση «Το μήνυμα μου για την κριτική σκέψη είναι...».
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ		Ζητήστε από τα παιδιά: να εφαρμόσουν την κριτική σκέψη στις εκπομπές κάι διαφημίσεις που βλέπουν στην τηλεόραση. να προετοιμάσουν μια διαφήμιση για τη Δημοπρασία του παλιού βρώμικου κουρελιού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ

Αυτό το μάθημα αποτελεί απλώς εισαγωγή στην κριτική σκέψη και τη λήψη αποφάσεων. Η κριτική σκέψη, η αξιολόγηση, η πρόβλεψη του αποτελέσματος και η λήψη αποφάσεων που βασίζεται σε αυτά είναι μια διαρκής διαδικασία που απαιτεί συνεχή πρακτική σε διάφορες καταστάσεις.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Να βοηθήσει τα παιδιά:

να κατανοήσουν τη σημασία της επιλογής και της λήψης αποφάσεων στη ζωή τους.
να ερευνήσουν τους παράγοντες πού επηρεάζουν την επιλογή και τις αποφάσεις.
να εντοπίσουν μια απλή στρατηγική που θο τους βοηθάει να παίρνουν αποφάσεις.
να ερευνήσουν και να εφαρμόσουν την κριτική σκέψη.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ

μολύβια, στυλό, χαρτιά.
έναν πίνακα ή μεγάλα χαρτιά και χοντρούς μαρκαδόρους.
κασετόφωνο και μουσική.
ένα βρώμικο, σκισμένο ύφασμα ή ξεσκονόπανο, πάνω σε ένα όμορφο μαξιλάρι στολισμένο με λουλούδια.
μάρκες ή ψεύτικα χρήματα, αρκετά ώστε να πάρει το κάθε παιδί τουλάχιστον από τρία.
κομμένα συννεφάκια σκέψης για να φτιάξουμε ένα διάγραμμα «Κριτικής σκέψης» στον τοίχο.
ένα φύλλο χαρτί με συνηθισμένες καταστάσεις που απαιτούν να πάρουμε κάποια απόφαση τα παιδιά μπορούν να εντοπίσουν τέτοιες, π.χ. ένας φίλος θέλει να βγείτε αντί να πας επίσκεψη στη γιαγιά σου, ένα ειδικό γεύμα σε εστιατόριο, ένας φίλος σου προσφέρει ένα αλκοολούχο ποτό, τι θα φορέσουμε σε ένα πάρτι.
ατομικά τετράδια.

ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τα παιδιά μπορούν:

να σημειώσουν τις επιλογές και αποφάσεις που παίρνουν όλη την ημέρα, π.χ. ένα τοστ για πρωινό, τι θα φάω το μεσημέρι κλπ.
να εντοπίσουν συνηθισμένες, καθημερινές καταστάσεις που απαιτούν απόφαση, π.χ. τι να Βάλω σε ένα σημαντικό πάρτι.

Εναλλακτικές δραστηριότητες

Τα παιδιά θα μπορούσαν:

να κάνουν μια έρευνα στην τάξη για τις επιλογές του καθενός σχετικά με το κατοικίδιο που έχουν, αγαπημένο λουλούδι, φρούτο, φαγητό, αναψυκτικό, αθλητισμό το κάθε παιδί πρέπει να δηλώσει τρεις λόγους για την επιλογή του και να παρουσιάσει τα αποτελέσματα σε διάγραμμα ή με εικόνες.
ατομικά, να επιλέξουν από τρία αντικείμενα που υπάρχουν ως βραβεία και να εξηγήσουν γιατί τα επέλεξαν.
σε μικρές ομάδες, να επιλέξουν τρία αντικείμενα αντιπροσωπευτικά της σημερινής εποχής και να τα θάψουν στα θεμέλια ενός κτιρίου μέσα σε ένα κουτί.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

τι είναι καλύτερο; • επιλογές • ζυγίζω την κατάσταση • σκέφτομαι με αντίληψη • επιλέγω • ξανακοιτάω • αναπολώ • προβλέπω • συνέπειες • αποτελέσματα • πλεονεκτήματα • μειονεκτήματα • τι θα γίνει • προκαλεί σύγχυση • επιπτώσεις • αναλαμβάνω την ευθύνη • εικόνα • εκτιμώ • ξεκαθαρίζω • κριτική σκέψη • διαμάχη • διφορούμενα μηνύματα

ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Δραστηριότητα 1
	Εισάγετε το σημερινό μάθημα βάζοντας τα παιδιά να σας πουν με τη σειρά μια επιλογή που έκαναν ή μια απόφαση που πήραν σήμερα. Συμμετέχετε και σεις. Πείτε στα παιδιά ότι οι επιλογές και οι αποφάσεις αποτελούν μέρος της καθημερινής μας ζωής. Μιλήστε μαζί τους για επιλογές και αποφάσεις που μπορούμε να πάρουμε γρήγορα και για άλλες που μπορεί να επηρεάσουν την υπόλοιπη ζωή μας. Αναφερθείτε στο σκοπό του μαθήματος. Τονίστε ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τις επιλογές και τις αποφάσεις μας άλλοι προέρχονται από μέσα μας και άλλοι είναι εξωγενείς. Σκεφτείτε μαζί με τα παιδιά ποιοι μπορεί να είναι αυτοί οι παράγοντες και χωρίστε τους στις επικεφαλίδες Ενδογενείς και Εξωγενείς παράγοντες. Ενδογενείς Αυτό που θέλω. Αυτό που μου αρέσει. Αυτό που θέλω να σκεφτούν οι άλλοι. Αυτό που σκέφτομαι εγώ για μένα. Εξωγενείς Αυτό που θέλουν οι φίλοι μου. Τι λέει η μαμά μου. Καταστάσεις. Οι κανόνες. Πώς θα επηρεάσω τους άλλους. Τι μπορεί να συμβεί. Τονίστε ότι παρόμοιοι παράγοντες επηρεάζουν και τις αποφάσεις. Πολλές φορές επιλογές και αποφάσεις έχουν ήδη ληφθεί για μας. Πότε μπορεί να συμβεί αυτό;
Δραστηριότητα 2
	Δείξτε το χαρτί που έχετε ετοιμάσει με τις καταστάσεις που απαιτούν αποφάσεις. Μιλήστε με τα παιδιά για τις αντιδράσεις τους σε πραγματικές καταστάσεις στη ζωή και τις αποφάσεις που πήραν. Παροτρύνετε τα να εντοπίσουν τα στάδια που πέρασαν ώσπου να καταλήξουν στην απόφαση και χρησιμοποιώντας αυτά τα στάδια να φτιάξουν ένα σχέδιο που θα μπορεί να εφαρμόζεται σε όλες τις καταστάσεις που απαιτούν λήψη αποφάσεων. Φτιάξτε έναν κώδικα, π.χ. σταματώ και σκέφτομαι, προβλέπω τις συνέπειες, ζυγίζω πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, προχωρώ. Σκέφτομαι για τις επιλογές και τις αποφάσεις. Αυτό θα μπορούσε να αναφερθεί συντομότερα: σκέφτομαι, προβλέπω, ζυγίζω, προχωρώ, σκέφτομαι. Μιλήστε με τα παιδιά για τους τρόπους με τους οποίους κάποιος κώδικας μπορεί να είναι χρήσιμος για δύσκολες καταστάσεις.
Δραστηριότητα 3
	Μοιράστε μάρκες ή ψεύτικα χρήματα. Κάνετε μια δημοπρασία για ένα παλιό βρώμικο κουρέλι. Παρουσιάστε το κουρέλι τοποθετημένο πάνω σε μαξιλάρι και διακοσμημένο. Τονίστε ιδιαίτερα την ιστορία του, π.χ. με αυτό ξεσκόνιζαν το αυτοκίνητο του πρωθυπουργού κλπ. Ρωτήστε τα παιδιά πόσα χρήματα είναι διατεθειμένα να δώσουν για να το αγοράσουν. Μετά από λίγη ώρα δείξτε στα παιδιά πως πραγματικά το κουρέλι είναι γεμάτο λεκέδες, τρύπες και βρωμιά. Ζητήστε από τα παιδιά να μοιραστούν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Πιθανές ερωτήσεις: Τι εικόνα παρουσίαζε το κουρέλι πάνω στο μαξιλάρι; Πώς πραγματικά είναι; Τα παιδιά να εντοπίσουν ερωτήσεις κρίσεως που μπορούν να εφαρμοστούν σε πολλές διαφορετικές καταστάσεις, π.χ. τι πραγματικά υπάρχει πίσω από την εικόνα; Πόσο μπορεί να μας βοηθήσει το σχέδιο για τη λήψη αποφάσεων να σκεφτούμε κριτικά; Καταγράψτε τις απαντήσεις στα συννεφάκια σκέψης και βάλτε τα στο διάγραμμα Κριτικής σκέψης στον τοίχο. Ζητήστε από τα παιδιά να φέρουν διαφημίσεις και να φτιάξουν συννεφάκια σκέψης γύρω γύρω.
Συνέχεια και αξιολόγηση
	Τα παιδιά ανταλλάσσουν σκέψεις και συναισθήματα σε κύκλο. Ερωτήσεις κλειδιά: Γιατί είναι σημαντικό να καταλάβουμε αυτά που επηρεάζουν τις επιλογές και τις αποφάσεις μας; Τι μπορεί να σε Βοηθήσει να αποφασίζεις από μόνος σου; Πόσο σημαντικό είναι να κάνουμε ό,τι κάνουν και οι άλλοι; Ζητήστε τους να κάνουν μια περίληψη σχετικά με την επιλογή, την απόφαση και την κριτική σκέψη και να τη γράψουν στο τετράδιο τους, για να τη διαβάσει κάποιος άλλος.
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια
	Ζητήστε από τα παιδιά: να εφαρμόσουν την κριτική σκέψη στις εκπομπές και διαφημίσεις που βλέπουν στην τηλεόραση. να προετοιμάσουν μια διαφήμιση εφημερίδας για τη Δημοπρασία των παλιών βρώμικων κουρελιών. να μιλήσουν με τους γονείς τους για επιλογές και αποφάσεις και να συμπεριλάβουν τη βοήθεια τους στην κριτική σκέψη
Επιπλέον εργασίες
	Όλες οι δραστηριότητες σε αυτό το μάθημα πρέπει να επεκταθούν για να βοηθήσουν τα παιδιά να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες. Τα παιδιά θα μπορούσαν: να αναπαραστήσουν διάφορες καταστάσεις κατά τις οποίες πρέπει να σκεφτούν κριτικά και να κάνουν επιλογές ή να πάρουν αποφάσεις. να εντοπίσουν τις αποφάσεις και τις επιλογές που είναι επικίνδυνες ή μπορούν να επηρεάσουν την υγεία τους, και να οργανώσουν από πριν τρόπους αντίδρασης και απαντήσεις. να φτιάξουν παιχνίδια (που περιλαμβάνουν πίνακα για να παίξεις), παζλ, για επιλογές και αποφάσεις. να φτιάξουν μια αλυσίδα προσωπικών επιλογών και αποφάσεων για την τάξη τα παιδιά μπορούν να επινοούν καταστάσεις εάν θέλουν, π.χ. Σήμερα αποφάσισα να τελειώσω το βιβλίο μου.