Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού

Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού (από έκδοση του ΚΕΘΕΑ εγκεκριμένη από το Π.Ι.)

Βασικό Μάθημα 1 - Εγώ και το σχολείο μου

Περίληψη μαθήματος
Τίτλος	Δημιουργώντας μια τάξη που ενδιαφέρεται
Προτεινόμενος χρόνος	45-60 λεπτά
Εισαγωγή		Το πρόγραμμα Δεξιοτήτων για παιδιά του δημοτικού και η έννοια μιας τάξης που ενδιαφέρεται.
Δραστηριότητα έναρξης		Εισαγωγή του «μαγικού» κύκλου και των «μαγικών»: κοχύλι / μπάλα / αντικείμενο. Όλοι από την ομάδα λένε τη γνώμη τους: «Αυτό που μου αρέσει από την τάξη μου είναι...» και «Κάτι που θα ήθελα να αλλάξω είναι...».
Δραστηριότητα 1		Καλλιεργούμε εμπιστοσύνη και θέτουμε βασικούς κανόνες.
Δραστηριότητα 1		Ανταλλαγή και συζήτηση
Δραστηριότητα 2		Βρίσκουμε πρακτικούς τρόπους για να υποστηρίξουμε και να ενδιαφερθούμε ο ένας για τον άλλο (αυτό μπορεί να γίνει σε μικρές ομάδες).
		Ανταλλαγή ιδεών.
		Γράψτε ή φτιάξτε ένα σχέδιο δράσης.
Συνέχεια και αξιολόγηση		Συζήτηση και ανταλλαγή. Μιλώ με κάποιον άλλο -με το διευθυντή ή με κάποια άλλη τάξη- για τους βασικούς κανόνες.
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια		Καταγραφή σκέψεων και συναισθημάτων στο προσωπικό τετράδιο του καθενός. Επιλογή ενός προσώπου για να το βοηθήσουμε και να το υποστηρίζουμε.

Σχόλιο

Αυτό είναι το πρώτο μάθημα του προγράμματος Δεξιότητες για παιδιά του δημοτικού. Καλό θα ήταν να εξηγήσετε στα παιδιά τον γενικό σκοπό του προγράμματος - να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν να προστατεύουν τον εαυτό τους από τους κινδύνους - όπως επίσης και το ότι σε πολλά μαθήματα και δραστηριότητες θα υπάρξει μια εντελώς νέα μαθησιακή προσέγγιση. Τα παιδιά θα εργάζονται σε ζευγάρια και μικρές ομάδες και θα πρέπει συχνά να μοιράζονται τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους με τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης.

Καλό επίσης θα ήταν να τους εξηγήσετε από τώρα τι σημασία έχουν τα ατομικά τετράδια και η καταγραφή σημειώσεων. Τα ατομικά τετράδια, που μπορούν να μείνουν εμπιστευτικά, παρέχουν στα παιδιά όλων των ηλικιών την ευκαιρία να καταγράφουν συναισθήματα, σκέψεις, συμπεριφορές και νέα πράγματα που έμαθαν, με σχέδια, σύμβολα και κείμενα. Τα παιδιά μπορούν να γράφουν σε όλη τη διάρκεια των εργασιών τι τους συμβαίνει, και πώς βλέπουν τον εαυτό τους. Τα τετράδια μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν για την προσωπική τους αξιολόγηση. Ζητήστε αηό τα παιδιά να έχουν τα τετράδια μαζί τους σε κάθε μάθημα. Τα παιδιά θα έχουν ντοσιέ, μέσα στα οποία θα φυλάσσουν όλα τους τα γραπτά από κάθε μάθημα.

Σκοπός του μαθήματος

Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά:

- να εξετάσουν την τάξη σαν μια κοινότητα που ενδιαφέρεται και το ρόλο που έχουν να παίξουν για να τη φτιάξουν έτσι.

- να θέσουν και να διατυπώσουν βασικούς κανόνες για την τάξη.

- να βρουν τρόπους, με τους οποίους θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που ενδιαφέρεται, ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης.

Θα χρειαστείτε:

στυλό, μολύβια/χαρτιά
έναν πίνακα ή μεγάλα φύλλα χαρτί σε πίνακα και χοντρούς μαρκαδόρους.
φωτογραφίες, κομμένες από παλιά περιοδικά ή ευχετήριες κάρτες, αντικείμενα που έχουν κάποια σχέση το ένα με το άλλο, π.χ. εικόνες που περιέχουν μια βρύση, μια λίμνη, ένα ποτό, νερό.
ένα μεγάλο κοχύλι, ή ένα χαρακτηριστικό μπαλάκι ή αντικείμενο.
μικρά κομμάτια χαρτί.

Προεργασία του μαθήματος

Τα παιδιά μπορούν:

να σκεφτούν και να εντοπίσουν διάφορες δραστηριότητες στις οποίες παίρνουν μέρος ως μέλη της τάξης, π.χ. συγκεντρώσεις, καθάρισμα μετά τη ζωγραφική, υποχρεώσεις στη βιβλιοθήκη.

να φτιάξουν έναν κατάλογο με τους ανθρώπους που βοηθούν στο να είναι η τάξη ένας χαρούμενος και ελκυστικός τόπος - οι άνθρωποι που φροντίζουν για την τάξη και τα παιδιά.

να ετοιμάσουν τα ντοσιέ όπου θα βάζουν τις εργασίες τους από τα μαθήματα.

Λέξεις κλειδιά

ενδιαφέρον και ανταλλαγή • δέσιμο της ομάδας • διαπραγμάτευση • σεβασμός • εμπιστεύομαι • έμπιστος • αξιόπιστος • αξιολόγηση συνεργασία • συνεργάζομαι • επιβεβαίωση • υποστήριξη ενθάρρυνση • έπαινος • αναγνώριση • ένας απ' τους πολλούς • μου αρέσει • προσωπικές αρετές • εξυπηρετικός • ευγενικός

Πλάνο του μαθήματος
Εισαγωγή
	Εισάγοντας το μάθημα εξηγήστε ποιος είναι ο σκοπός του (βλ. Σκοπός του μαθήματος). Μιλήστε στα παιδιά για το «μαγικό» κύκλο. Όταν θα κάθονται σε κύκλο, θα ξέρουν ότι θα τους ακούσουν και θα τους σεβαστούν. Αυτό όμως δεν γίνεται έτσι απλά. Πρέπει όλοι να βοηθήσουν να γίνει ο κύκλος αυτός ένας ξεχωριστός τόπος.
Εισαγωγική δραστηριότητα
	Εξηγήστε τους τι κάνει το «μαγικό» κοχύλι. Πείτε τους «Επιτρέπεται να μιλήσει μόνο όποιος κρατά το κοχύλι. Εάν δεν θέλετε να πείτε τίποτα μπορείτε να δώσετε το κοχύλι σε άλλον. Πρέπει όλοι να ακούμε προσεχτικά. Το ίδιο ισχύει, αν αποφασίσουμε να συζητήσουμε κάτι όλοι μαζί. Δίνουμε το κοχύλι σε αυτόν που θέλει να μιλήσει» (αντί γι' αυτό, το μπαλάκι μπορεί να τοποθετηθεί στο κέντρο του κύκλου, στο πάτωμα, κατά τη διάρκεια μιας γενικής συζήτησης, και όποιο από τα παιδιά θέλει να μιλήσει το σηκώνει από το πάτωμα - αυτό μπορεί να γίνει αφού θα έχουν μάθει να ακούν (ο ένας τον άλλο) Όλοι από την ομάδα λένε - «Αυτό που μου αρέσει από την τάξη μου είναι...». Συζήτηση και σχολιασμός. Καταγράψτε τις απαντήσεις. Όλοι από την ομάδα λένε - «Κάτι που θα ήθελα να αλλάξω είναι...» Συζήτηση και σχολιασμός. Καταγράψτε τις απαντήσεις. Μπορούν να πραγματοποιηθούν αυτές οι αλλαγές; Αν ναι, πώς, από ποιον; Ποια θα ήταν η τέλεια τάξη;
Δραστηριότητα 1
	Χωρίστε τα παιδιά σε ομάδες, μοιράστε τους εικόνες σε κομματάκια, και ζητήστε να βρουν τους άλλους που έχουν παρόμοιες εικόνες. Ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν και να συζητήσουν διάφορες δραστηριότητες στις οποίες λειτουργούν ως ενότητα-τάξη (Προεργασία του μαθήματος) και να απαντήσουν στις ερωτήσεις: - Πώς θα ήθελες να είναι η αίθουσα; - Σε τι διαφέρει από την πραγματικότητα; - Τι μου κάνουν -ή δεν μου κάνουν- οι άλλοι στην τάξη και με εκνευρίζει; - Τι κάνω εγώ στους άλλους; - Πώς μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό; - Υπάρχουν κάποιοι «κανόνες» που ίσως μπορούν να βοηθήσουν; Εισαγάγετε την ιδέα για κανόνες «ενδιαφέροντος» στην τάξη. Τα παιδιά να θέσουν και να καταγράψουν τους κανόνες «ενδιαφέροντος». Ανταλλαγή από όλη την ομάδα. Φτιάξτε έναν κατάλογο για την τάξη.
Δραστηριότητα 2
	Όπως βρίσκονται σε κύκλο, τους χωρίζετε σε ζευγάρια. Ζητήστε από τα παιδιά να συζητήσουν και να γράψουν πρακτικούς τρόπους ένδειξης ενδιαφέροντος και υποστήριξης των άλλων.
	Όλη η ομάδα μαζί προτείνει ιδέες και τις συζητά.
	Ζητήστε από τα παιδιά να βρουν από ένα άτομο στην τάξη και να επιλέξουν τον τρόπο να του εκφράσουν το ενδιαφέρον τους την επόμενη εβδομάδα. Τα παιδιά πρέπει να φτιάξουν σχέδια δράσης και να τα υπογράψουν. Αυτά μπορούν να μείνουν απόρρητα ή να κοινολογηθούν ανάλογα με τις επιθυμίες των παιδιών.
Συνέχεια και αξιολόγηση
	Ομαδική συζήτηση και ανταλλαγή Τα παιδιά προσκαλούν το διευθυντή ή μια άλλη τάξη και τους εκθέτουν τα σχέδια τους και τους κανόνες «ενδιαφέροντος» που έθεσαν. Παροτρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά να λάβουν μέρος. Τελειώστε το μάθημα με το γύρο «Το καλύτερο μέρος σ' αυτό το μάθημα ήταν όταν...»
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια
	Τα παιδιά να γράψουν σκέψεις και συναισθήματα στο ατομικό τους τετράδιο και να σημειώσουν το όνομα του άτομου που επέλεξαν και ποια είναι τα σχέδια τους γι' αυτό.
Επιπλέον εργασίες
	Τα παιδιά θα μπορούσαν: - να φτιάξουν μια αφίσα με τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται για την τάξη και αυτούς που την απαρτίζουν. - να κοιτάξουν κάποια ειδικά μαθήματα, π.χ. Φυσική αγωγή (γυμναστική) και να βρουν αλλαγές στους ήδη υπάρχοντες ή επιπρόσθετους βασικούς κανόνες. - να φτιάξουν ένα φυλλάδιο όπου να περιγράφονται οι κανόνες ενδιαφέροντος και οι αλλαγές που πρόκειται να γίνουν στην τάξη, και να καλέσουν κι άλλους να λάβουν μέρος. - να βρουν το μέρος των κανόνων και κανονισμών - στο σχολείο, το σπίτι, και την ευρύτερη κοινωνία - και να προσπαθήσουν να τα πουν περιληπτικά σε μια πρόταση. - να ερευνήσουν με περισσότερες λεπτομέρειες την έννοια «αναλαμβάνω ευθύνη» και να βρουν κι άλλα πράγματα που μπορούν να κάνουν.