Βάθος Πεδίου

Οι περιοχές, μπροστά και πίσω από το εστιασμένο θέμα σας, που είναι καθαρές και διακρίνονται με ακρίβεια είναι γνωστές σαν βάθος πεδίου. Οι απλές μηχανές με σταθερό διάφραγμα θα δώσουν εικόνες που είναι καθαρές μέχρι και τα δύο μέτρα, με άλλες μηχανές όμως μπορείτε να μεταβάλλετε το βάθος πεδίου με τρεις παράγοντες: το άνοιγμα του διαφράγματος, την απόσταση της μηχανής από το θέμα και την εστιακή απόσταση του φακού. Αλλάζοντας το βάθος πεδίου μπορείτε να δημιουργήσετε αρκετά διαφορετικές φωτογραφίες από το ίδιο θέμα δίνοντας έμφαση σε ορισμένα στοιχεία και αφήνοντας άλλα ανεστίαστα, τονίζοντας μια σκηνή με βάθος, κ.ά.

Όταν ο φακός είναι κλειστός (με το μικρότερό του διάφραγμα), το βάθος πεδίου είναι το μέγιστο δυνατό. Καθώς ανοίγετε το διάφραγμα αυτή η καθαρή ζώνη γύρω από το εστιασμένο θέμα σας μικραίνει.

Η απόσταση της μηχανής από το θέμα επηρεάζει κι αυτή το βάθος πεδίου όσο πιο κοντά βρίσκεστε στο θέμα σας τόσο πιο μικρό είναι και το βάθος πεδίου και το αντίστροφο. Ο τρίτος παράγοντας που επιδρά πάνω στο βάθος πεδίου είναι η εστιακή απόσταση του φακού (βλέπε σελ. 89). Όσο μικρότερη είναι η εστιακή απόσταση του φακού τόσο πιο μεγάλο είναι το βάθος πεδίου ακόμη και στο μικρότερο διάφραγμά του, ένας τηλεφακός δίνει συγκριτικά μικρό βάθος πεδίου.

Οι περισσότερες μηχανές μεταβλητού διαφράγματος έχουν μια κλίμακα βάθους πεδίου πάνω στο φακό, όπως αυτή δεξιά. Αυτό σας επιτρέπει να κρίνετε την έκταση του βάθους πεδίου σε οποιαδήποτε εστίαση και σε κάθε ρύθμιση διαφράγματος. Οι μονοοπτικές ρεφλέξ μηχανές θα σας δείξουν το αποτέλεσμα της μεταβολής του βάθους πεδίου κατευθείαν μέσα από το σκόπευτρό τους. Μερικές φορές η εικόνα στο σκόπευτρο μεταβάλλεται καθώς αλλάζετε διάφραγμα, στις περισσότερες όμως μηχανές SLR θα πρέπει να πατήσετε το ειδικό κουμπί "προθέασης του βάθους πεδίου", για να δείτε την επίδρασή του μέσα στο σκόπευτρο. Αυτό συμβαίνει γιατί η μηχανή κλείνει το διάφραγμα στη ρύθμιση που εσείς διαλέξατε, μόνο κατά τη στιγμή της έκθεσης, κρατώντας το ανοιχτό πριν από αυτήν για μια πιο φωτεινή εικόνα και συνεπώς για μια πιο σωστή εστίαση.

Κλίμακα βάθους πεδίου

Η ειδική κλίμακα, κάτω, δείχνει το βάθος πεδίου με κάθε διάφραγμα. Οι ίδιοι αριθμοί f από τις δυο πλευρές σημαδεύουν τα όρια της καθαρής περιοχής (του βάθους πεδίου) και από τις δυο μεριές του εστιασμένου αντικειμένου

Διάφραγμα και βάθος πεδίου

Η σειρά των φωτογραφιών κάτω δείχνει ότι, κλείνοντας το διάφραγμα, το βάθος πεδίου προοδευτικά μεγαλώνει. Και στις τρεις φωτογραφίες η εστίαση έγινε για τη φιγούρα στο βάθος, το κλείσιμο του διαφράγματος όμως έκανε τη φιγούρα στο πρώτο πλάνο καθαρή και αυτή στο βάθος ακόμη καθαρότερη.

Απόσταση της μηχανής από το θέμα

Οι φωτογραφίες κάτω δείχνουν πως, καθώς απομακρύνεστε από το θέμα σας, το βάθος πεδίου αυξάνεται. Θα φτάσει στο μάξιμουμ όταν η εστίαση ρυθμιστεί στην υπερεστιακή απόσταση. Με ένα αντικείμενο πιο μακριά από το ένα μέτρο, το βάθος πεδίου εκτείνεται κατά το ένα τρίτο μπροστά από αυτό και κατά τα δύο τρίτα πίσω του. Κάτω από αυτά τα όρια η σχέση γίνεται σχεδόν ένα προς ένα.

Υπερεστιακή απόσταση

Με κάθε διάφραγμα μπορείτε να αυξήσετε στο μέγιστο το βάθος πεδίου στη φωτογραφία σας, εστιάζοντας στο υπερεστιακό σημείο Αυτό είναι το κοντινότερο καθαρό σημείο (εστιασμένο σημείο) που βρίσκεται απέναντι από τον αριθμό f , που εσείς διαλέξατε, πάνω στην κλίμακα του βάθους πεδίου, όταν ο φακός σας είναι εστιασμένος στο άπειρο. Γυρνώντας την εστίαση σ' αυτή την απόσταση θα αυξήσετε την περιοχή του βάθους πεδίου που βρίσκεται μπροστά από το θέμα σας, ενώ ο ορίζοντας, ή το "άπειρο", θα παραμείνει το πιο μακρινό εστιασμένο σημείο της φωτογραφίας σας.

Μπορείτε να καθορίσετε το υπερεστιακό σημείο με κάθε διάφραγμα, από την κλίμακα του βάθους πεδίου. Στο παράδειγμα, το διάφραγμα είναι το f16. Με το φακό εστιασμένο στο άπειρο, το κοντινότερο καθαρό σημείο βρίσκεται στα 5 μ. Αφού η εστίαση ρυθμίστηκε στο κοντινό αυτό σημείο, η καθαρή περιοχή μπροστά από τα θέμα έφτασε στα 3 μ.