Δεξιότητες για Παιδιά του Δημοτικού

Προάγοντας την Προστασία του Παιδιού (από έκδοση του ΚΕΘΕΑ εγκεκριμένη από το Π.Ι.)

Ενότητα 3. Συναισθήματα και αισθήματα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΙΤΛΟΣ		3.3 Επίλυση διαφωνιών με ηρεμία
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ		45 - 60 λεπτά
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1		Μουσική αντιπαράθεση.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2		Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για διαφωνίες. Κάνουμε έρευνα και καταγράφουμε τα αποτελέσματα. Καλές και όχι τόσο καλές απαντήσεις. Βρίσκουμε τον τρόπο. Το σύστημα των φαναριών (για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3		Συνέχεια καλών και όχι τόσο καλών απαντήσεων. Προσπαθούμε να βρούμε εναλλακτικούς τρόπους κατάληξης.
		Συζήτηση και ανταλλαγή.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ		Ομαδική συζήτηση. Αξιολόγηση «Στη σειρά».
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ		Οργανώνοντας σχέδιο δράσης. Εφαρμόζοντας και την ειρηνική επίλυση των διαφωνιών και στο σπίτι.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Να βοηθήσει τα παιδιά:

να εντοπίσουν και να αναλογιστούν τους τρόπους με τους οποίους αντιδρούν στις καθημερινές διαφωνίες που έχουν.
να καταλάβουν ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι επίλυσης των διαφωνιών εκτός από τον εκνευρισμό και την υποταγή.
να σκεφτούν και να αρχίζουν να εφαρμόζουν κάποιους από αυτούς τους τρόπους.

ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ

Θα χρειαστείτε:

μολύβια, στυλό, χαρτιά.
έναν πίνακα, μεγάλα χαρτιά σε πίνακα και χοντρούς μαρκαδόρους.
μουσικά όργανα, ένα για το κάθε παιδί.
κάρτες για το χωρισμό των παιδιών σε τριάδες.
σετ καρτών με αίτια διαφωνιών, π.χ. χωρισμός φίλων, δεν σε παίζω, προσβολή, ζήλια, διάδοση φήμης, ψέματα, εκφοβισμός και κάποιες λευκές κάρτες για τις απαντήσεις των παιδιών.
μια αφίσα με ένα «φανάρι» ένα φύλλο χαρτί που θα έχει τη φωτογραφία ενός φαναριού επάνω και δίπλα στο κόκκινο τη λέξη σταματάω, δίπλα στο πορτοκαλί τη λέξη περιμένω, και δίπλα στο πράσινο συνεχίζω.
δύο μεγάλες επιγραφές, που θα γράφουν η μία «πολύ» και η άλλη «λίγο».
για τη Δραστηριότητα 3, κούκλες για τα δάχτυλα ή χάρτινες κούκλες κουκλοθέατρου, εάν χρειάζεται.
τα ατομικά τετράδια.

ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Τα παιδιά θα μπορούσαν:

να σκεφτούν την τελευταία φιλονικία που είχαν με κάποιον στην τάξη, τι την προκάλεσε και τι έγινε. Ζητήστε τους να φέρουν ένα παράδειγμα στην τάξη.
να προετοιμάσουν κούκλες για τα δάχτυλα ή χάρτινες κούκλες κουκλοθέατρου, για τη Δραστηριότητα 3 εάν χρειάζεται.

Εναλλακτικές δραστηριότητες

Για τη Δραστηριότητα 1 Τα παιδιά σε ζευγάρια, Α και Β. Ο Α λέει «Τι όμορφη μέρα που είναι» ο Β λέει «Όχι, δεν είναι». Τα παιδιά ξεκινούν ευγενικά, μετά αρχίζουν να διαφωνούν και να τσακώνονται, διαφοροποιώντας το ύψος και τον τόνο της φωνής τους. Δεν αγγίζει ο ένας τον άλλο. Σταδιακά χαμηλώνουν πάλι τους τόνους και επιστρέφουν στο κανονικό.

Για τις Δραστηριότητες 2 και 3. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να προετοιμάσουν ένα φιδάκι. Σε ομάδες κάποια παιδιά να προετοιμάσουν σχόλια, π.χ. «Εκνευρίστηκες πολύ γρήγορα, κάνε πίσω τέσσερα κουτάκια». Κάποια παιδιά να ετοιμάσουν τον πίνακα, κάποια να ζωγραφίσουν φιδάκια και σκάλες, κάποια να ετοιμάσουν πιόνια και ζάρια.

Σε μικρές ομάδες, τα παιδιά μπορούν να ετοιμάσουν παραστάσεις διαφόρων καταστάσεων που να περιλαμβάνουν διαφωνίες, με καλό και κακό τέλος.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ

αναλογίζομαι • σκέφτομαι • κάνω ένα βήμα πίσω • σέβομαι • ζυγίζω τα πράγματα • λογική • εκφράζω • μένω ήρεμος • περιορίζομαι • δυνατός • σκέφτομαι από πριν

ΠΛΑΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Εισαγωγή
	Μιλήστε με τα παιδιά για τις στιγμές που διαφωνούν και τσακώνονται με τους φίλους τους και με άλλους από το σχολείο. Αναφέρετε το σκοπό του μαθήματος.
Εισαγωγική δραστηριότητα
	Χωρίστε τα παιδιά σε ζευγάρια μοιράζοντας όσο μπορείτε τις ικανότητες. Μοιράστε μουσικά όργανα. Ζητήστε από τα παιδιά να μείνουν σε ζευγάρια και να αρχίσουν μια συζήτηση με τα μουσικά τους όργανα αρχίζουν ήσυχα και «φιλικά», διαφωνούν και υψώνουν τον τόνο προσπαθώντας να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλο. Κατόπιν ηρεμούν πάλι. Ζητήστε τους να προσπαθήσουν να μεταβάλλουν τον τόνο και το ύψος των οργάνων όσο πιο πολύ μπορούν. Τα παιδιά ανταλλάσσουν συναισθήματα με κάποιον συνεργάτη.
Δραστηριότητα 1
	Συζήτηση και ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων από τη Δραστηριότητα 1. Εξηγήστε ότι υπάρχουν πολλές καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν και συχνά οδηγούν σε συγκρούσεις. Κάντε μια έρευνα στην τάξη για τις συχνότερες αιτίες συγκρούσεων. Καταγράψτε τα σε πίνακα ή σε χαρτί. Φτιάξτε ένα διάγραμμα της τάξης με τη βοήθεια των παιδιών. Πιθανές ερωτήσεις: Γιατί θυμώνουμε; Τι μας κάνει να νιώσουμε επιθετικοί; Βοηθάει πάντα να αντιδρούμε έτσι; Τι συμβαίνει συχνά σε μας, στο άλλο άτομο; Υπάρχει τρόπος να επιλύσουμε τη διαφωνία ειρηνικά; Πώς μπορούμε να πούμε τι νιώθουμε; Δείξτε την αφίσα με το φανάρι σαν ένα απλό τρόπο για να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας να σταματάμε πριν φωνάξουμε, χτυπήσουμε, κλοτσήσουμε κλπ., να περιμένουμε και να σκεφτόμαστε τι είναι το καλύτερο που μπορούμε να πούμε και τελικά να συνεχίζουμε και να το κάνουμε.
Δραστηριότητα 2
	Χωρίστε την ομάδα σε τριάδες χρησιμοποιώντας μια δραστηριότητα της επιλογής σας. Μοιράστε τις κάρτες με τις Αιτίες διαφωνιών, μία για κάθε τρία παιδιά, συμπληρώνοντας τα κενά με τις απαντήσεις των παιδιών από τη Δραστηριότητα 2, την έρευνα. Αντί γι' αυτό, τα παιδιά μπορούν να γράψουν μόνα τους παραδείγματα. Ζητήστε από τα παιδιά να ετοιμάσουν ένα περιστατικό γύρω από μια αιτία διαφωνίας που υπάρχει στην κάρτα τους, π.χ. ψέματα ένας φίλος λέει ψέματα για σας σε έναν άλλο φίλο σας. Ποια θα ήταν μια καλή και μια όχι καλή απάντηση; Τα παιδιά παρουσιάζουν τις απαντήσεις, το ένα κάθεται και παρατηρεί, όλα τα παιδιά μπαίνουν στο ρόλο του παρατηρητή. Αντί γι' αυτό τα παιδιά μπορούν να γράψουν τους διάλογους τους σε κασετόφωνο και κατόπιν να τους ακούσουν μαζί. Ζητήστε από τα παιδιά να συζητήσουν και τις δύο καταλήξεις. Η μία τριάδα μπορεί να το παρουσιάσει σε άλλη τριάδα. Αυτή η άσκηση μπορεί να πραγματοποιηθεί πολύ αποτελεσματικά και με κούκλες για τα δάχτυλα.
Συνέχεια και αξιολόγηση
	Μιλήστε με τα παιδιά για τους ρόλους τους. Πιθανές ερωτήσεις: Χρησιμοποιήσατε το κόλπο με το φανάρι; Πώς σας βοήθησε; Γιατί μια απάντηση είναι καλύτερη από μια άλλη; Για την αξιολόγηση της άσκησης, κρεμάστε τις επιγραφές που γράφουν «πολύ» και «λίγο» στις δυο αντίθετες άκρες του δωματίου. Ζητήστε από τα παιδιά να σταθούν στη σειρά απαντώντας στα σχόλια: «Μου άρεσε αυτό το μάθημα.....», «Έμαθα από αυτό το μάθημα...... Παροτρύνετε τα παιδιά να εντοπίσουν τις γνώσεις τους με το άτομο που βρίσκεται δίπλα τους.
Εργασίες για το σπίτι και την οικογένεια
	Ζητήστε από τα παιδιά να φτιάξουν ένα συμβόλαιο/ σχέδιο δράσης για τον εαυτό τους για την επόμενη φορά που θα βρεθούν σε μια κατάσταση ηου μπορεί να οδηγήσει σε διαφωνία. Ζητήστε τους να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν το κόλπο με το φανάρι με την οικογένεια και τους φίλους τους.
Επιπλέον εργασίες
	Όλες οι δραστηριότητες από το τμήμα «Εναλλακτικές δραστηριότητες». Τα παιδιά θα μπορούσαν: να προετοιμάσουν παραστάσεις με κούκλες για δάχτυλα ή με γάντια, για να τις παρουσιάσουν στις άλλες τάξεις, σε μικρότερα παιδιά. να γράψουν μια ιστορία με διαφορετικές περιπτώσεις τέλους. να ανταλλάξουν τα αποτελέσματα των προσπαθειών επίλυσης των διαφωνιών τους μέσα από σύντομες αναφορές για την εφημερίδα της τάξης. να συνεχίσουν να ερευνούν τα έντονα συναισθήματα φτιάχνοντας ένα διάγραμμα με «ουδέτερα συναισθήματα» στη μέση, «έντονα θετικά» και «έντονα αρνητικά» συναισθήματα στις δύο άκρες, και να δουν πώς τα συναισθήματα μπορούν να αλλάξουν και από αρνητικά να γίνουν θετικά.