Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού

Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού (από έκδοση του ΚΕΘΕΑ εγκεκριμένη από το Π.Ι.)

Ενότητα 3. Συναισθήματα και αισθήματα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΙΤΛΟΣ		3.1 Αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ		45 - 60 λεπτά
ΕΙΣΑΓΩΓΗ		Σύντομη εισαγωγή της ενότητας τρία.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1		Ποιο συναίσθημα είναι; Εντοπίζοντας τα συναισθήματα.
		Ομαδική συζήτηση και ανταλλαγή.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2		Όλη η ομάδα χορεύει με μουσική. Αγάλματα συναισθημάτων.
		Συζήτηση και ανταλλαγή.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3		Συμπληρώνουμε το κουτί με τις λέξεις.
		Χαρούμενες και λυπηρές αναμνήσεις.
		Για τα μικρότερα παιδιά: Μετά την εισαγωγή ίσως θα θέλετε να προχωρήσετε κατευθείαν στη Δραστηριότητα 2.
		Για τη Δραστηριότητα 2: Χαρούμενες και λυπηρές εκφράσεις για χαρούμενες και λυπηρές αναμνήσεις.
		λέξεις - κλειδιά. Συζήτηση και ανταλλαγή.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ		Συζήτηση και ανταλλαγή. Γύρος ομάδας. «Αυτή τη στιγμή αισθάνομαι...γιατί....»
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ		Τα παιδιά επιλέγουν μια έκφραση «συναισθήματος» και την απεικονίζουν για να τη δείξουν στην αίθουσα.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Να βοηθήσει τα παιδιά:

να εντοπίσουν συναισθήματα που εκ ναι κοινά στα παιδιά και τους νέους ανθρώπους.
να αρχίσουν να καταλαβαίνουν ότι οι εκφράσεις του προσώπου είναι μόνο ένας τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων,
να αρχίζουν να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα δικά τους συναισθήματα και αισθήματα.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ

μολύβια, στυλό, χαρτιά.
έναν πίνακα, μεγάλα χαρτιά σε πίνακα και χοντρούς μαρκαδόρους.
Για τα μικρότερα παιδιά:
για κάθε παιδί ένα χάρτινο πιάτο ή έναν κομμένο κύκλο από σκληρό χαρτόνι, ένα ελαφρύ ξυλάκι, μπλουτακ ή σελοτέιπ για να κολλήσουν το πιάτο στο ξυλάκι.

Για τα μεγαλύτερα παιδιά:

μια συλλογή, π.χ. δέκα φωτογραφίες αριθμημένες, με πρόσωπα ανθρώπων που εκφράζουν συναισθήματα, από πολύχρωμα περιοδικά, (τα παιδιά μπορούν να βοηθήσουν στη συλλογή τους).
έναν πίνακα ή ένα κουτί με λέξεις «συναισθημάτων».
έναν κατάλογο με έξι έως δέκα συναισθήματα, π.χ. ανία, θυμός, φόβος, χαρά, για τη δραστηριότητα με τα Αγάλματα συναισθημάτων.
ατομικά τετράδια.

ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τα παιδιά θα μπορούσαν:

να βρουν και να καταγράψουν λέξεις και φράσεις συναισθημάτων στα τετράδια τους. Οι οικογένειες μπορούν να τα βοηθήσουν αλλά τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν την έννοια των λέξεων. Καλό θα ήταν να κατατάξουν τις λέξεις σε κατηγορίες με επικεφαλίδες, π.χ. Χαρούμενα, Θλιβερά, Τρομακτικά, Θυμός.
να κάνουν τη δική τους συλλογή με κομμένα πρόσωπα που εκφράζουν ποικιλία συναισθημάτων και αισθημάτων. Ζητήστε τους να καταγράψουν τα διάφορα συναισθήματα και να αντιστοιχίσουν την κατάλληλη εικόνα.

Εναλλακτικές δραστηριότητες

Τα παιδιά θα μπορούσαν:

για Εισαγωγική δραστηριότητα, να κοιτάξουν τα αισθήματα, συναισθήματα και χρώματα με λεπτομέρειες, και να αποφασίσουν το «χρώμα» των συναισθημάτων τους.
να ερευνήσουν, κατά ομάδες, μια ποικιλία περιστατικών και τα αποτελέσματα τους μέσω παιχνιδιών και ρόλων, π.χ. δέχομαι ένα δώρο, με εκφοβίζουν, χάνω το λεωφορείο για την εκδρομή.
να επιλέξουν την αγαπημένη τους ιστορία και να εντοπίσουν τα αισθήματα και συναισθήματα που επιδεικνύουν ή εκφράζουν οι Βασικοί χαρακτήρες.
να συγκεντρώσουν λέξεις με παρόμοια σημασία και να γράψουν απλά ποιήματα, π.χ. δυστυχισμένος, λυπημένος, στενοχωρημένος, μελαγχολικός

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

ενθουσιασμένος • νευρικός • ταραγμένος • άστατος • εκρηκτικός • ανήσυχος • εκνευρισμένος • τρομοκρατημένος • φοβισμένος • πολύ χαρούμενος • λυπημένος • χαρούμενος • πληγωμένος • θυμωμένος • εύθυμος • έξαλλος • βίαιος • γεμάτος χαρά και πολλά ακόμη.

ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Εισαγωγή
	Πείτε στα παιδιά ότι στα επόμενα πέντε μαθήματα θα ασχοληθούν με αισθήματα και συναισθήματα. Πιθανές ερωτήσεις: Τι σημαίνει η λέξη «συναίσθημα»; Όλοι νιώθουμε διάφορα συναισθήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθημερινά. Πώς νιώθατε όταν σηκωθήκατε σήμερα το πρωί; Πώς θα νιώθατε εάν σας έλεγα ότι σας έχω μια έκπληξη; Πώς εκφράζετε τα συναισθήματα σας; Για ποιους λόγους μπορεί να προσπαθούμε να κρύψουμε τα συναισθήματα μας; Αναφέρετε περιληπτικά το σκοπό αυτού του μαθήματος.
Δραστηριότητα 1
	Χωρίστε τα παιδιά σε ζευγάρια ζητώντας τους να βρουν κάποιον που φορά τα ίδια χρώματα με αυτούς. Μοιράστε χαρτιά και μολύβια. Ζητήστε από τα παιδιά να αριθμήσουν τα χαρτιά τους ανάλογα με τον αριθμό εικόνων που υπάρχουν. Τα παιδιά πρέπει να κοιτάζουν τις εικόνες ανθρώπων που εκφράζουν συναισθήματα, να εντοπίσουν και να καταγράψουν τα συναισθήματα, δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί στην εικόνα.
	Συζήτηση και ανταλλαγή. Διαβάστε δυνατά τις απαντήσεις. Πιθανές ερωτήσεις: Πόσες ήταν σωστές; Ήταν εύκολο ή δύσκολο; Τι έπρεπε να προσέξετε; Τι άλλο σας βοήθησε;
Δραστηριότητα 2
	Ζητήστε από τα παιδιά να κινούνται/ χορεύουν όσο υπάρχει μουσική. Μόλις σταματήσει η μουσική λέτε δυνατά ένα «συναίσθημα». Ζητήστε από τα παιδιά να παραστήσουν ένα άγαλμα που θα απεικονίζει αυτό το συναίσθημα, παροτρύνετε τα να χρησιμοποιήσουν ολόκληρο το σώμα τους κι όχι μόνο το πρόσωπο τους.
	Συζήτηση και ανταλλαγή συναισθημάτων σχετικά με τη δραστηριότητα δυσκολίες κλπ. Τονίστε ότι το σώμα πολλές φορές λέει περισσότερα από τις λέξεις ή τις εκφράσεις. Δεν μπορούμε πάντα να κρύψουμε τα συναισθήματα μας. Πολλές φορές τα συναισθήματα μας επηρεάζουν το σώμα μας.
Δραστηριότητα 3
	Δείξτε τις λέξεις κλειδιά και ζητήστε από τα παιδιά να πουν τις λέξεις και φράσεις που συγκέντρωσαν πριν από το μάθημα. Συμπληρώστε το κουτί, ελέγχοντας την έννοια των λέξεων. Καλό θα ήταν ίσως να χωρίσετε τις λέξεις σε κατηγορίες.
	Τα παιδιά να σκεφτούν και να ζωγραφίσουν ή να γράψουν για χαρούμενες και θλιβερές αναμνήσεις. Μια παρουσίαση με μορφή κόμικς μπορεί να βοηθήσει αλλά να είναι απλό! Ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν και να καταγράψουν τα συναισθήματα που θυμούνται.
	Ζητήστε από τα παιδιά να ανταλλάξουν ζωγραφιές και συναισθήματα με ένα συνεργάτη. Τι έκαναν τότε; Τι είπαν τότε;
	Συζήτηση και ανταλλαγή. Για τα μικρότερα παιδιά: Δραστηριότητα 1 : Όπως η Δραστηριότητα 2. Δραστηριότητα 2 Μοιράστε τα χάρτινα πιάτα ή τους κύκλους από χαρτόνι. Ζητήστε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα χαρούμενο πρόσωπο από τη μία πλευρά και ένα λυπημένο από την άλλη. Μιλήστε με τα παιδιά για νέες λέξεις και φράσεις που εκφράζουν συναισθήματα. Τα παιδιά γράφουν λέξεις γύρω γύρω στο πιάτο από την κατάλληλη πλευρά. Συμπληρώνετε Λέξεις κλειδιά. Κολλήστε τα πιάτα στα ξυλάκια και βάλτε τους ονόματα!
	Κάθε παιδί πρέπει να συμπληρώσει την πρόταση: «Ένιωσα χαρούμενος όταν...», «Ένιωσα λυπημένος όταν....» και να δείχνει ταυτόχρονα την κατάλληλη πλευρά του πιάτου.
Συνέχεια και αξιολόγηση
	Συζητήστε συναισθήματα και νέες γνώσεις με τα παιδιά. Γύρος της ομάδας, «Αυτή τη στιγμή νιώθω...
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια
	Τα παιδιά θα μπορούσαν: να καταγράψουν σκέψεις και συναισθήματα στα ατομικά τους τετράδια. να επιλέξουν μια φράση «συναισθήματος» και να την απεικονίσουν για να φτιάξουν μια αφίσα για την τάξη, π.χ. στον έβδομο ουρανό, πιο πάνω από το φεγγάρι, ξεχειλίζω από χαρά, ανατριχιάζω, μου κόπηκε το αίμα, κέρωσα από το φόβο μου, μου σηκώθηκε η τρίχα, πανικοβλήθηκα, ξεφυσώ σαν ταύρος, είμαι ιδιαίτερα ζωηρός, μελαγχολώ, πρασινίζω από τη ζήλια μου κλπ.
Επιπλέον εργασίες
	Τα παιδιά θα μπορούσαν: να ζωγραφίσουν και να χρωματίσουν διαφορετικά συναισθήματα, π.χ. ευτυχία, απελπισία. να γράψουν ιστορίες και ποιήματα τονίζοντας τις λέξεις που εκφράζουν «συναισθήματα». να πάρουν μια λέξη, π.χ. Χαρούμενος, και να γράψουν μια πρόταση για το κάθε γράμμα. Για παράδειγμα για το Χ: Χαίρομαι όταν έχω τα γενέθλια μου, για το Α: Αννα λένε την καλύτερη μου φίλη και τα λοιπά. να κάνουν ένα διάγραμμα συναισθημάτων π.χ. ικανοποιημένος απελπισμένος χαρούμενος και να σημειώσουν επάνω μια ποικιλία λέξεων και φράσεων σχετικά με συναισθήματα. να φτιάξουν ένα βαρόμετρο συναισθημάτων και να τα σημειώνουν σε διαφορετικές ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας. να συνεχίζουν να βρίσκουν νέες λέξεις για Λέξεις κλειδιά. Σημείωση για τον εκπαιδευτικό: Θα χρειαστείτε Λέξεις κλειδιά για το επόμενο μάθημα.