Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού

Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού (από έκδοση του ΚΕΘΕΑ εγκεκριμένη από το Π.Ι.)

Ενότητα 4. Μαθαίνω καινούριες δεξιότητες

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΙΤΛΟΣ		4.4 Βρίσκομαι σε ετοιμότητα
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ		45 60 λεπτά
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1		Ομαδικός γύρος ανταλλάσσουμε ευχάριστα νέα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2		Όλη η τάξη γυρίζει μέσα στο δωμάτιο. Παρουσιάζω τον εαυτό μου
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3		Η καλύτερη αντίδραση αντιδρώ σε διάφορες καταστάσεις με ρόλους.
		Ομαδική περίληψη και συζήτηση.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ		Ερωτήσεις κλειδιά και εφαρμογή. Ομαδικός γύρος: «Το σημαντικότερο πράγμα που έμαθα σήμερα ήταν.....»
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ		Ιστορίες με διάφορες πιθανές καταλήξεις.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Να δοθεί η ευκαιρία στα παιδιά:

να εκτιμήσουν τόσο τπ δική τους άποψη όσο και των άλλων.
να μάθουν τη διαφορά μεταξύ ετοιμότητας, και επιθετικής ή παθητικής συμπεριφοράς.
να δοκιμάσουν να είναι αποφασιστικοί σε διάφορες καταστάσεις.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ

Η αποφασιστική εν αντιθέσει, με την επιθετική και την παθητική συμπεριφορά είναι δύσκολη έννοια για να καταλάβουν και να εφαρμόσουν μικρά παιδιά. Πολλές λοιπόν από τις αντιδράσεις τους σε περιστατικά και καταστάσεις παίρνουν τη μορφή «αυθορμήτων τολμηρών» αντιδράσεων που εκφράζουν δυνατά συναισθήματα. Παρ' όλα αυτά, η ετοιμότητα είναι μια δεξιότητα που πηγάζει από τη σωστή επικοινωνία και είναι μια συνεχής διαδικασία που ξεκινά από την παιδική ακόμη ηλικία Ακόμη και τα παιδιά του νηπιαγωγείου μπορούν να εκφράσουν τη γνώμη τους, για παράδειγμα σχετικά με κι παιχνίδια, ιστορίες και θα ωφεληθούν εάν ακούσουν και αποδεχθούν τη γνώμη των άλλων.Πρέπει επίσης να διδαχθούν πως να λένε. όχι σε ορισμένες καταστάσεις.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ

μολύβια, στυλό, χαρτιά.
έναν πίνακα ή μεγάλο χαρτί για πίνακα και χοντρούς μαρκαδόρους.
τρεις αφίσες με το περίγραμμα ενός προσώπου στο κέντρο, ένα με επιθετική έκφραση, ένα με παθητική και ένα να δείχνει ήρεμο και σίγουρο αποφασιστικό.
δέκα ταμπελίτσες ή αυτοκόλλητα χαρτάκια με τα ονόματα ανθρώπων στους οποίους τα παιδιά θα είχαν δυσκολία να μιλήσουν, π.χ. στον πρωθυπουργό τα παιδιά μπορούν να εντοπίσουν κι άλλους.
κάρτες που θα περιέχουν ρόλους σε δύσκολα περιστατικά που απαιτούν ετοιμότητα: ένα παιδί που το πιέζουν να καπνίσει/να σνιφάρει διαλυτικές ουσίες/να πιει αλκοόλ/ να πάρει χάπια, ένα παιδί που το εκφοβίζουν, ένα παιδί που το πλησιάζει ένας ξένος τα παιδιά μπορούν να εντοπίσουν δύσκολες καταστάσεις.
τα ατομικά τετράδια.

Για τα μικρότερα παιδιά:

μια μεγάλη πολύχρωμη εικόνα ή αφίσα, π.χ. διακοπές.
κούκλες για τα χέρια.

ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ζητήστε από τα παιδιά να βρουν τον ορισμό των λέξεων παθητικός, επιθετικός και αποφασιστικός και να τους γράψουν στα τετράδια τους. Εάν υπάρχει χρόνος, να βρουν λέξεις που ταιριάζουν για την καθεμιά.

Εναλλακτικές δραστηριότητες

Τα παιδιά θα μπορούσαν:

να σχηματίσουν μικρές ομάδες και να διηγηθούν ιστορίες με διάφορες καταλήξεις.
να φτιάξουν κασέτες με επιθετικές, παθητικές και αποφασιστικές απαντήσεις για να τις βάλουν οι άλλοι να τις ακούσουν.
να δουλέψουν σε ζευγάρια και να" αναλάβουν από ένα θέμα το κάθε ζευγάρι. Το ένα παιδί θα είναι ο Α και το άλλο ο Β. Ο Α είναι υπέρ του θέματος της κάρτας και ο Β κατά. Προτείνετε στα παιδιά να σημειώσουν πρόχειρα τα «επιχειρήματα» τους. Μετά από λίγα λεπτά ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν πως πήγε π συζήτηση/διαφωνία. Φτιάξτε κανονισμούς της τάξης για τη συζήτηση, π.χ. αφήστε το κάθε άτομο να πει αυτό που θέλει.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

επιθετικός • θυμωμένος • υπομονετικός • καρτερικός • ντροπαλός • κερδίζω • βέβαια • υποχωρώ • ανυποχώρητος • συμβιβάζομαι • δύναμη • είμαι σταθερός • σίγουρος • ευγενικός • υποστηρίζομαι • εκφοβισμός • καταπιεστικός • καλός • παθητικός • όχι τόσο καλός • παραδίνομαι • ντροπαλός • συνεργάσιμος • δεν μπορώ να μιλήσω

ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Εισαγωγή
	Εισάγετε το μάθημα εξηγώντας στα παιδιά ότι στο σημερινό μάθημα θα ασχοληθείτε με έναν άλλο τομέα της επικοινωνίας την αποφασιστικότητα. Δείξτε τις τρεις αφίσες. Τα παιδιά μπορούν να προσθέσουν λέξεις και φράσεις. Συζητήστε μαζί τους τις έννοιες των λέξεων επιθετικός, παθητικός και αποφασιστικός. Εξηγήστε ότι είμαι αποφασιστικός σημαίνει ότι μπορώ να δηλώσω τα συναισθήματα και τη γνώμη μου χωρίς να προσβάλω. Οι αποφασιστικές δηλώσεις ξεκινούν συνήθως με «Εγώ» και συνήθως έτσι αναλαμβάνουμε την ευθύνη αυτών που λέμε. Αναφέρετε το σκοπό του μαθήματος.
Δραστηριότητα 1
	Τα παιδιά ανταλλάσσουν προσωπικά ή οικογενειακά νέα και τα συναισθήματα τους σχετικά. Εξηγήστε τους πως πρέπει να είναι σύντομοι δίνοντας εσείς το παράδειγμα.
Δραστηριότητα 2
	Τα παιδιά γυρίζουν στο δωμάτιο. Καρφιτσώστε ετικέτες με ονόματα σε δέκα παιδιά. Τα παιδιά γυρίζουν στο δωμάτιο και συστήνονται στα παιδιά με τις ετικέτες. Λένε το όνομα τους και μια δυο πληροφορίες σε τουλάχιστον δύο άτομα. Πρέπει να φανταστούν ότι μιλούν όντως στα άτομα που αναγράφονται στην κάθε ετικέτα. Μετά από λίγο τα παιδιά που έχουν τις ετικέτες τις δίνουν σε κάποιον άλλο και δοκιμάζουν και οι ίδιοι.
	Μιλήστε με τα παιδιά για την ευκολία ή δυσκολία της άσκησης, για τη χρησιμότητα της και για τα συναισθήματα τους. Τους βοήθησε κάτι; Τι δυσκόλεψε την άσκηση;
Δραστηριότητα 3
	Με μια δραστηριότητα της δικής σας επιλογής χωρίστε τα παιδιά σε τριάδες, ο Α, ο Β και ο Γ. Μοιράστε κάρτες με περιστατικά για αναπαράσταση. Ζητήστε από τα παιδιά να διαβάσουν τις κάρτες και να συζητήσουν γιατί πρέπει να πουν «όχι» στο περιστατικό που περιγράφεται, και τι δικαιολογίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν. Εξηγήστε στα παιδιά ότι περιμένετε τρεις διαφορετικές αρνητικές απαντήσεις, με αιτιολόγηση και επιχειρήματα, π.χ. «Όχι, η μαμά μου λέει πως δεν πρέπει». Ζητήστε από τους Α και Β να κάνουν ένα παιχνίδι ρόλων δίνοντας μια παθητική απάντηση και ο Γ γα παρατηρεί, Μετά ο Α και ο Γ κάνουν το ίδιο δίνοντας μια επιθετική απάντηση και ο Β παρατηρεί. Τέλος ο Β και ο Γ απαντούν με απάντηση ετοιμότητας και παρατηρεί ο Α. Υπενθυμίστε στα παιδιά ότι θέλετε να εκφράσουν προσωπικές οκέψεις και συναισθήματα. Ζητήστε τους να συζητήσουν τις διαφορετικές απαντήσεις και τι διαφορά είχαν για το αποτέλεσμα συναισθήματα και συμπεριφορά.
	Συζήτηση και ανταλλαγή. Φτιάξτε έναν κατάλογο με τους διαφορετικούς τρόπους άρνησης των παιδιών καθώς και τους λόγους στους οποίους στήριξαν την άρνηση τους. Μελετήστε περιπτώσεις όπου μια επιθετική ή μια παθητική άρνηση είναι προτιμότερη απάντηση καθώς και τι μπορούν να κάνουν εάν π απάντηση ετοιμότητας δεν έχει αποτελέσματα. Εξηγήστε πως καμιά φορά καλύτερο είναι να απομακρυνθούν από αυτή την κατάσταση και να ζητήσουν βοήθεια.
Συνέχεια και αξιολόγηση
	Βάλτε τα παιδιά να καθίσουν στη σειρά ανάλογα με το ύψος και χωρίστε τα σε ζευγάρια. Ζητήστε να απαντήσουν στις παρακάτω ερωτήσεις: Ποια είναι τα σημαντικότερα πράγματα που μάθατε στο σημερινό μάθημα; Με ποιους τρόπους θα σας βοηθήσει αυτό στο σχολείο, στο σπίτι, με τους φίλους σας; Ποια μέρη σάς φάνηκαν δύσκολα; Από ποια άποψη ήταν δύσκολα; Ποιο μέρος σάς άρεσε περισσότερο;
	Ομαδικός γύρος: «Το σημαντικότερο πράγμα που έμαθα σε αυτό το μάθημα ήταν......».
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια
	Τα παιδιά μπορούν: να γράψουν στα ντοσιέ τους τις έννοιες «ετοιμότητα», «παθητικότητα» και «επιθετικότητα», καθώς και τους ορισμούς τους. να βρουν και να περιγράψουν ιστορίες με διάφορες καταλήξεις που θα εξαρτώνται από την αντίδραση σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Η ιστορία μπορεί να παρουσιαστεί σε κόμικς ή σε φούσκες διαλόγου μέσα σε κουτάκια. Αυτό μπορεί να γίνει σε ζευγάρια.
	Για τα μικρότερα παιδιά: Δραστηριότητα 2 Δείξτε την πολύχρωμη εικόνα και καλέστε τα παιδιά να τη σχολιάσουν, να πουν τι τους αρέσει και τι όχι κλπ. Ζητήστε διάφορες γνώμες και καταγράψτε τις απαντήσεις. Μιλήστε με τα παιδιά για τις διαφορετικές απόψεις και για το πόσο σημαντικό είναι να εκτιμά ο ένας την άποψη του άλλου. Ζητήστε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα σπίτι. Συγκρίνετε και αντιπαραβάλετε τις ζωγραφιές, ενθαρρύνοντας τα παιδιά να εκτιμήσουν ο ένας τις αντιλήψεις του άλλου. Δραστηριότητα 3 Ζητήστε από τα παιδιά να θυμηθούν κάποιο περιστατικό όπου κάποιος τα στενοχώρησε ή διαφώνησε μαζί τους. Επιλέξτε κάποια από τα παιδιά να κάνουν μια αναπαράσταση. Καλέστε τα υπόλοιπα να επέμβουν και να δώσουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Δώστε τους να καταλάβουν τη σημασία που έχει να διατηρούμε την ψυχραιμία μας, να μη φωνάζουμε ή να μη χτυπούμε. Δείξτε μαζί τους τρόπους για να βοηθήσουμε και τα δύο παιδιά να κερδίσουν όπου γίνεται αυτό. Συζητήστε νιο διαφορετικές αντιδράσεις και αποτελέσματα.
Επιπλέον εργασίες
	Τα παιδιά θα μπορούσαν: να ερευνήσουν άλλους χώρους στους οποίους η ετοιμότητα θα βοηθούσε να λυθούν κάποια προβλήματα. να προετοιμάσουν παραστάσεις/συγκεντρώσεις για μικρότερα παιδιά. να φτιάξουν μια παθητική, μια επιθετική και μια κούκλα σε ετοιμότητα για να παρουσιάζουν καταστάσεις. να καταγράψουν μια συμπεριφορά χωρίς ετοιμότητα των άλλων και τη δική τους.